Patton (film)

Film o życiu generał Pattona planowano nakręcić już w 1958 roku, a filmowcy zwrócili się do rodziny generała z prośbą m.in. o dostęp do jego prywatnej korespondencji oraz o udzielenie serii wywiadów na temat samego Pattona. Jednak pracownicy studia filmowego zjawili się w rezydencji Pattonów zaledwie dzień po pogrzebie wdowy po Pattonie – Beatrice Ayer Patton, dodatkowo w trakcie rozmów wyszły na jaw różnice, w jaki sposób reżyser chciał pokazać postać Pattona, a jak życzyła sobie tego jego rodzina. Wszystko to spowodowało, że Pattonowie odmówili jakiejkolwiek pomocy przy powstaniu filmu. Z tego powodu scenarzyści: Francis Ford Coppola i Edmund H. North oparli się na dwóch źródłach książkowych – biografii generała pt. Patton: Ordeal and Triumph autorstwa Ladislasa Farago oraz autobiografii gen. Omara Bradleya Żołnierska epopeja; sam Bradley był także konsultantem w czasie powstawania filmu.

To właśnie głównie dzięki wpływowi Bradleya na twórców sposób, w jaki został przedstawiony Patton w filmie, jest kontrowersyjny. Bradley w czasie wojny, szczególnie pod jej koniec, był bardzo krytyczny wobec działań Pattona jak i oceny jego zasług. Postać Pattona została przedstawiona w sposób niemal karykaturalny, zdecydowano się pokazać niektóre ciekawostki i anegdoty z życia generała, nie starając się jednak wyjaśnić powodów jego zachowań ani jego skomplikowanej osobowości.

Film okazał się wielkim sukcesem kasowym i w znacznym mierze przyczynił się do rozszerzenia legendy Pattona jako niezwykłego i groźnego wojownika. Pierwsza ze scen filmu, w której Patton wygłasza jedno ze swoich słynnych przemówień na tle dużej flagi USA jest jednym z najbardziej ikonicznych obrazów kina amerykańskiego^[1].

Rola Pattona przyniosła Scottowi Oscara za najlepszą rolę męską i według wielu krytyków była to jedna z najlepszych kreacji aktorskich w historii kina. W 1986 roku Scott ponownie wcielił się w postać Pattona, tym razem w filmie telewizyjnym Ostatnie dni Pattona pokazującym ostatnie tygodnie w życiu generała przed jego wypadkiem samochodowym^[2].

Patton zdobył jeszcze sześć innych Oscarów: za kierownictwo artystyczne, reżyserię, montaż, dźwięk, oryginalny scenariusz oraz jako najlepszy film. Dodatkowo nominowany był w kategoriach: zdjęcia, efekty specjalne i muzyka filmowa. George C. Scott odmówił jednak przyjęcia Oscara i nie był obecny w czasie samej ceremonii nazywając ją dosadnie „paradą mięcha” (meat parade)^[3].

Oliver Stone uważa, że film Patton miał bezpośredni wpływ na przebieg wojny wietnamskiej. Według niego ówczesny prezydent Stanów Zjednoczonych Richard Nixon po obejrzeniu tego filmu wydał rozkaz rozpoczęcia interwencji w Kambodży, która była postrzegana przez część społeczeństwa jako eskalacja wojny^[4]. Stone pragnął nawet umieścić fragment Pattona w jego filmie biograficznym o Nixonie, ale nie otrzymał na to pozwolenia George’a Scotta.

W 2003 roku Biblioteka Kongresu Stanów Zjednoczonych wpisała film Patton na National Film Registry, listę filmów, które uznano za ważne i mające duży wpływ na kulturę Stanów Zjednoczonych^[5].

W czasie wojny bezpośrednim przełożonym Pattona był generał Dwight Eisenhower, naczelny dowódca alianckich wojsk ekspedycyjnych w Europie, nie pojawia się on jednak na ekranie ani razu, nawet w scenach, w których historycznie powinien on być obecny. Był to drugi i ostatni film nakręcony z użyciem techniki Dimension-150 dającej stupięćdziesięciostopniowy widok. Czołgi używane w filmie przez Niemców to lekko przerobione, powstałe już po zakończeniu II wojny światowej amerykańskie M48 Patton, nazwane na cześć generała.

Zdjęcia do filmu kręcono w 71 lokacjach położonych w sześciu krajach (USA, Wielka Brytania, Hiszpania, Maroko, Grecja i Włochy). Do hiszpańskich lokacji należały m.in. przylądek Cabo de Gata (Andaluzja), twierdza Alcazaba (miasto Almería), Pałac Królewski w Madrycie oraz pałac Riofrío w San Ildefonso (Kastylia i León). Zdjęcia w USA kręcono m.in. w Bob Hope Patriotic Hall w Los Angeles, w Wielkiej Brytanii – w Peover Hall w hrabstwie Cheshire, a w Maroku – w starożytnych ruinach Volubilis, w Casablance i Rabacie. Włoską część zdjęć zrealizowano na Sycylii, a grecką na Krecie^[6][7].

Źródło:^[8]

• George C. Scott – gen. George S. Patton Jr.
• Karl Malden – gen. Omar N. Bradley
• Edward Binns – mjr Generał Walter Bedell Smith
• Lawrence Dobkin – płk Gaston Bell
• John Doucette – mjr Generał Lucian K. Truscott
• James Edwards – sierż. William G. Meeks

i inni.

• Lista stu najlepszych amerykańskich filmów według AFI

• Patton w bazie IMDb (ang.)
• Patton w bazie Filmweb