Przekładnia

Przekładnia – mechanizm lub układ maszyn służący do przeniesienia ruchu z elementu czynnego (napędowego) na bierny (napędzany) z jednoczesną zmianą parametrów ruchu, czyli prędkości i siły lub momentu siły.

Przekładnia może zmieniać:

• ruch obrotowy na ruch obrotowy

Ze względu na rodzaj wykorzystywanych zjawisk fizycznych, przekładnie dzielą się na^[1]:

• przekładnie mechaniczne,
• przekładnie hydrauliczne,
• przekładnie pneumatyczne,
• przekładnie elektryczne.

Przekładnia może być:

• reduktorem (przekładnia redukująca) – gdy człon napędzany obraca lub porusza się z mniejszą prędkością niż człon napędzający,
• multiplikatorem (przekładnia multiplikująca) – gdy człon napędzany obraca lub porusza się z większą prędkością niż człon napędzający.

Przekładnia o zmiennym przełożeniu nazywana jest wariatorem.

Szczególnym przypadkiem przekładni jest sytuacja, gdy prędkość na wejściu równa jest prędkości na wyjściu. Taki przypadek stosuje się, gdy chodzi tylko o zmianę kierunku wektora prędkości lub siły (momentu).

Podstawowymi parametrami przekładni są:

• ${\displaystyle n_{\max }}$ – maksymalna prędkość na wale napędzającym,
• ${\displaystyle M_{\max }}$ – maksymalne obciążenie – siła lub moment siły na wale napędzanym,
• ${\displaystyle i=n_{1}/n_{2}}$ – przełożenie przekładni, gdzie ${\displaystyle n_{1}}$ to prędkość na wale napędzającym i ${\displaystyle n_{2}}$ to prędkość na wale napędzanym,
• ${\displaystyle \eta =N_{u}/N_{o}}$ – sprawność energetyczna przekładni, gdzie ${\displaystyle N_{\mathrm {u} }}$ to moc użyteczna i ${\displaystyle N_{\mathrm {o} }}$ to moc włożona.

Pierwsze ślady stosowania przekładni ciernych pochodzą ze świątyń bóstw egipskich^[2].