Roman Knoll
Roman Knoll (ur. 27 października 1888 w Kijowie, zm. 6 marca 1946 w Katowicach) – polski polityk i dyplomata, wolnomularz[1], założyciel Unii Narodowo-Państwowej w 1922 roku[2].
| |
| Data i miejsce urodzenia |
27 października 1888 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Poseł RP w Turcji | |
| Okres |
od 25 czerwca 1924 |
| Poprzednik |
Władysław Günther-Schwarzburg (chargé d’affaires a.i.) |
| Następca | |
| Wiceminister spraw zagranicznych | |
| Okres |
od 13 maja 1926 |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Poseł RP we Włoszech | |
| Okres |
od 20 grudnia 1926 |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Poseł RP w Niemczech | |
| Okres |
od 1 lipca 1928 |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Odznaczenia | |
    
| |
Życiorys
edytujUkończył studia na wydziale prawnym Uniwersytetu Kijowskiego. Od 1908 brał czynny udział w organizacjach niepodległościowych.
W marcu 1917 roku został członkiem Polskiego Komitetu Wykonawczego na Rusi[3]. W 1918 urzędnik w przedstawicielstwie Rady Regencyjnej w Piotrogrodzie, od 1919 referent Wydziału Wschodniego w MSZ. W wojnie polsko-bolszewickiej 1920 walczył jako ochotnik. Podczas rokowań pokojowych z Rosją Sowiecką w Rydze pełnił funkcję sekretarza generalnego delegacji polskiej. Od 16 grudnia 1922 do 30 grudnia 1923 był kierownikiem poselstwa polskiego w RFSRR w Moskwie w randze Chargé d’affaires ad interim. 30 grudnia 1922 Rosyjska Federacyjna Socjalistyczna Republika Radziecka stała się częścią utworzonego Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich, Polska uznała powstanie ZSRR notą z 13 grudnia 1923. Roman Knoll był ostatnim przedstawicielem dyplomatycznym Polski przy rządzie Rosji Sowieckiej.
Od 25 czerwca 1924 poseł RP w Ankarze. W marcu 1926 powrócił do Polski, do centrali MSZ. Brał udział w przygotowaniach do przewrotu majowego. Po przewrocie majowym mianowany wiceministrem w Ministerstwie Spraw Zagranicznych z datą 13 maja 1926. Pełnił następnie funkcję posła polskiego w Rzymie (1926–1928) i Berlinie (1928–1930).
W grudniu 1930 odwołany z placówki i przeniesiony w stan spoczynku. Faktyczną przyczyną jego zwolnienia był wygłoszony publicznie komentarz: „Najazd bandytów na dom wariatów”, jakim określił sytuację w resorcie po wejściu do kierownictwa MSZ Józefa Becka i Wiktora Drymmera. W 1936 współpracował z Frontem Morges.
Podczas II wojny światowej pełnił funkcję szefa Sekcji Spraw Zagranicznych Delegatury Rządu na Kraj (kryptonim „Moc”), którą sprawował do lutego 1945. W opinii Janusza Pajewskiego, znającego go osobiście, był obdarzony chyba najbardziej oryginalną, najbardziej błyskotliwą pamięcią.
Ożenił się z Anną Bagniewską (1909–1946).
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (9 listopada 1926)[4][5]
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (7 listopada 1925)[6]
- Wielka Wstęga Orderu Korony Włoch (Włochy)[5]
- Wielka Wstęga Orderu św. Sawy (Jugosławia)[5]
- Wielki Oficer Orderu Legii Honorowej (Francja)[5]
Przypisy
edytuj- ↑ Ludwik Hass, Ambicje rachuby, rzeczywistość. Wolnomularstwo w Europie Środkowo-Wschodniej 1905–1928. Warszawa 1984, s. 320.
- ↑ Deklaracja programowa. [Inc.:] Polska jako naród ani na chwilę nie przestawała istnieć [...]: 28 czerwca 1922 r. / [Unia Narodowo-Państwowa].
- ↑ Zjazd Polski na Rusi w Kijowie w dniach 18–24 czerwca 1917 roku, Winnica [b.r.w], s. 132.
- ↑ M.P. z 1926 r. nr 259, poz. 726 „za wybitne zasługi na polu dyplomatycznem”.
- ↑ a b c d Czy wiesz kto to jest?. Stanisław Łoza (red.). Wyd. II popr. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1938, s. 345.
- ↑ M.P. z 1925 r. nr 262, poz. 1082 „za zasługi na polu dyplomatycznem”.
Bibliografia, literatura
edytuj- Kto był kim w Drugiej Rzeczypospolitej (redakcja naukowa Jacek M. Majchrowski przy współpracy Grzegorza Mazura i Kamila Stepana), Warszawa 1994, wyd. BGW, ISBN 83-7066-569-1, s. 100.
- Bartoszewicz H., The Russian Period in the Diplomatic Career of Roman Knoll p. 1 [w:] Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej (Studies in the History of Russia and Central-Eastern Europe) 2004, z.39, s. 61–84.
- Bartoszewicz H., The Russian Period in the Diplomatic Career of Roman Knoll p. 2 [w:] Studia z Dziejów Rosji i Europy środkowo-Wschodniej 2005, z. 40, s. 63–81.
- Roman Knoll, Memoriał w sprawach ukraińskich, żydowskich i litewskich sporządzony w marcu 1940 w Warszawie dla rządu RP na uchodźstwie.
Linki zewnętrzne
edytuj- Roman Knoll – dzieła w bibliotece Polona