Parafia św. Michała Archanioła w Łomży

Powstanie parafii

Parafia w Łomży została erygowana przy kościele św. Rozesłańców Piotra, Pawła i Andrzeja Apostołów zbudowanym przed rokiem 1396 przez biskupa Jakuba z Korzkwi w roku 1410. Po uzyskaniu praw miejskich przez Łomżę w roku 1418 nastąpił dalszy wzrost liczby mieszkańców, co przyczyni­ło się do budowy nowego okazalszego kościoła^[2].

W latach 1504–1525 został zbudowany murowany kościół w stylu gotyckim, którego budowniczym i jego pierwszym proboszczem był ksiądz Jan Wojsławski. W wyniku zniszczeń w czasie potopu szwedzkiego w latach 1691-1693 dokonano remontu według projektu Józefa Szymona Bellottiego, w wyniku którego wystrój kościoła zmienił się na barokowy.

Papież Piusa XI w dniu 28 października 1925 r. utworzył Diecezję łomżyńską, a kościół farny św. Michała Archanioła został podniesiony do godności katedry. Podczas II wojny światowej katedra częściowo uległa uszkodzeniu, jednak została uratowa­na przed wysadzeniem w powietrze przez ks. bp Stanisława Łukomskiego.

Okres III RP

W roku 1994 dobudowano wieżę kościelną. W miejscowości Podgórze w latach 1989 - 2000 staraniem ks. prob. Henryka Gołaszewskiego i ks. prob. Mariana Mieczkowskiego został zbudowany kościół filialny pw. św. Antoniego Padewskiego, który aktualnie należy do parafii św. Andrzeja Boboli, który służy tam jako kościół rektoralny.

W kościele katedralnym znajduje się czczony przez wiernych cudowny obraz Matki Boskiej Łomżyńskiej – Matki Pięknej Miłości, koronowany w Łomży 4 czerwca 1991 r. przez Ojca Świętego Jana Pawła II podczas IV pielgrzymki do Polski. W roku 2000 przeprowadzono gruntowny remont kaplicy, w której znajduje się obraz Matki Boskiej Łomżyńskiej.

Kościół parafialny

Regentka Księżna mazowiecka Anna i jej synowie Janusz III i Stanisław byli kolatorami kościoła pw. św. Michała Archanioła i św. Jana Chrzciciela, który został zbudowany w latach 1504 - 1525. W roku 1526 odbyło się uroczyste przeniesienie do nowego kościoła chrzcielnicy, a także przeniesiono uprawnienia parafialne z kościoła Rozesłania Apostołów. Uro­czystego aktu konsekracji świątyni dokonał biskup płocki Andrzej Krzycki (po roku 1531). Obecny swój wygląd katedra zawdzięcza regotyzacji dokonanej po II wojnie światowej.

Kościoły filialne i kaplice

Na terenie parafii aktualnie znajdują się jeszcze dwa zabytkowe kościoły:

• kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny zbudowany w 1877 r., który od 31 grudnia 1985 r. został ustanowiony kościołem rektoralnym

• kościół zakonny sióstr Benedyktynek pw. Trójcy Przenajświętszej zbudowany w latach 1855 - 1863, który uległ całkowitemu zniszczeniu podczas ostatniej wojny, odbudowany w latach 1946- 1962.

oraz:

• Kaplica pw. Grobu Pańskiego na cmentarzu w Łomży
• Kaplica pw. Matki Bożej Pocieszenia Chorych w szpitalu w Łomży

Cmentarz parafialny

Na terenie parafii znajduje się zabytkowy cmentarz grzebalny o powierzchni 6,0 ha w odległości 0,5 km od kościoła.

Proboszczowie pracujący w parafii po roku 1923;

Księża pochodzący z parafii (od 1925 r.)

Do roku 1972 parafia katedralna była jedyną parafią w Łomży. W następ­nych latach z obszaru parafii zostały wydzielone trzy nowe parafie: MB Bolesnej, św. Brunona z Kwerfurtu i Miłosierdzia Bożego.

Od 1972 roku parafii należą wierni z miejscowości^[1] Jednaczewo (6-9 km) oraz Łomży^[1] mieszkający przy ulicach: Bernatowicza, Boh. Monte Cassino, A. Chętnika, Ciborowskiego, Dwornej, Dmowskiego, Długiej (parzyste), Giełczyńskiej, Glogera, Górnej, Jana z Kolna, Kierzkowej, St. Konwy, Kopernika, Krótkiej, Al. Legionów, Łąkowej, 3 Maja, Marynarskiej, Pl. Niepodległości, Nowej, Nowogrodzkiej (do nr. 44), Ogrodowa, Pl. Papieża Jana Pawła II, Pięknej (nieparzyste), Pl. Pocztowy, Polowej, Raginisa, Sadowej, Projektowanej (d. H. Sawickiej), Senatorskiej (parzyste), Sienkiewicza, Sikorskiego, M. Skłodowskiej Curie, Starej, Stary Rynek, Szkolnej, Szymańskiego, Szosa Zambrowska (od północy), Witosa, Wąskiej, Wiejskiej (od ul. Pięknej), Wojska Polskiego (do parku), Zawadzkiej, Zdrojowej i Pl. Zielony.

• św. Michał Archanioł - patron dekanatu, parafii i kościoła

• „Wiadomości Parafji Łomżyńskiej” w bibliotece Polona