Metanol
Metanol, alkohol metylowy, CH3OH – organiczny związek chemiczny, najprostszy alkohol alifatyczny. Został odkryty w 1661 roku przez Roberta Boyle’a. Jest trujący dla człowieka.
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ogólne informacje | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Wzór sumaryczny |
CH4O | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Inne wzory |
CH3OH, MeOH | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Masa molowa |
32,04 g/mol | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Wygląd | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Identyfikacja | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Numer CAS | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| PubChem | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Podobne związki | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Podobne związki | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Otrzymywanie
edytujDo 1923 roku był otrzymywany wyłącznie przez destylację rozkładową drewna. Obecnie produkuje się go syntetycznie, głównie dwiema metodami z gazu syntezowego:
- metodą ICI
- metodą Lurgi.
Główną reakcję tych procesów przedstawia równanie:
- CO + 2H2 → CH3OH
Reakcja ta prowadzona jest w obecności katalizatora miedziowego (Cu-Zn-Al2O3), w temperaturze 250 °C, przy ciśnieniu 4–10 MPa. Wcześniej stosowane katalizatory chromowo-cynkowe wymagały 340–400 °C oraz 30–32 MPa.
W trakcie procesu przebiega równocześnie reakcja wodoru z dwutlenkiem węgla (potrzebnym do utrzymania aktywności katalizatora):
- CO2 + 3H2 → CH3OH + H2O
Alkohol metylowy można także otrzymać, działając NaOH lub KOH na fluorowcopochodne metanu, na przykład CH3Cl, CH3Br, CH3I, CH3F:
- CH3Cl + KOH → CH3OH + KCl
Metanol jest używany w zakładach przemysłowych jako rozpuszczalnik i surowiec do otrzymywania aldehydu mrówkowego, chlorku metylu, barwników.
Właściwości
edytuj- Spala się bladoniebieskim płomieniem.
- Czysty metanol jest bezbarwną cieczą.
- Miesza się z wodą w każdym stosunku.
- Jest silną trucizną.
Zastosowanie
edytuj- jako rozpuszczalnik w syntezie organicznej
- w farmaceutyce, przemyśle barwników, tworzyw sztucznych, włókien syntetycznych
- jako paliwo lub składnik paliwa w silnikach spalinowych (samoloty, motocykle żużlowe, monster trucki, modelarskie silniki żarowe) i ogniwach paliwowych DMFC
- w produkcji materiałów wybuchowych, estrów metylowych, formaldehydu, kwasu mrówkowego, polioksymetylenu (politrioksan, poliformaldehyd, tarnoform), MTBE
Na początku 2015 roku w gdańskiej stoczni „Remontowa” po raz pierwszy na świecie przystosowano silniki statku (Stena Germanica) do napędzania metanolem[9].
Zatrucie
edytujAlkohol metylowy jest silną trucizną. Picie lub wdychanie metanolu grozi śmiercią lub poważnym kalectwem: spożycie 8–10 gramów powoduje ślepotę, a 12–20 gramów śmierć. Metanol jest szczególnie niebezpieczny, gdyż można go łatwo pomylić z etanolem.
Przypisy
edytuj- ↑ Podręczny słownik chemiczny, Romuald Hassa (red.), Janusz Mrzigod (red.), Janusz Nowakowski (red.), Katowice: Videograf II, 2004, s. 243, ISBN 83-7183-240-0.
- ↑ a b c Farmakopea Polska X, Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne, Warszawa: Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, 2014, s. 4276, ISBN 978-83-63724-47-4.
- ↑ CRC Handbook of Chemistry and Physics, William M. Haynes (red.), wyd. 97, Boca Raton: CRC Press, 2016, s. 5-94, ISBN 978-1-4987-5429-3 (ang.).
- ↑ a b c d e f g Metanol (nr 494437) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Polski. [dostęp 2023-09-05]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
- ↑ a b Methanol, [w:] PubChem [online], United States National Library of Medicine, CID: 887 (ang.).
- ↑ CRC Handbook of Chemistry and Physics, David R. Lide (red.), wyd. 88, Boca Raton: CRC Press, 2007, s. 9-53, ISBN 978-0-8493-0488-0 (ang.).
- ↑ Metanol, [w:] Classification and Labelling Inventory, Europejska Agencja Chemikaliów [dostęp 2015-04-10] (ang.).
- ↑ Metanol (nr 322415) (ang.) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Stanów Zjednoczonych. [dostęp 2019-02-28]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
- ↑ Stena Germanica będzie pływać na metanolu. Remontowa przebuduje prom. [dostęp 2015-03-27].