Powiat cieszyński zachodni

Powiat cieszyński zachodni
	powiat
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Siedziba	Cieszyn Zachodni
	Położenie na mapie województwa;

Powiat cieszyński zachodni – powiat istniejący w 1938 roku na Zaolziu w ramach województwa śląskiego.

W październiku 1938 roku Polska wydała wobec Czechosłowacji ultimatum, w którym domagała się przekazania ziem Zaolzia, przejętych przez Czechosłowację na początku okresu dwudziestolecia międzywojennego. Po podporządkowaniu się Czechosłowacji temu ultimatum Polska objęła władzę nad Zaolziem. Terytorium to było podzielone na powiaty czeskocieszyński i frysztacki. W ramach tymczasowej organizacji terytorium zmieniono jedynie nazwę powiatu czeskocieszyńskiego na cieszyński zachodni, a miasta Czeski Cieszyn na Cieszyn Zachodni^[1].

27 października 1938 roku władze województwa śląskiego dokonały ostatecznego podziału administracyjnego przyłączonych ziem. Na poziomie gmin połączono jedynie Czeski Cieszyn i Cieszyn w jedną gminę. Gminy przyporządkowano do powiatów, przy czym granice powiatu frysztackiego nie uległy większym zmianom w stosunku do czasów czeskich, a tereny powiatu cieszyńskiego zachodniego włączono do powiatu cieszyńskiego^[1].

Tą samą ustawą powołano tymczasowy wydział powiatowy dla zachodniej części powiatu cieszyńskiego, który miał istnieć do czasu wyboru właściwych władz powiatowych. Tymczasowy wydział składał się z sześciu członków, w tym przewodniczącego jako starosty i wiceprzewodniczącego jako wicestarosty. Dodatkowo zobowiązano tymczasowego starostę do powołania przy komisarzach rządowych w każdej gminie rad przybocznych złożonych z pięciu członków^[1].

31 stycznia 1939 roku do zachodniej części powiatu cieszyńskiego włączono nowe tereny należące do 1938 roku do Czechosłowacji: gminy lub części gmin Bartowice, Błędowice Górne, Błędowice Średnie, Ligota Dolna, Ligota Górna, Morawka, Noszowice, Szonów, Wojkowice i Żermanice. W wyniku przeprowadzonej jednocześnie reorganizacji:

do gminy Szonów włączono fragmenty gminy Bartowice
do gminy Żermanice włączono fragmenty gminy Błędowice Górne
do gminy Błędowice Dolne fragmenty gminy Błędowice Średnie i przemianowano tę gminę na Błędowice
do gminy Dobracice fragmenty gmin Ligota Dolna, Ligota Górna i Noszowice^[2]

Aż do wybuchu II wojny światowej proces integracji prawno-organizacyjnej dotyczącej wchłonięcia ziem zaolziańskich nie został ukończony. Tereny powiatu cieszyńskiego zachodniego zostały formalnie włączone do powiatu cieszyńskiego, ale w aktach prawnych wymieniano „zachodnią część powiatu cieszyńskiego” osobno^[a].

Gminy miejskie i wiejskie

Stan na 27 października 1938 roku^[1]	Stan na 31 stycznia 1939 roku^[2]
Błędowice Dolne Boconowice Bukowiec Bystrzyca Cierlicko Dolne Cierlicko Górne Datynie Dolne Dobracice Domasłowice Dolne Domasłowice Górne Gnojnik Grodziszcze Gródek Guty Herczawa Jabłonków Karpętna Kocobędz Kojkowice Koszarzyska Końska Leszna Dolna Leszna Górna Ligotka Kameralna Łomna Dolna Łomna Górna Łyżbice Milików Mistrzowice Mosty koło Cieszyna Mosty koło Jabłonkowa Nawsie Niebory Nydek Oldrzychowice Piosek Ropica Rzeka Sibica Stanisłowice Szumbark Śmiłowice Toszonowice Dolne Toszonowice Górne Trzanowice Trzycież Trzyniec Tyra Wędrynia Wielopole Żuków Dolny Żuków Górny Żywocice	Błędowice Boconowice Bukowiec Bystrzyca Cierlicko Dolne Cierlicko Górne Datynie Dolne Dobracice Domasłowice Dolne Domasłowice Górne Gnojnik Grodziszcze Gródek Guty Herczawa Jabłonków Karpentna Kocobędz Kojkowice Koszarzyska Końska Leszna Dolna Leszna Górna Ligotka Kameralna Łomna Dolna Łomna Górna Łyżbice Milików Mistrzowice Morawka Mosty koło Cieszyna Mosty koło Jabłonkowa Nawsie Niebory Nydek Oldrzychowice Piosek Ropica Rzeka Sibica Skalite Stanisłowice Szobiszowice Szonów Szumbark Śmiłowice Świerczynowiec Toszonowice Dolne Toszonowice Górne Trzanowice Trzycież Trzyniec Tyra Wędrynia Wielopole Wojkowice Żermanice Żuków Dolny Żuków Górny Żywocice

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d Ustawa z dnia 27 października 1938 r. o podziale administracyjnym i tymczasowej organizacji administracji na obszarze Ziem Odzyskanych Śląska Cieszyńskiego. „Dziennik Ustaw Śląskich”. rok 1938, nr 18, poz. 35, Katowice, 31 października 1938 r.. (pol.).
↑ ^a ^b Ustawa z dnia 31 stycznia 1939 r. o podziale administracyjnym ziem odzyskanych we Frydeckiem i Czadeckiem oraz o zmianie granic niektórych gmin powiatów cieszyńskiego i frysztackiego. „Dziennik Ustaw Śląskich”. rok 1939, nr 2, poz. 9, Katowice, 1 lutego 1939 r.. (pol.).

Uwagi

↑ Przykład użycia: Dziennik Ustaw Śląskich, t. nr 20/1939, 16 lipca 1939 (pol.).

[DzUŚ-1] Ustawa z dnia 27 października 1938 r. o podziale administracyjnym i tymczasowej organizacji administracji na obszarze Ziem Odzyskanych Śląska Cieszyńskiego. „Dziennik Ustaw Śląskich”. rok 1938, nr 18, poz. 35, Katowice, 31 października 1938 r.. (pol.).

[DzUŚ2-2] Ustawa z dnia 31 stycznia 1939 r. o podziale administracyjnym ziem odzyskanych we Frydeckiem i Czadeckiem oraz o zmianie granic niektórych gmin powiatów cieszyńskiego i frysztackiego. „Dziennik Ustaw Śląskich”. rok 1939, nr 2, poz. 9, Katowice, 1 lutego 1939 r.. (pol.).

[3] Przykład użycia: Dziennik Ustaw Śląskich, t. nr 20/1939, 16 lipca 1939 (pol.).

[1]