Polska Akcja Niepodległościowa

Polska Akcja Niepodległościowa (PAN) �� polska organizacja konspiracyjna o charakterze socjalistycznym, działająca od końca 1939 roku do początku marca 1940 roku w Toruniu i okolicach.

Została utworzona w grudniu 1939 roku w Toruniu z inicjatywy przedwojennych działaczy socjalistycznych, komunistycznych i demokratycznych, głównie byłych powstańców wielkopolskich z Torunia i okolic (między innymi byłych członków Komunistycznej Partii Polski (KPP) Jana Dzięgielewskiego i Medarda Gola, członków Polskiej Partii Socjalistycznej (PPS) Józefa Masnego, Jerzego Makowskiego i Bolesława Czarnockiego). Zgodnie z tradycją PPS przyjęto podział organizacyjny na piątki. Kierownictwo organizacji prawdopodobnie nie miało kontaktów z ogólnopolskim ruchem socjalistycznym. Program polityczny zawierał wizję przyszłej Polski jako socjalistycznej republiki parlamentarnej. Prowadzono działalność głównie w zakresie propagandy (nasłuch radiowy i wydawanie podziemnej prasy) i samoobrony. Wkrótce po powstaniu nawiązano kontakty z inną toruńską organizacją Batalion Śmierci za Wolność w celu prowadzenia wspólnego tajnego nauczania i skupienia się na tym. 6 marca 1940 r. Niemcy aresztowali kierownictwo PAN, a w następnych dniach dalszych członków, rozbijając ją.