Przewiercień sierpowaty

Przewiercień sierpowaty (Bupleurum falcatum L.) – gatunek rośliny z rodziny selerowatych.

Przewiercień sierpowaty
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

selerowce

Rodzina

selerowate

Rodzaj

przewiercień

Gatunek

przewiercień sierpowaty

Nazwa systematyczna
Bupleurum falcatum L.
Sp. Pl. 1: 237. 1753

Rozmieszczenie geograficzne

edytuj

Występuje w Europie na obszarze od Francji na zachodzie po Ural i Kaukaz na wschodzie, na południu sięga do Włoch, Albanii i Bułgarii, a na północy do Niemiec, Polski i środkowej części europejskiej Rosji[3].

W Polsce jest gatunkiem rzadkim; rośnie na pojedynczych, rozproszonych stanowiskach u podnóża Sudetów w województwie opolskim i na południe od Zgorzelca, w Pieninach, Beskidzie Sądeckim i ich okolicach[4][5].

Morfologia

edytuj
 
Pokrój
 
Kwiatostan
 
Liś��
Pokrój
Roślina zielna z tęgim, rozgałęzionym kłączem, z którego wyrasta pojedyncza lub kilka łodyg w dole drewniejących. Osiągają one od 30 do 150 cm długości, często są zygzakowato powyginane i rozgałęzione[5].
Liście
Liście dolne eliptyczne, podługowate lub sierpowate, długości 5–10 cm i szerokości 5–10 mm, ogonkowe[6]. Górne liście mniejsze, lancetowate i siedzące. Wszystkie liście z równoległym użyłkowaniem[5].
Kwiaty
Zebrane w 3–15 baldaszków tworzących baldach złożony. Pokryw w liczbie 1–5, lancetowate i nierówne. Pokrywki w liczbie 5–6 równowąskie do lancetowatych, zaostrzone, zwykle nieco dłuższe od szypułek. Płatki korony są żółte, sercowatego kształtu[5].
Owoce
Elipsoidalne rozłupnie osiągające 3 mm długości, gładkie, z nitkowatymi żebrami[5].

Biologia i ekologia

edytuj

Bylina, czasem monokarpiczna – zamierająca po owocowaniu[5], hemikryptofit. Rośnie na suchych zboczach i skałach wapiennych. Kwitnie od lipca do października. Gatunek charakterystyczny kserotermicznych zbiorowisk okrajkowych ze związku Geranion sanguinei[7].

Przypisy

edytuj
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2014-01-29] (ang.).
  3. Bupleurum falcatum L., [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-07-10].
  4. Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, Adam Zając (red.), Maria Zając (red.), Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 101, ISBN 83-915161-1-3, OCLC 831024957.
  5. a b c d e f Marian Koczwara, Flora polska. Rośliny naczyniowe Polski i ziem ościennych. T. IX. Dwuliścienne wolnopłatkowe-dwuokwiatowe. Cz. VII, Kraków 1960, s. 51.
  6. Szafer W., Kulczyński S., Pawłowski B. Rośliny polskie. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1969.
  7. Władysław Matuszkiewicz, Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001, ISBN 83-01-13520-4, OCLC 749271059.