Nowa Brytania

wyspa na Pacyfiku

Nowa Brytania (ang. New Britain, tok pisin Niu Briten)[1] – największa wyspa w Archipelagu Bismarcka[2][3], pomiędzy Morzem Bismarcka (na północy)[4] a Morzem Salomona na południu[5], w południowo-zachodniej części Oceanu Spokojnego, należąca administracyjnie do Papui-Nowej Gwinei[2].

Nowa Brytania
Ilustracja
Zdjęcie satelitarne
Kontynent

Oceania

Państwo

 Papua-Nowa Gwinea

Akwen

Morze Bismarcka, Morze Salomona

Archipelag

Archipelag Bismarcka

Powierzchnia

ok. 36 500 km²

Długość linii brzegowej

ok. 1600 km

Najwyższy punkt

2438 m n.p.m.

Populacja (2011)
• liczba ludności
• gęstość


513 926
14,07 os./km²

Położenie na mapie Papui-Nowej Gwinei
Mapa konturowa Papui-Nowej Gwinei, w centrum znajduje się punkt z opisem „Nowa Brytania”
Ziemia5°44′S 150°44′E/-5,733333 150,733333
Mapa wyspy
Mapa topograficzna wyspy

Wyspa o kształcie zbliżonym do półksiężyca ma powierzchnię ok. 36 500 km². W 2000 była zamieszkana przez 404 641 osób. Położona jest w odległości 88 km na wschód od półwyspu Huon. Długość maksymalna – ok. 600 km, szerokość maksymalna – ok. 80 km, długość linii brzegowej – ok. 1600 km. Cechuje się zróżnicowaną powierzchnią terenu: od płaskich obszarów przybrzeżnych do górskich pasm Whiteman, Nakanai i Baining w centralnej części, z kilkoma szczytami o wysokości powyżej 2100 m n.p.m[2], z najwyższym o wysokości 2438 m n.p.m[3]. Na wyspie panuje klimat równikowy[2].

Na Nowej Brytanii wyróżnić można trzy główne obszary aktywności wulkanicznej – na zachodnim krańcu wyspy, na północy wzdłuż zatok Open i Kimbe oraz na północnym wschodzie, na półwyspie Gazelle, w pobliżu osady Rabaul[2], gdzie znajdują się czynne wulkany Tavurvur i Vulcan, których ostatnia erupcja miała miejsce w 1994[2][3].

Na półwyspie Gazelle, we wschodniej części wyspy, uprawia się głównie palmę kokosową i kakaowca, w części centralnej, nad zatoką Kimbe – olejowca, na zachodzie rozwinięty przemysł tartaczny[3].

Wyspa została odkryta w 1616 przez holenderskiego żeglarza Jacoba Le Maire’a[3]. Gdy znajdowała się pod administracją niemiecką, nosiła nazwę Neu-Pommern (Nowe Pomorze). Z tego okresu pochodzą również nazwy innych obiektów fizycznogeograficznych na wyspie, jak Stettin Bay (Zatoka Szczecińska) i Mount Varzin (Góra Warcino – od Warcina, wsi w gminie Kępice)[6].

Przypisy

edytuj
  1. Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza granicami Polski: Ameryka, Australia i Oceania. Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2004, s. 129, seria: Nazewnictwo Geograficzne Świata. ISBN 83-239-7552-3. [dostęp 2018-01-06].
  2. a b c d e f New Britain, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2018-01-06] (ang.).
  3. a b c d e Nowa Brytania, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2018-01-06].
  4. Bismarck Sea, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2021-01-26] (ang.).
  5. Solomon Sea, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2021-01-26] (ang.).
  6. Łukasz Szkwarek. Pomorze na Pacyfiku. „Głos - Dziennik Pomorza”. Głos ma Historia, 24 lipca 2017.