Ptolemeusz IX Soter II Lathyros

Za życia ojca wysłany został na Cypr, który był mu przeznaczony jako dziedzictwo^[2]. Po śmierci Ptolemeusza VIII został jednak wezwany do Egiptu przez sympatyzujący z nim lud Aleksandrii (jego miejsce na Cyprze zajął brat Ptolemeusz X)^[2]. Współwładał wówczas wraz z matką Kleopatrą III^[1]. Początkowo współrządzili oni z Kleopatrą IV, później z Kleopatrą Selene^[1]. Tę drugą Ptolemeusz IX poślubił po wymuszonym przez matkę rozwodzie z Kleopatrą IV. W pierwszym okresie swoich rządów prowadził szczególnie aktywną politykę religijną, m.in. samemu pełniąc najwyższy urząd kapłański w kraju - kapłana Aleksandra Wielkiego.

W 110 p.n.e. doszło do zaostrzenia konfliktu między nim a matką, w wyniku czego pozbawiono go władzy i zmuszony był opuścić Aleksandrię; jego miejsce na tronie zajął brat Ptolemeusz X^[1][2]. Na krótko powrócił do Egiptu w 109 p.n.e., został jednak wkrótce ponownie wygnany^[1]. W następnym roku powrócił po raz kolejny, po czym został wygnany przez matkę po raz trzeci; wówczas przejął kontrolę nad Cyprem i stamtąd usiłował odzyskać władzę^[1]. Wszedł w sojusz z Antiochem IX^[3].

W 103 p.n.e. angażując się w walki dynastyczne Seleucydów, Ptolemeusz IX wylądował w Palestynie i pokonał żydowskiego króla i kapłana Aleksandra Janneusza^[3]. Następnie próbował wtargnąć do Egiptu przez Półwysep Synaj, lecz został powstrzymany przez wojska Ptolemeusza X Aleksandra pod Peluzjum^[3]. W tej sytuacji był zmuszony wrócić na Cypr, gdzie wyczekiwał nowej okazji do odzyskania tronu^[3].

Po śmierci matki w 101 p.n.e. w Egipcie jako udzielny władca rządził Ptolemeusz X Aleksander^[1]. W 88 p.n.e. niezadowoleni z rządów Ptolemeusza X aleksandryjczycy pozbawili go godności królewskiej i wypędzili z Egiptu; wkrótce zginął, próbując zająć Cypr^[1]. W związku z tym władzę w Egipcie ponownie zdobył Ptolemeusz IX^[3]. Po objęciu tronu dzielił go formalnie ze swoją córką, a zarazem wdową po Ptolemeuszu X, Kleopatrą Berenike III^[1]. Faktycznie jednak rządził sam^[3].

Po odzyskaniu władzy szybko stłumił powstanie w Tebach^[1][3]. W związku z tym zdarzeniem utracił jednak kontrolę nad częścią północnej Nubii^[3]. W polityce zagranicznej w ostatnich latach swojego panowania starał się trzymać na uboczu, w pierwszej wojnie pomiędzy Mitrydatesem VI Eupatorem a Rzymem ignorując prośbę Lukullusa o wsparcie rzymskiej sprawy^[3][1]. Został pochowany w Aleksandrii^[2].

• 116-110 p.n.e. - wspólnie z matką Kleopatrą III
• 110-109 p.n.e. - na wygnaniu
• 109-107 p.n.e. (z przerwami) - wspólnie z matką Kleopatrą III
• 107-88 p.n.e. - ponownie na wygnaniu
• 88-81 p.n.e./80 p.n.e. - wspólnie z córką Kleopatrą Bereniką III

Królewski Protokół
prenomen lub imię tronowe:
trl.: iwꜤ-(n)-nṯr-mnḫ-nṯrt-mr(t)-mwt.s-nḏt(t) stp.n-ptḥ iri-mꜢꜤt-rꜤ sḫm-Ꜥnḫ-imn[4] (Jua-en-neczer-menech-Neczeret-meret-mut-es-nedżetet Setepenptah Irimaatre Sechemanchenamon[2])
tłum.: Wybrany przez Ptaha; Ten, który ustanawia porządek, Re; Żywe wcielenie Amona[5]
nomen lub imię rodowe:
trl.: ptwlmis Ꜥnḫ-ḏt mri-ptḥ[4] (Ptulmis Anchdżetmeriptah[2])
tłum.: Ptolemeusz, żyjący wiecznie; ukochany przez Ptaha[5]

W języku greckim jego tytuł brzmiał basileus Ptolemaios IX Theos Philometor II Theos Soteros II - król Ptolemeusz Bóg Miłujący Matkę Bóg Zbawca^[2]