Opsa
Opsa (biał. Опса) – dawne miasteczko, obecnie wieś na Białorusi, w rejonie brasławskim obwodu witebskiego, 20 km od Brasławia nad jeziorem Opsa.
 Pałac Platerów | |
| Państwo | |
|---|---|
| Obwód | |
| Wysokość |
156 m n.p.m. |
| Populacja (2009) • liczba ludności |
|
| Kod pocztowy |
211998 |
Położenie na mapie obwodu witebskiego  | |
Położenie na mapie Białorusi  | |
Położenie na mapie Polski w 1939  | |
 55°32′N 26°50′E/55,533333 26,833333
| |
Historia
edytujMiasto królewskie położone było w końcu XVIII wieku w starostwie niegrodowym opeskim w powiecie brasławskim województwa wileńskiego[2]. W czasach zaborów w powiecie dzisieńskim, w granicach Imperium Rosyjskiego.
W dwudziestoleciu międzywojennym miasteczko, kolonia i folwark leżały w Polsce, w województwie nowogródzkim (od 1926 w województwie wileńskim), w powiecie dziśnieńskim (od 1926 w powiecie brasławskim), w gminie Opsa[3]. Siedziba wiejskiej gminy Opsa. W Opsie miał siedzibę Sąd Grodzki.
Według Powszechnego Spisu Ludności z 1921 roku wieś zamieszkiwało:
- miasteczko – 714 osób, 368 było wyznania rzymskokatolickiego, 4 prawosławnego, 1 ewangelickiego, 334 mojżeszowego, 7 staroobrzędowego. Jednocześnie 225 mieszkańców zadeklarowało polską, 107 białoruską, 4 niemiecka, 333 żydowską, 4 rosyjską a 3 łotewską przynależność narodową. Było tu 106 budynków mieszkalnych[4]. W 1931 w 153 domach zamieszkiwało 907 osób[5].
- folwark – 148 osób, 147 było wyznania rzymskokatolickiego, 1 staroobrzędowego. Jednocześnie wszyscy mieszkańcy zadeklarowali polską przynależność narodową. Było tu 5 budynków mieszkalnych[4]. W 1931 w 6 domach zamieszkiwało 99 osób[5].
- kolonię – w 1931 w 15 domach zamieszkiwało 96 osób[5].
Miejscowość należała do parafii rzymskokatolickiej w Opsie. Podlegała pod Sąd Grodzki w Opsie i Okręgowy w Wilnie; właściwy urząd pocztowy mieścił się w Opsie[6].
W wyniku napaści ZSRR na Polskę we wrześniu 1939 miejscowość znalazła się pod okupacją sowiecką. Od czerwca 1941 roku pod okupacją niemiecką.
Podczas okupacji hitlerowskiej, w lipcu 1941 roku Niemcy utworzyli getto dla żydowskich mieszkańców. Przebywało w nim około 500 osób. Pod koniec 1942 roku Niemcy zlikwidowali getto, a Żydów wywieziono do getta w Brasławiu[7].
W 1944 miejscowość została ponownie zajęta przez wojska sowieckie i włączona do Białoruskiej SRR.
Od 1991 w składzie niepodległej Białorusi.
Urodził się tutaj Krzysztof Nowicki, poeta, prozaik i krytyk literacki[8].
Zabytki
edytuj- kościół św. Jana Chrzciciela z plebanią
- Pałac Platerów z lat 1903-1904 otoczony parkiem o powierzchni 6 ha i budynkami gospodarczymi
- Dąb Napoleona w parku (obwód: 6,2 m, wysokość: 20 m), nazwany na pamiątkę kwatery marszałka Murata w 1812, został powalony przez wichurę w 2012 roku
-
Kościół św. Jana Chrzciciela
-
Centrum miasteczka
Przypisy
edytuj- ↑ Liczby ludności miejscowości obwodu witebskiego na podstawie spisu ludności wg stanu na dzień 14 października 2009 roku. (ros.).
- ↑ Вялікі гістарычны атлас Беларусі Т.2, Mińsk 2013, s. 75.
- ↑ Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, t. 1, Warszawa 1938, s. 3.
- ↑ a b Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych., t. 7, część 2, 1924, s. 39.
- ↑ a b c Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, t. 1, Warszawa 1938, s. 10.
- ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej z oznaczeniem terytorjalnie im właściwych władz i urzędów oraz urządzeń komunikacyjnych, Przemyśl, Warszawa 1933, s. 125.
- ↑ Geoffrey P. Megargee (red.), Encyclopedia of camps and ghettos, 1933-1945, t. II, part B, s. 1253.
- ↑ KWORUM - Polsko-Polonijna Gazeta Internetowa - www.kworum.com.pl [online], www.kworum.com.pl [dostęp 2016-05-16].
Linki zewnętrzne
edytuj- Opsa w radzima.org
- Opsa w Globus Białorusi
- Opsa, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 569.