Mleczaj sutkowaty
Mleczaj sutkowaty (Lactarius mammosus Fr.) – gatunek grzybów należący do rodziny gołąbkowatych (Russulaceae)[1].
Systematyka | |
Domena | |
---|---|
Królestwo | |
Typ | |
Klasa | |
Rząd | |
Rodzina | |
Rodzaj | |
Gatunek |
mleczaj sutkowaty |
Nazwa systematyczna | |
Lactarius mammosus Fr. Epicr. syst. mycol.: 347 (Uppsala, 1838) | |
Zasięg | |
Zasięg w Europie i Azji |
Systematyka i nazewnictwo
edytujPozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Lactarius, Russulaceae, Russulales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
{Po raz pierwszy opisał go Elias Fries w 1838 r. i nadana przez niego nazwa jest ważna i aktualna[1]. Synonimy[2]:
- Lactarius confusus S. Lundell 1939
- Lactarius fuscus Rolland 1899
- Lactarius mammosus var. mammosus Fr. 1838
- Lactifluus mammosus (Fr.) Kuntze 1891
Nazwę polską podała Alina Skirgiełło w 1998 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był też jako mleczaj bury[3].
Morfologia
edytujŚrednicy 3–8 cm, barwy ciemnobrązowej, z lekko szarawym lub czerwonawym odcieniem, niekiedy delikatnie, koncentrycznie strefowany, czasami z małym garbkiem w centrum. Pokryty suchą, matową lub filcowatą skórką[4].
Blaszkowy, blaszki początkowo barwy żółtawej, po dojrzeniu ochrowe[4].
Wysokość 4–10 cm, grubość 0,5–1,5 cm, początkowo pełny, potem pusty. Powierzchnia białawoszara, oszroniona[5].
Zbudowany jest z kulistawych komórek powodujących jego specyficzną kruchość i nieregularny przełam. Ma słabą woń przypominającą miąższ orzecha kokos właściwego (Cocos nucifera). Wydziela ostre, białawe, nie przebarwiające się mleczko[4].
Jasny[5].
- Cechy mikroskopowe
Zarodniki 7–8,5 × 6–7 μm, od krótko elipsoidalnych do niemal kulistych, bez pory rostkowej, o brodawkowato-usiatkowanej powierzchni. Cystydy wrzecionowate, 60–80 × 5–10(–15) μm[5].
- Gatunki podobne
Wśród grzybów o morfologicznie zbliżonych owocnikach wymienia się następujące gatunki:
- mleczaj szaroplamisty (Lactarius vietus). Odróżnia się pokrojem, barwą, nieco dłuższymi zarodnikami mniej wyraźnym ich urzeźbieniem[5]
- mleczaj kokosowy (Lactarius glyciosmus)[4].
Występowanie i siedlisko
edytujWystępuje w Ameryce Północnej, Europie i azjatyckich obszarach Rosji[6]. W Polsce jest rzadki, W 2003 r. Władysław Wojewoda przytoczył 6 stanowisk[3], w późniejszych latach podano następne. Najbardziej aktualne stanowiska podaje internetowy atlas grzybów. Znajduje się w nim na liście gatunków zagrożonych i wartych objęcia ochroną[7].
Naziemny grzyb mykoryzowy. Rośnie w lasach iglastych, przeważnie w obecności świerków i sosen. Wytwarza owocniki (w Europie) od sierpnia do października[4].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2013-03-05] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2013-04-15] (ang.).
- ↑ a b Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 378, ISBN 83-89648-09-1 .
- ↑ a b c d e Ewald Gerhardt , Grzyby: wielki ilustrowany przewodnik, Warszawa: Klub dla Ciebie - Bauer-Weltbild Media, 2006, ISBN 83-7404-513-2 .
- ↑ a b c d Alina Skirgiełło, Mleczaj (''Lactarius''). Grzyby (''Mycota''), tom 25. Podstawczaki (''Basidiomycetes''), gołąbkowce (''Russulales''), gołąbkowate (''Russulaceae''), mleczaj (''Lactarius''), Kraków: PWN, 1998, s. 73–74, ISBN 83-85444-65-3 .
- ↑ Występowanie Lactarius mammosus na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2024-09-15] (ang.).
- ↑ Aktualne stanowiska Lactarius mammosusw Polsce [online], grzyby.pl [dostęp 2024-09-10] (pol.).