Pałac Oskara Schöna w Sosnowcu
Nowy Pałac Schöna w Sosnowcu, Pałac Oskara Schöna – jedna z dwóch rezydencji rodu Schönów, zlokalizowana w dzielnicy Dębowa Góra. Pałac powstawał we włączonej później do miasta osadzie Kuźnica, położonej pomiędzy wsiami Ostra Górka i Sielec, na lewym brzegu Czarnej Przemszy[2].
 nr rej. :- A/970/2022 z 28 kwietnia 2022 (woj. śląskie)[1] - 1370/88 z 10 kwietnia 1988 (woj. katowickie) | |
 Pałac od strony wschodniej | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres |
1 Maja 19 |
| Styl architektoniczny | |
| Architekt |
nieznany |
| Ukończenie budowy | |
| Pierwszy właściciel |
Oskar Schön |
Położenie na mapie Sosnowca  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
 50°16′22,541″N 19°08′20,677″E/50,272928 19,139077
| |
Historia
edytujWzniesiony w latach 1900–1903[3] w stylu eklektycznym, na zlecenie Oskara Schöna. Budowla została zbudowana na działce, kupionej w 1885 r. przez rodzinę Schönów, od hrabiego Mortimer-Tschirschky'ego[4], nad rzeką Czarną Przemszą. Pierwotny właściciel zginął podczas rewolucji w 1905 r. W pałacu zamieszkali Franz i Emma Schön.[5]
W czasie I powstania śląskiego, w 1919 r. w budynku pałacu była siedziba dowództwa powstania z siedzibą dowództwa obrony plebiscytu, przygotowującego III powstanie śląskie w 1921 r[5].
Pożar przędzalni w 1907 oraz I wojna światowa przyczyniły się do pogorszenia sytuacji finansowej rodziny, przez co pałac został wydzierżawiony na potrzeby sądu. W 1923 r. budowla została zaadaptowana na potrzeby sądu, W okresie okupacji niemieckiej, mieścił się w nim Deutsches Haus. Od 1945 r. pełni ponownie funkcję siedziby sądu.
Architektura
edytujNad eklektycznym budynkiem pałacu, góruje charakterystyczna neogotycka wieża w stylu gotyku angielskiego. Także większość bryły budynku posiada cechy neogotyckie[3], ale w stylistyce można dostrzec także elementy stylu: neoromańskiego, neorenesansowego, neobarokowego i secesyjnego.[4] Pałac w swej części północno - wschodniej posiadał przeszkloną oranżerię. W trakcie remontów i adaptacji pałacu na potrzeby sądownictwa oranżeria została przykryta dachem i przerobioną na pomieszczenia biurowe.
Wnętrze pałacu charakteryzuje bogactwo elementów zdobniczych, typowych dla epoki. Centralną częścią wnętrza pałacu jest hall i okazała klatka schodowa prowadząca na I piętro. Najwspanialej prezentuje się dwukondygnacyjna sala balowa z wystrojem wnętrza stylowo opierającym się na wzorach z połowy XVIII wieku. Romantyczności wnętrz rezydencji Schönów miały dodawać ukryte w ścianach kręte schody i tajemne przejścia.
Początkowo, od południa i wschodu otoczony był rozległym ogrodem parkowym ze skałami[3][6]. Po przebudowie centrum, po II wojnie światowej, ogród pozostał w szczątkowej formie. Jest to teren zielony przyległy do brzegów Czarnej Przemszy[6].
Wpisany wraz z otaczającym go ogrodem do wojewódzkiego rejestru zabytków pod nr rej. 1370/88 z 10.02.1988 r.
Galeria
edytuj-
Pałac na starej pocztówce
-
Pałac od strony wschodniej
-
Pałac od południa
-
Wieża pałacowa
-
Wnętrze
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Spis obiektów nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków z terenu województwa śląskiego (stan na 27 listopada 2023 r.) (pol.) wkz.katowice.pl [dostęp 2023-12-02]
- ↑ Kuźnica [online], Sosnowiec Wikia [dostęp 2023-12-21] (pol.).
- ↑ a b c Rodzina Schönów wpisana w historię Sosnowca. Co pozostawili po sobie znani włókiennicy?, „Twoje Zagłębie”, 6 stycznia 2016 [dostęp 2017-06-27] [zarchiwizowane z adresu 2017-07-29] (pol.).
- ↑ a b Pałac Schönów w Sosnowcu Sielcu [online], www.zabytkitechniki.pl [dostęp 2017-06-27] (pol.).
- ↑ a b TOS, Sosnowiec: Sąd Rejonowy opuści Pałac Oskara Schoena dopiero w 2017 roku, „sosnowiec.naszemiasto.pl”, 4 stycznia 2013 [dostęp 2017-06-27] (pol.).
- ↑ a b Sosnowiec - Sąd Rejonowy - stare zdjęcia, mapa [online], sosnowiec.fotopolska.eu [dostęp 2020-01-14].