Papieska elekcja 1216

Papieska elekcja 1216
	Daty i miejsce
	18 lipca 1216
	Perugia
	Główne postacie
Dziekan	Niccolò de Romanis
Protoprezbiter	Ruggiero di San Severino OSB(nieobecny)
Protoprezbiter elektorów	Cinzio Cenci
Protodiakon	Guido Pierleone
	Wybory
Liczba głosowań	1 (wybór przez compromissum)
Liczba elektorów; • uczestnicy; • nieobecni	; 17; 7 (lub 5?)
Liczba nieelektorów	0 (lub 2?)
	Wybrany papież
	Cencio; Przybrane imię: Honoriusz III

Papieska elekcja 18 lipca 1216 – odbyła się po śmierci Innocentego III i wybrała na jego następcę Honoriusza III.

Lista uczestników

Innocenty III zmarł 16 lipca 1216 w Perugii. W chwili jego śmierci Święte Kolegium liczyło 24 kardynałów, w tym 22 kurialnych i 2 „zagranicznych”^[1]. Wiadomo, że 17 uczestniczyło w elekcji^[2] (członkowie komisji elektorskiej są pogrubieni):

Nicola de Romanis (nominacja kardynalska: 18 grudnia 1204) – kardynał biskup Tusculum; prymas Świętego Kolegium Kardynałów
Guido Papareschi (22 września 1190) – kardynał biskup Palestriny; komendatariusz kościoła prezbiterialnego S. Maria in Trastevere
Ugolino Conti di Segni (19 grudnia 1198) – kardynał biskup Ostia e Velletri
Pelagio Galvani (22 września 1207) – kardynał biskup Albano
Cinzio Cenci (22 września 1190) – kardynał prezbiter S. Lorenzo in Lucina
Cencio (20 lutego 1193) – kardynał prezbiter Ss. Giovanni e Paolo
Robert Corson (19 maja 1212) – kardynał prezbiter S. Stefano al Monte Celio
Stefano di Ceccano OCist (13 kwietnia 1213) – kardynał prezbiter Ss. XII Apostoli; kamerling Świętego Kościoła Rzymskiego
Gregorio Gualgano (27 maja 1206) – kardynał prezbiter S. Anastasia
Pietro Collivaccino (19 maja 1212) – kardynał prezbiter S. Lorenzo in Damaso
Tommaso da Capua (5 marca 1216) – kardynał prezbiter S. Sabina; przewodniczący Kancelarii Apostolskiej
Guido Pierleone (18 grudnia 1204) – kardynał diakon S. Nicola in Carcere Tulliano; protodiakon Świętego Kolegium Kardynałów; archiprezbiter bazyliki watykańskiej
Ottaviano Conti di Segni (27 maja 1206) – kardynał diakon Ss. Sergio e Bacco
Giovanni Colonna di Carbognano (27 maja 1206) – kardynał diakon Ss. Cosma e Damiano
Gregorio Crescenzi (5 marca 1216) – kardynał diakon S. Teodoro
Romano Bonaventura (5 marca 1216) – kardynał diakon S. Angelo in Pescheria
Stefano Conti (5 marca 1216) – kardynał diakon S. Adriano

Aż czternastu elektorów mianował Innocenty III. Zaledwie dwóch mianował papież Klemens III, a jednego Celestyn III.

Nieobecni

Siedmiu kardynałów nie uczestniczyło w tej elekcji. Bertrannus z S. Giorgio prawdopodobnie został w Rzymie^[3], czterech innych (Guala, Rainiero, Leo i Pietro Sasso) przebywało na zagranicznych misjach legackich, a dwóch pozostałych (Langton i Ruggiero) było tzw. „zagranicznymi kardynałami” i prawdopodobnie nie zaliczano ich do grona elektorów:

Ruggiero di San Severino OSB (1180) – kardynał prezbiter S. Eusebio; protoprezbiter Świętego Kolegium Kardynałów; arcybiskup Benewentu
Leone Brancaleone CanReg (3 czerwca 1200) – kardynał prezbiter S. Croce in Gerusalemme; legat papieski w Lombardii
Pietro Sasso (18 grudnia 1204) – kardynał prezbiter S. Pudenziana; legat papieski w Niemczech
Guala Bicchieri (18 grudnia 1204) – kardynał prezbiter Ss. Silvestro e Martino; legat papieski w Anglii
Bertrannus (19 maja 1212) – kardynał diakon S. Giorgio in Velabro
Rainiero da Viterbo OCist (5 marca 1216) – kardynał diakon S. Maria in Cosmedin; legat papieski w Lombardii

Stephen Langton (27 maja 1206) – kardynał Świętego Kościoła Rzymskiego; arcybiskup Canterbury i prymas Anglii

Ruggiero z Benewentu był ostatnim żyjącym nominatem Aleksandra III, pozostałych nieobecnych mianował Innocenty III.

Wybór Honoriusza III

Dwa dni po śmierci Innocentego III kardynałowie zebrali się, by dokonać wyboru jego następcy. Wiadomo, że elekcja odbywała się w klauzurze, nie jest jednak pewne, czy była ona dobrowolna, czy też została wymuszona przez władze Perugii. Zgromadzeni kardynałowie podjęli decyzję o wyborze papieża w procedurze compromissum, tj. nie przez całe Święte Kolegium, lecz wydelegowaną w tym celu komisję, uprawnioną do dokonania wyboru w imieniu reszty. Komisja liczyła tylko dwóch kardynałów biskupów: Guido z Palestriny i Ugolino z Ostii. 18 lipca 1216 wybrali oni na papieża kardynała Cencio, prezbitera Ss. Giovanni e Paolo, rodowitego rzymianina. Sędziwy elekt przyjął wybór jako Honoriusz III i 24 lipca został konsekrowany na biskupa w katedrze w Perugii. 31 sierpnia w Rzymie odbyły się uroczystości koronacyjne, a 3 września nowy papież objął w posiadanie bazylikę laterańską^[4]^[5].

Przypisy

↑ Skład Kolegium Kardynalskiego zrekonstruowany na podstawie Maleczek, passim.
↑ Maleczek, s. 357. Ich identyfikacja w 16 przypadkach jest pewna. Wątpliwości dotyczą jedynie kardynała Colonny; Maleczek, s. 358 uważa, że równie dobrze siedemnastym uczestnikiem mógł być Leone Brancaleone albo Rainiero Capocci, wiadomo bowiem, że najpóźniej w sierpniu 1216 powrócili ze swej legacji.
↑ Wynika tak z analizy kontrasygnat bulli papieskich w 1216 roku (Maleczek, s. 391-392)
↑ John Paul Adams: Sede Vacante 1216. 2010. [dostęp 2015-04-03].
↑ Ambrogio Piazzoni: Historia wyboru papieży. Kraków: Wydawnictwo M, 2003, s. 181-182.

Bibliografia

Werner Maleczek: Papst und Kardinalskolleg von 1191 bis 1216. Wiedeń: Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften, 1984.

[1] Skład Kolegium Kardynalskiego zrekonstruowany na podstawie Maleczek, passim.

[2] Maleczek, s. 357. Ich identyfikacja w 16 przypadkach jest pewna. Wątpliwości dotyczą jedynie kardynała Colonny; Maleczek, s. 358 uważa, że równie dobrze siedemnastym uczestnikiem mógł być Leone Brancaleone albo Rainiero Capocci, wiadomo bowiem, że najpóźniej w sierpniu 1216 powrócili ze swej legacji.

[3] Wynika tak z analizy kontrasygnat bulli papieskich w 1216 roku (Maleczek, s. 391-392)

[SV-4] John Paul Adams: Sede Vacante 1216. 2010. [dostęp 2015-04-03].

[AP-5] Ambrogio Piazzoni: Historia wyboru papieży. Kraków: Wydawnictwo M, 2003, s. 181-182.

[1]