Rozdziele (Pieniny)
Rozdziele[1], Rozdziela[2][3], słow. sedlo Rozdiel – położona na wysokości 803 m n.p.m. przełęcz oddzielająca Pieniny od Beskidu Sądeckiego, a konkretnie należący do Beskidu Sądeckiego Szczob (920 m) od Wierchliczki (960 m) należącej do Małych Pienin. Przez przełęcz tę i szczyty, oraz cały główny grzbiet Małych Pienin i grzbiet Beskidu Sądeckiego do Gromadzkiej Przełęczy biegnie granica polsko-słowacka. 400 m na północ od przełęczy Rozdziela znajduje się skrzyżowanie szlaków turystyki pieszej, rowerowej i konnej, a przez przełęcz przechodzi polna droga do Litmanowej na Słowacji[3] (dawne turystyczne przejście graniczne). Z rejonu przejścia granicznego i szlaków prowadzących do Beskidu Sądeckiego doskonale widać Tatry[2].
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Wysokość |
803 m n.p.m. |
| Pasmo | |
| Sąsiednie szczyty | |
Położenie na mapie gminy Szczawnica  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu nowotarskiego  | |
 49°23′24,8″N 20°36′05,0″E/49,390222 20,601389
| |
Rozdziele to szerokie i płaskie siodło. Obszar przełęczy oraz całe zachodnie, północne i południowe zbocza, a także duży obszar wschodnich (słowackich) zboczy jest odkryty i trawiasty. Rozciągają się stąd kapitalne i szerokie widoki na Pieniny, Beskid Sądecki, Gorce. Spod przełęczy oraz północnych zboczy Wierchliczki wypływa Potok Brysztański i widoczne są imponujące Brysztańskie Skały, będące fragmentem rezerwatu przyrody Biała Woda[2]. Na słowacką stronę spływa potok Rozdziel[3].
Przełęcz Rozdziele leży na północnej granicy Pienińskiego Pasa Skałkowego, który w tym miejscu „wychodzi” za granice Polski (patrząc z zachodu na wschód)[2].
Dawniej tereny te należały do wsi Biała Woda, wysiedlonej w 1947 r. w ramach akcji Wisła. Potem przez jakiś czas istniała tutaj socjalistyczna spółdzielnia mleczarska. Powyżej przełęczy, na północnych zboczach Wierchliczki istnieje jeszcze zrujnowany budynek będący pozostałością po niej. Obecnie na dawnych polach uprawnych prowadzony jest kulturowy wypas owiec i bydła[2]. Poniżej przełęczy istnieje bacówka, w której kupić można oscypki. Polskie stoki przełęczy znajdują się w miejscowości Jaworki w województwie małopolskim, w powiecie nowotarskim, w gminie miejsko-wiejskiej Szczawnica[1].
-
Przełęcz Rozdziela. U góry Pasmo Radziejowej -
Widok spod przełęczy Rozdziela na Pieniny -
Bacówka na zachodnich zboczach przełęczy
- Szlaki turystyki pieszej
(od skrzyżowania przy przejściu granicznym):
– niebieski do Gromadzkiej Przełęczy przez Szczob i Hurcałki (1 h)- – niebieski głównym grzbietem Małych Pienin na Wysoką (2 h)
– żółty do Jaworek przez rezerwat przyrody Białą Wodę. 1:10 h (↑ 1:30 h)- – żółty do Litmanowej. 1 h (↑ 1:15 h)
- Szlaki turystyki rowerowej
– do Szczawnicy przez Białą Wodę i Jaworki.- – na Gromadzką Przełęcz (szlakiem turystyki pieszej).
- Szlaki turystyki konnej
– pętla z Jaworek przez Białą Wodę, przełęcz Rozdziela, Szczob, Gromadzką Przełęcz, Polanę Litawcową, Ruski Wierch do Jaworek.- – pętla z Jaworek przez Białą Wodę, przełęcz Rozdziela, Wierchliczkę, Polanę pod Wysoką do Jaworek.
Upamiętnienie
edytujO przełęczy Rozdziele mówi piosenka autorstwa Bartosza Pająka z ok. 2003 roku pt. „Rozdziele”[4]. Rodowód piosenki jest związany z funkcjonowaniem w sezonie letnim, prowadzonej przez SKPB Łódź, nieodległej bazy namiotowej pod Wysoką (nad Wąwozem Homole) i stosunkowo częstymi wizytami jej użytkowników w pobliżu tej przełęczy.
Przypisy
edytuj- ↑ a b Geoportal. Mapa topograficzna i satelitarna [online] [dostęp 2025-03-10].
- ↑ a b c d e Józef Nyka, Pieniny, wyd. IX, Latchorzew: Wyd. Trawers, 2006, s. 213–214, 275, ISBN 83-915859-4-8.
- ↑ a b c Pieniny polskie i słowackie. Mapa turystyczna 1:25 000, Piwniczna: Agencja Wydawnicza „WiT” s.c., 2008, s. 1.
- ↑ Bartosz Pająk - Rozdziele [online] [dostęp 2025-03-11].