Prądzona
Prądzona (kaszub. Prądzonô; niem. Prondzonna) – wieś kaszubska w Polsce, położona w województwie pomorskim, w powiecie bytowskim, w gminie Lipnica[3][4], na Równinie Charzykowskiej, w regionie Kaszub zwanym Gochami, nad wypływającą z pobliskiego jeziora Prądzono rzeką Prądzoną. Siedziba sołectwa Prądzona w którego skład wchodzą również Dampel, Klewiska, Osówek i Prądzona-Wybudowanie. Wieś jest również placówką Ochotniczej Straży Pożarnej.
| wieś | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2006) |
159 |
| Strefa numeracyjna |
59 |
| Kod pocztowy |
77-130[2] |
| Tablice rejestracyjne |
GBY |
| SIMC |
0747288 |
Położenie na mapie gminy Lipnica  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa pomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu bytowskiego  | |
 54°00′09″N 17°19′59″E/54,002500 17,333056[1]
| |
Prywatna wieś szlachecka położona była w drugiej połowie XVI wieku w województwie pomorskim[5]. W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do województwa słupskiego.
Integralne części wsi
edytuj| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0747294 | Prądzona-Wybudowanie | część wsi |
Historia
edytujPrądzona jest starym siedliskiem kaszubskiej szlachty zagrodowej, swoje korzenie ma tu ród Prądzyńskich. Do 1919 roku miejscowość nosiła oficjalną niemiecką nazwę administracyjną Prondzonna.
4 grudnia 1906 r. w miejscowej szkole elementarnej rozpoczął się strajk dzieci przeciwko nauczaniu religii w języku niemieckim (dalszy przebieg strajku nie jest znany). Z uczestników strajku znane jest tylko jedno nazwisko: Głodowski. Strajk był elementem znacznie większej akcji biernego oporu wobec pruskich władz szkolnych, która na przełomie 1906 i 1907 r. objęła ponad 460 (!) szkół w prowincji Prusy Zachodnie, czyli przedrozbiorowe Pomorze Gdańskie, Powiśle, ziemię chełmińską i ziemię lubawską oraz część Krajny. Inspiracją dla strajków pomorskich były wcześniejsze działania dzieci w prowincji wielkopolskiej, ze słynnym strajkiem we Wrześni (1901) na czele[6].
Od zakończenia I wojny światowej wieś ponownie należy do Polski. W okresie 20-lecia międzywojennego należała do ówczesnego powiatu chojnickiego. Podczas okupacji nazistowscy propagandyści niemieccy (w ramach szerokiej akcji odkaszubiania i odpolszczania nazw niemieckiego lebensraumu) zweryfikowali nazwę Prondzonna jako zbyt kaszubską lub nawet polską i przemianowali ją na nowo wymyśloną i bardziej niemiecką - Bachwiese. Do roku 1945 wieś znajdowała się w granicach III Rzeszy. W okresie międzywojennym stacjonował w miejscowości komisariat Straży Granicznej[7].
Przypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 110026
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1032 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b Obwieszczenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 4 sierpnia 2015 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2015 r. poz. 1636)
- ↑ a b GUS. Rejestr TERYT
- ↑ Mapy województwa pomorskiego w drugiej połowie XVI w.: rozmieszczenie własności ziemskiej, sieć parafialna / Marian Biskup, Andrzej Tomczak. Toruń 1955, s. 86.
- ↑ L. Burzyńska-Wentland, Strajki szkolne w Prusach Zachodnich w latach 1906−1907, Gdańsk 2009, s. 89.
- ↑ Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. Tom II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999, s. 19. ISBN 83-87424-77-3.