Piotr Biegański
Piotr Biegański (ur. 8 maja 1905 w Rosieniach, zm. 12 stycznia 1986 w Warszawie) – polski architekt, profesor Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej.
| |
| Data i miejsce urodzenia |
8 maja 1905 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
12 stycznia 1986 |
| Zawód, zajęcie |
architekt |
| Odznaczenia | |
    
| |
Życiorys
edytujUrodził się 8 maja 1905 w Rosieniach na Kowieńszczyźnie[1]. Był absolwentem Gimnazjum im. Adama Mickiewicza w Warszawie[2]. W 1933 ukończył studia na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej. W 1937 otrzymał Grand Prix na Wystawie Sztuki i Techniki w Paryżu (dział architektoniczny)[3].
W czasie okupacji niemieckiej pracował w Wydziale Technicznym Zarządu m. st. Warszawy, zajmując się potajemnie m.in. zabezpieczeniem spalonego podczas obrony Warszawy we wrześniu 1939 gmachu Teatru Wielkiego[4]. Od wiosny 1942 do wybuchu powstania warszawskiego był członkiem Wydziału Legalizacji i Techniki w Oddziale II Komendy Głównej Armii Krajowej i kierownikiem jej pracowni „Grajewski”[5]. Brał udział jako wykładowca w tajnym nauczaniu politechnicznym[6]. Wiosną 1943 obronił rozprawę doktorską i uzyskał stopień doktora nauk technicznych na działającym w konspiracji Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej[6].
Współtwórca odbudowy Starego i Nowego Miasta w Warszawie i współorganizator Biura Odbudowy Stolicy. W latach 1947–1954 główny konserwator zabytków Warszawy. Autor projektu odbudowy i rozbudowy Pałacu Staszica oraz projektu odbudowy Zamku Ujazdowskiego w Warszawie. Konsultant odbudowy Starego Miasta w Poznaniu. Projektant i kierownik odbudowy zabytków Fromborka i Wiślicy.
Od 1945 wykładowca Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej (od 1954 profesor nadzwyczajny, a w latach 1960–1964 dziekan tego wydziału). Autor publikacji architektonicznych i urbanistycznych[7].
Był członkiem wielu rad naukowych w wydawnictwach i na uczelniach, a także m.in. honorowym członkiem Stowarzyszenia Konserwatorów Zabytków, Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Towarzystwa Urbanistów Polskich, prezesem Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Włoskiej, członkiem ICOMOS. Od 1971 był także członkiem Obywatelskiego Komitetu Odbudowy Zamku Królewskiego w Warszawie[8].
Zmarł w Warszawie, pochowany na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 114-6-14)[1][9].
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1969)[10]
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (29 października 1947)[11]
- Medal 10-lecia Polski Ludowej (19 stycznia 1955)[12]
- Order Zasługi Republiki Włoskiej (Włochy)
Nagrody
edytuj- Państwowa Nagroda Artystyczna I stopnia (z Janem Zachwatowiczem) w dziale architektury za prace w dziedzinie konserwacji zabytków (1950)[13]
- Nagroda Państwowa II stopnia (zespołowa) za odbudowę, restaurację i konserwację obiektów architektonicznych na Wzgórzu Kopernikowskim we Fromborku (1974)[10]
- Nagroda Miasta Stołecznego Warszawy (1983)
- Honorowa Nagroda SARP (1983)[10]
Upamiętnienie
edytuj- W kwietniu 2011 ciągowi pieszemu położonemu pomiędzy wewnętrznym a zewnętrznym murem obronnym, na odcinku od placu Zamkowego do ulicy Piekarskiej w Warszawie, nadano nazwę Międzymurze Piotra Biegańskiego[14].
- W Bramie Senatorskiej Zamku Królewskiego w Warszawie znajduje się tablica pamiątkowa poświęcona profesorowi
Przypisy
edytuj- ↑ a b Elżbieta Borysowicz (oprac.): Wykaz zmarłych Profesorów Politechniki Warszawskiej pochowanych na Powązkach w Warszawie. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, 2015, s. 11–12. ISBN 978-83-7814-461-8. [dostęp 2024-03-01].
- ↑ Piotr Biegański: Zabytki i układ przestrzenny [w:] Jaka jesteś Warszawo?. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1972, s. 296.
- ↑ Projekt – Miasto. Wspomnienia poznańskich architektów 1945–2005, Henryk Marcinkowski i inni, Poznań: Wydawnictwo Miejskie Posnania, 2013, s. 350, ISBN 978-83-7768-069-8, OCLC 871701842.
- ↑ Stanisław Jankowski: Z fałszywym ausweisem w prawdziwej Warszawie. Tom 2. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1985, s. 59. ISBN 83-06-00140-0.
- ↑ Stanisław Jankowski: Z fałszywym ausweisem w prawdziwej Warszawie. Tom 2. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1985, s. 61. ISBN 83-06-00140-0.
- ↑ a b Stanisław Jankowski: Z fałszywym ausweisem w prawdziwej Warszawie. Tom 2. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1985, s. 60. ISBN 83-06-00140-0.
- ↑ Projekt – Miasto. Wspomnienia poznańskich architektów 1945–2005, Henryk Marcinkowski i inni, Poznań: Wydawnictwo Miejskie Posnania, 2013, s. 52, 350, ISBN 978-83-7768-069-8, OCLC 871701842.
- ↑ "Biuletyn Zamek", nr 17a, 19 czerwca 1971, s. 4.
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: KRZYSZTOF BIEGAŃSKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-02-10].
- ↑ a b c In memoriam - Pamięci Architektów Polskich - Piotr Biegański [online], www.archimemory.pl [dostęp 2023-07-25].
- ↑ M.P. z 1947 r. nr 149, poz. 893 „za zasługi położone w zabezpieczeniu arcydzieł kultury polskiej”.
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19 stycznia 1955 r. nr 0/201 - na wniosek Ministra Szkolnictwa Wyższego.
- ↑ Przyznanie Państwowych Nagród Naukowych i Artystycznych. „Nowa Kultura”. Rok I, Nr 19, s. 2, 6 sierpnia 1950. Warszawa: Związek Literatów Polskich. [dostęp 2024-08-20].
- ↑ Uchwała nr XIV/253/2011 Rady Miasta Stołecznego Warszawy z dnia 14 kwietnia 2011 r. w sprawie nadania nazw ciągom pieszym w Dzielnicy Śródmieście m.st. Warszawy. edziennik.mazowieckie.pl, Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego nr 76, poz. 2396. s. 14150-14151. [dostęp 2014-06-10].
Bibliografia
edytuj- Piotr Biegański: Pałac Staszica, siedziba Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, Wydawnictwo TNW, Warszawa 1951.
- Encyklopedia Warszawy, Warszawa, PWN, 1994, ISBN 83-01-08836-2.
- Lech Krzyżanowski, Biegański Piotr, [w:] Polski słownik biograficzny konserwatorów zabytków, z. 1, Poznań, Stowarzyszenie Konserwatorów Zabytków, 2000, ISBN 83-900862-7-1.
Linki zewnętrzne
edytuj- Piotr Biegański na portalu warszawa1939.pl
- Sztuka Architektury Piotr Biegański