Powiat dobrodzieński

Powiat dobrodzieński
	powiat
	1946–1950
Państwo	Polska
Województwo	śląskie, katowickie
Data powstania	28 czerwca 1946
Data likwidacji	1 stycznia 1951
Siedziba	Dobrodzień, Lubliniec (eksterytorialnie)
Powierzchnia	322,52 km²
Populacja (1946); • liczba ludności	; 17.700
• gęstość	55 os./km²
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba gmin miejskich	1
Liczba gmin wiejskich	4
brak współrzędnych

Powiat dobrodzieński – dawny polski powiat z siedzibą w Dobrodzieniu, istniejący w latach 1946–1950 na terenie obecnych powiatów: oleskiego (woj. opolskie) i lublinieckiego (woj. śląskie).

Był to powiat niesamodzielny, administrowany z Lublińca w powiecie lublinieckim.

Kontekst historyczny

Powiat dobrodzieński był odzwierciedleniem istniejącego w Niemczech w latach 1927–1941 powiatu Guttentag.

Osobny artykuł: Powiat Guttentag.

Historia

Po zakończeniu II wojny światowej Polsce przypadł niemiecki powiat Loben, obejmujący okupowany przez Niemców podczas wojny polski powiat lubliniecki wraz z włączonym do niego w 1941 roku niemieckim powiatem Guttentag. Ponieważ w świetle dekretu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 21 sierpnia 1944 wszelkie zmiany administracyjne wprowadzone przez okupanta podczas wojny winny zostać uchylone^[1], władze polskie były zobowiązane usankcjonować prawnie włączenie powiatu Guttentag (dobrodzieńskiego), obejmującego jedno miasto i 28 gmin jednostkowych, do powiatu lublinieckiego. Doszło do tego 31 marca 1945, na mocy Rozporządzenia Wojewody Śląsko-Dąbrowskiego z dnia 21 marca 1945^[2]. 1 grudnia 1945 obszar zniesionego powiatu dobrodzieńskiego podzielono na jedno miasto (Dobrodzień) i cztery gminy zbiorowe: Ciasna, Łagiewniki Małe, Sieraków i Szemrowice – w składzie powiatu lublinieckiego^[3].

W czerwcu 1946 roku ukazało się Rozporządzenie Rady Ministrów, sankcjonujące odrębność powiatu dobrodzieńskieo względem powiatu lublinieckiego, a według którego powiat dobrodzieński – jako składowa Ziem Odzyskanych – został włączony do województwa śląskiego^[4].

Powiat dobrodzieński zniesiono ostatecznie 1 stycznia 1951, włączając go formalnie do powiatu lublinieckiego w województwie katowickim^[5].

Podział administracyjny

Obszar powiatu dobrodzieńskiego objął 28 jednostek – 1 miasto i 27 gmin jednostkowych^[2]:

miasto Dobrodzień (Guttentag)
gminy jednostkowe:
- Zwóz (Ahndorf)
- Myślina (Bachheiden)
- Sieraków (Breitenmarkt)
- Klekotna (Charlottental)
- Główczyce (Eichwege)
- Ligota Dobrodzieńska (Ellguth-Guttentag)
- Bziniec Stary (Erzweiler)
- Skrzydłowiec (Flügeldorf)
- Gosławice (Goselgrund)
- Dzielna (Grenzingen)
- Łagiewniki Małe (Hedwigsruh)
- Koszwice (Heidehammer)
- Panoszów (Hegersfelde)
- Kolejka (Heine)
- Turza (Iltenau)
- Jeżowa (Kreuzenfeld)
- Makowczyce (Mohntal)
- Rzędowice (Muehlerital)
- Gwoździany (Nagelschmieden)
- Zborowskie (Ostenwalde)
- Szemrowice (Raunen)
- Ciasna (Teichwalde)
- Molna (Waldwiesen)
- Warłów (Wiesenau)
- Fludry (Wildfurt)
- Bziniec Nowy (Wilhelmshorst)
- Wędzina (Windeck)

1 grudnia 1945 gminy jednostkowe weszły w skład czterech nowych gmin zbiorowych^[3]:

Ciasna – Ciasna, Jeżowa, Molna i Zborowskie;
Łagiewniki Małe – Bzinica Nowa, Bzinica Stara, Dzielna, Główczyce, Gosławice, Gwoździany, Kolejka, Koszwice, Łagiewniki Małe, Pludry, Skrzydłowice i Zwóz;
Sieraków – Klekotna, Panoszów, Sieraków i Wędzina;
Szemrowice – Ligota Dobrodzieńska, Makowczyce, Myślina, Rzędowice, Szemrowice, Turza i Warłów.

Zobacz też

Przypisy

↑ Dz.U. z 1944 r. nr 2, poz. 8
↑ ^a ^b Rozporządzenie Wojewody Śląsko-Dąbrowskiego z dnia 21 marca 1945 r. o podziale administracyjnym pow. lublinieckiego (Gazeta Urzędowa Województwa Śląskiego, 1945, nr 5, poz. 48).
↑ ^a ^b Rozporządzenie Wojewody Śląsko-Dąbrowskiego z dnia 27 listopada 1945 o podziale powiatu lublinieckiego w województwie śląsko-dąbrowskim na gminy wiejskie i gromady (Śląsko-Dąbrowski Dziennik Wojewódzki z dnia 22 grudnia 1945 r., Nr. 34, Poz. 453)
↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 r. w sprawie tymczasowego podziału administracyjnego Ziem Odzyskanych (Dz.U. z 1946 r. nr 28, poz. 177).
↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 17 marca 1951 r. w sprawie zniesienia i zmiany granic niektórych powiatów oraz utworzenia i zmiany granic niektórych miast, stanowiących powiaty miejskie w województwie katowickim (Dz.U. z 1951 r. nr 18, poz. 147).

[1] Dz.U. z 1944 r. nr 2, poz. 8

[GUWŚ48-2] Rozporządzenie Wojewody Śląsko-Dąbrowskiego z dnia 21 marca 1945 r. o podziale administracyjnym pow. lublinieckiego (Gazeta Urzędowa Województwa Śląskiego, 1945, nr 5, poz. 48).

[zbiorowe-3] Rozporządzenie Wojewody Śląsko-Dąbrowskiego z dnia 27 listopada 1945 o podziale powiatu lublinieckiego w województwie śląsko-dąbrowskim na gminy wiejskie i gromady (Śląsko-Dąbrowski Dziennik Wojewódzki z dnia 22 grudnia 1945 r., Nr. 34, Poz. 453)

[4] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 r. w sprawie tymczasowego podziału administracyjnego Ziem Odzyskanych (Dz.U. z 1946 r. nr 28, poz. 177).

[5] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 17 marca 1951 r. w sprawie zniesienia i zmiany granic niektórych powiatów oraz utworzenia i zmiany granic niektórych miast, stanowiących powiaty miejskie w województwie katowickim (Dz.U. z 1951 r. nr 18, poz. 147).

[1]