Maurycy Wettyn
Maurycy Wettyn, Maurycy saski (ur. 21 marca 1521 we Freibergu, zm. 11 lipca 1553 pod Sievershausen) – elektor Saksonii w latach 1547–1553.
książę elektor Saksonii | |
Okres | |
---|---|
Poprzednik | |
Następca | |
Dane biograficzne | |
Dynastia | |
Data i miejsce urodzenia | |
Data i miejsce śmierci | |
Ojciec | |
Matka | |
Żona | |
Dzieci |
Anna |
Pochodził z linii albertyńskiej Wettynów. Był synem księcia Saksonii Henryka Pobożnego i Katarzyny Meklemburskiej. W dzieciństwie wychowany w katolicyzmie, po konwersji rodziny przyjął wraz z nią luteranizm. Po śmierci ojca w 1541 roku został jego następcą. Kontynuował politykę sekularyzacji dóbr kościelnych i wspierania rozwoju reformacji w Rzeszy. Przyczynił się do rozwoju szkolnictwa w swoim państwie, przystąpił też do Związku szmalkaldzkiego.
Początkowo był stronnikiem swojego kuzyna przywódcy protestantów niemieckich, Jana Fryderyka Wspaniałomyślnego, wkrótce po wyprawie na Brunszwik w 1542 roku popadł jednak z nim w konflikt i przeszedł do obozu cesarskiego. Wspierał Habsburgów w wojnie z Turcją. Podczas wojny szmalkaldzkiej został stronnikiem Karola V Habsburga. Za obietnicę uzyskania od cesarza tytułu elektorskiego najechał księstwo Saksonię-Wittenberg, który zbrojnie odebrał Janowi Fryderykowi z linii ernestyńskiej Wettinów. Następnie w 1547 roku wsparł wojska cesarskie w bitwie pod Mühlbergiem, w której została rozbita koalicja książąt protestanckich w Rzeszy.
Po uwięzieniu Jana Fryderyka Wspaniałomyślnego otrzymał od cesarza Karola V tytuł elektorski oraz część dóbr należących do linii ernestyńskiej Wettinów.
Po 1549 roku zajął się reformą administracyjną swojego państwa. Aby nie popaść w konflikt z cesarzem zagwarantował na posiadanych terenach swobody religijne dla katolików jednocześnie umacniając pozycję kościoła luterańskiego w Saksonii. Po umocnieniu swojej pozycji odszedł od sprzyjania polityce Habsburgów i w 1551 roku zorganizował w Torgau zjazd książąt niemieckich, który przekształcił się w bunt. Dzięki pomocy króla Francji, Henryka II zorganizował armię, która zmusiła wojska Karola V do opuszczenia Niemiec. W 1552 roku zawarł z Ferdynandem I Habsburgiem rozejm w Pasawie, a następnie wsparł go w działaniach wojennych przeciw Turcji. Od 1553 roku prowadził wojnę z margrabią Kulmbach, Albrechtem Alcybiadesem.
Maurycy Wettyn zmarł 11 lipca 1553 na skutek ran odniesionych w zwycięskiej bitwie pod Sievershausen. Pochowany został w mauzoleum w kościele św. Marii we Freibergu. Następcą Maurycego w Saksonii został jego brat August Wettyn.
Małżeństwo
edytuj9 stycznia 1541 w Marburgu ożenił się z Agnieszką Heską (1527–1555), najstarszą córką landgrafa Hesji Filipa Wielkodusznego i Krystyny Saksońskiej. Miał z nią dwoje dzieci, ale żadne z nich nie przeżyło ojca:
- Annę (ur. 23 grudnia 1544, zm. 18 grudnia 1577), w latach 1561–1571 żonę Wilhelma I Milczka, księcia Oranii,
- Albrechta (ur. 28 listopada 1545, zm. 12 kwietnia 1546).
Przodkowie
edytujFryderyk II Łagodny | |||||||||||||
Albrecht Odważny | |||||||||||||
Małgorzata Habsburg | |||||||||||||
Henryk Pobożny | |||||||||||||
Jerzy z Podiebradów | |||||||||||||
Sydonia | |||||||||||||
Kunegunda ze Šternberka | |||||||||||||
Maurycy Wettyn | |||||||||||||
Henryk IV Gruby | |||||||||||||
Magnus II | |||||||||||||
Dorota brandenburska | |||||||||||||
Katarzyna | |||||||||||||
Eryk II | |||||||||||||
Zofia Erykówna | |||||||||||||
Zofia | |||||||||||||
- PWN: 3938810
- Britannica: biography/Maurice-elector-of-Saxony
- Treccani: maurizio-principe-elettore-di-sassonia
- Universalis: maurice-1521-1553-duc-puis-electeur-de-saxe-1547-1553
- NE.se: moritz-(av-sachsen-1521-53-kurfurste)
- SNL: Moritz_-_kurfyrste
- Catalana: 0041489
- DSDE: Moritz_af_Sachsen
- Hrvatska enciklopedija: 41967