Philesiaceae

*Philesiaceae*
	; Philesia magellanica
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	liliowce
Rodzina	Philesiaceae
	Nazwa systematyczna
	Philesiaceae Dumort.; Anal. Fam. Pl.: 53, 54, 97 (1829)
	Typ nomenklatoryczny
	Philesia Comm. ex Juss.
Synonimy
	Lapageriaceae Kunth;
	Lapageriaceae Kunth;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Philesiaceae Dumort. – rodzina roślin jednoliściennych zaliczana do rzędu liliowców, obejmująca dwa monotypowe rodzaje, zasiedlające południowy kraniec Ameryki Południowej^[2]. Oba gatunki są uprawiane jako ozdobne w klimacie umiarkowanym ciepłym i wilgotnym. Plątawa różowa Lapageria rosea uznana została za narodowy kwiat Chile^[5].

Morfologia

Pokrój: Zimozielone krzewy lub wijące liany^[3]^[5].

Pędy: Rośliny tworzą krótkie, podziemne, drewniejące kłącza. Pędy naziemne silnie rozgałęzione, przeważnie zdrewniałe, wzniesione lub wijące^[3]^[5].

Liście: Ulistnienie naprzeciwległe, naprzemianległe lub skrętoległe^[3], zwykle ułożone w jednej płaszczyźnie^[5]. Liście siedzące lub krótkoogonkowe, u nasady tworzące pochwę liściową^[3]. Blaszki liściowe proste, jajowate lub lancetowate, całobrzegie, niekiedy zwinięte na brzegach, ostre lub zaostrzone^[6]. Użyłkowanie pierwszorzędowe równoległe, dalsze siatkowate^[3]^[5].

Kwiaty: Kwiaty obupłciowe, promieniste, zwisające, pojedyncze lub zebrane w kwiatostan, wyrastające wierzchołkowo lub w kątach pędów. Okwiat pojedynczy. Listki okwiatu położone w dwóch okółkach po trzy. Listki wewnętrznego okółka duże, koronopodobne, nachodzące na siebie, dzwonkowate, z miodnikami u nasady, czerwone lub białe, niekiedy biało nakrapiane. Pręciki położone w dwóch okółkach po trzy. Nitki pręcików nitkowate, wolne lub zrośnięte w dolnej połowie. Główki pręcików dwupylnikowe. Słupek zbudowany z trzech zrośniętych owocolistków. Zalążnia górna, jednokomorowa. Szyjka słupka wzniesiona, nitkowata. Znamię słupka główkowate. Zalążki anatropowe lub amfitropowe, powstające w dwóch rzędach ze ściennych łożysk^[3].

Owoce: Kuliste lub jajowate, czerwone jagody^[6]. Nasiona kuliste, żółtobrązowe^[3].

Biologia i ekologia

Rozwój: Pnące chamefity lub nanofanerofity^[7].

Siedlisko: Lasy iglaste i bukanowe^[3].

Cechy fitochemiczne: Rośliny zaliczane do tej rodziny zawierają saponiny^[3].

Systematyka

Pozycja systematyczna i relacje filogenetyczne w obrębie liliowców według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG IV z 2016)

Grupa siostrzana dla Ripogonaceae w obrębie liliowców w kladzie jednoliściennych^[2].

liliowce

	korsjowate Corsiaceae

	Campynemataceae

Petermanniaceae

	zimowitowate Colchicaceae

	krasnolicowate Alstroemeriaceae

melantkowate Melanthiaceae

liliowate Liliaceae

kolcoroślowate Smilacaceae

	Philesiaceae

	Ripogonaceae

Pozycja rodziny w innych systemach

W systemie Cronquista z roku 1982 rodzaje zaliczone do tej rodziny włączone zostały do rodziny kolcoroślowatych, zaliczonej do rzędu liliowców w podklasie liliowych w ramach jednoliściennych^[8]. W systemie Takhtajana z roku 2008 rodzina zaliczona jest do rzędu Smilacales w nadrzędzie liliopodobnych Lilianae, podklasie liliowych w ramach jednoliściennych^[9].

Podział na rodzaje^[2]

Lapageria Ruiz & Pav. – plątawa
Philesia Comm. ex Juss.

Mieszańce międzyrodzajowe Lapageria i Philesia określane są nazwą ×Philageria Mast.^[7]

Niekiedy do rodziny zalicza się dwa inne rodzaje Behnia Didr. i Geitonoplesium A.Cunn. ex R.Br.^[7]^[10], według systemu APG III i APG IV zaliczane do rzędu szparagowców^[2].

Zastosowanie

Rośliny zaliczane do tej rodziny są uprawiane jako rośliny ozdobne. Owoce plątawy różowej są jadalne^[3].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-02] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-02] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l J.G. Conran i H.T. Clifford: Philesiaceae. W: Klaus Kubitzki (red.): The Families and Genera of Vascular Plants. T. 3: Flowering Plants. Monocotyledons. Lilianae (except Orchidaceae). Berlin Heidelberg: Springer-Verlag, 1998, s. 409-411. ISBN 3-540-64060-6. (ang.).
↑ Tropicos. Missouri Botanical Garden. [dostęp 2011-04-10]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Maarten J. M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase: Plants of the World: An Illustrated Encyclopedia of Vascular Plants. Richmond, Chicago: Kew Publishing, The University of Chicago Press, 2017, s. 147. ISBN 978-1842466346.
↑ ^a ^b Plantas Vasculares de la Republica Argentina. [dostęp 2011-04-10]. (hiszp.).
↑ ^a ^b ^c Rafaël Govaerts: World Checklist of Selected Plant Families. The Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2011-04-10]. (ang.).
↑ Arthur Cronquist: An integrated system of classification of flowering plants. New York: Columbia University Press, 1981, s. 1228. ISBN 0-231-03880-1.
↑ A. L. (Armen Leonovich) Takhtadzhi͡an: Flowering plant. [New York]: Springer, 2009, s. xliv. ISBN 978-1-4020-9608-2.
↑ The Plant List (2010). Version 1.. [dostęp 2011-04-10].

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-02] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-02] (ang.).

[kub-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l J.G. Conran i H.T. Clifford: Philesiaceae. W: Klaus Kubitzki (red.): The Families and Genera of Vascular Plants. T. 3: Flowering Plants. Monocotyledons. Lilianae (except Orchidaceae). Berlin Heidelberg: Springer-Verlag, 1998, s. 409-411. ISBN 3-540-64060-6. (ang.).

[trop-4] Tropicos. Missouri Botanical Garden. [dostęp 2011-04-10]. (ang.).

[maarten-5] Maarten J. M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase: Plants of the World: An Illustrated Encyclopedia of Vascular Plants. Richmond, Chicago: Kew Publishing, The University of Chicago Press, 2017, s. 147. ISBN 978-1842466346.

[arg-6] Plantas Vasculares de la Republica Argentina. [dostęp 2011-04-10]. (hiszp.).

[kew-7] Rafaël Govaerts: World Checklist of Selected Plant Families. The Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2011-04-10]. (ang.).

[8] Arthur Cronquist: An integrated system of classification of flowering plants. New York: Columbia University Press, 1981, s. 1228. ISBN 0-231-03880-1.

[9] A. L. (Armen Leonovich) Takhtadzhi͡an: Flowering plant. [New York]: Springer, 2009, s. xliv. ISBN 978-1-4020-9608-2.

[10] The Plant List (2010). Version 1.. [dostęp 2011-04-10].

[2]