Maria Mutola

W zawodach międzynarodowych zadebiutowała w 1988 roku, wówczas jako piętnastoletnia lekkoatletka wystąpiła na mistrzostwach Afryki w Annabie i wywalczyła tytuł wicemistrzowski w konkurencji biegu na 800 m^[3]. Trzy tygodnie później była uczestniczką igrzysk olimpijskich w Seulu. W tej samej konkurencji biegowej zajęła 7. miejsce w eliminacjach, uzyskując w tej fazie zmagań rezultat czasowy 2:04,36^[5][6].

W 1990 roku zdobyła dwa złote medale mistrzostw Afryki w konkurencjach biegu na 800 i 1500 m, rok później zaś została mistrzynią igrzysk afrykańskich w biegu na dystansie 800 m. Była także uczestniczką lekkoatletycznych mistrzostw globu w Tokio, na których udało jej się wywalczyć 4. miejsce w finale^[5][7]. Mutola przegrała tam walkę o brązowy medal o zaledwie 0,13 sekundy^[3].

Startowała na rozgrywanych w Barcelonie igrzyskach olimpijskich, w ich ramach biorąc udział w konkurencjach biegowych na dystansie 800 i 1500 m. W obu startach awansowała do finału i uplasowała się odpowiednio na 5. i 9. miejscu (z czasami odpowiednio 1:57,49 i 4:02,60)^[8][9].

W 1993 roku uczestniczyła w halowych mistrzostwach świata, na których zdobyła złoty medal w konkurencji biegu na 800 m^[5]. Był to pierwszy z siedmiu tytułów halowej mistrzyni świata, który zdobyła Mozambijka^[2]. Na dystansie 800 m okazała się również mistrzynią świata, podczas zmagań w Stuttgarcie. Dwa lata później Mozambijka obroniła tytuł halowej mistrzyni globu w biegu na 800 m, jednak na tym samym dystansie nie udało jej się tego dokonać w ramach mistrzostw świata na otwartym stadionie w Göteborgu – została bowiem zdyskwalifikowana w półfinale^[5].

Na rozgrywanych w Atlancie igrzyskach olimpijskich zdobyła brązowy medal w konkurencji biegu na 800 m. W finale tej konkurencji uzyskała czas 1:58,71, z którym uplasowała się na 3. miejscu^[10]. Tak wysoką pozycję wywalczyła nawet mimo zachorowania na grypę^[11]. W ramach tej samej imprezy sportowej była chorążym swej reprezentacji na ceremonii otwarcia^[1].

W 1997 roku brała udział w halowym czempionacie globu, do zawodów w konkurencji biegu na 800 m przystąpiła, nosząc czarną wstążkę w ramach upamiętnienia swego ojca, który zginął w wypadku mającym miejsce na kilka tygodni przed zaczęciem imprezy. Mimo tej żałoby udało się zdobyć tytuł mistrzowski^[5][12]. Wywalczyła też brązowy medal rozgrywanych w Atenach mistrzostw świata, w biegu na 800 m. W tej samej konkurencji została złotą medalistką igrzysk Wspólnoty Narodów w Kuala Lumpur^[5]. W 1999 roku wzięła udział w halowych mistrzostwach globu, na których nie zdołała wywalczyć złotego medalu (po raz pierwszy od 1993 roku), w finale pokonała ją reprezentantka Czech Ludmila Formanová^[13]. Srebrny medal w tej samej konkurencji zdobyła też na mistrzostwach świata w Sewilli, wówczas uległa jedynie ponownie Formanovej^[14].

W 2000 roku osiągnęła jeden z największych sukcesów w karierze – w swej koronnej konkurencji (800 m) zdobyła tytuł mistrzyni olimpijskiej, w finale zmagań uzyskała czas 1:56,15^[15]. Kiedy Mutola wróciła do swego kraju, została przywitana przez tłumy, które skandowały jej imię podczas parady przez Maputo. W tym samym mieście jedną z ulic nazwano imieniem sportsmenki^[11].

W 2001 roku ponownie zdobyła tytuł mistrzyni świata zarówno w hali, jak i na stadionie. Dwa lata później powtórzyła ten wyczyn, w jednym roku zdobywając tytuły mistrzyni świata w hali i na stadionie. Wszystkie te tytuły wywalczyła w konkurencji biegu na 800 m^[7]. W sezonie 2003 wygrała również wszystkie sześć mityngów Golden League, za co otrzymała milion dolarów w złocie – część zarobionych tam pieniędzy przeznaczyła na rzecz fundacji, której zadaniem jest pomoc w rozwoju młodzieży w Mozambiku^[3][16].

W swoim piątym olimpijskim starcie, który wydarzył się w Atenach, nie udało jej się zdobyć krążka. Na tych igrzyskach startowała tylko w konkurencji biegu na 800 m i awansowała do finału, zajmując w tej fazie zmagań 4. miejsce z czasem 1:56,51 (o zaledwie 0,08 sekundy przegrała walkę o brązowy medal ze Słowenką Jolandą Čeplak)^[17]. Do igrzysk lekkoatletka przystąpiła po kontuzji ścięgna udowego^[18].

Na mistrzostwach świata w Helsinkach w konkurencji biegu na 800 m również zajęła 4. miejsce w finale. W 2006 roku otrzymała siódmy i ostatni w karierze złoty medal halowych mistrzostw globu (w biegu na dystansie 800 m). Brała udział w mistrzostwach świata rozgrywanych w Osace i awansowała do finału biegu na 800 m, ale nie zdołała go ukończyć^[5].

W 2008 roku na igrzyskach olimpijskich wywalczyła 5. miejsce w finale biegu na 800 m, z rezultatem czasowym 1:57,68^[19].

Po zakończeniu kariery lekkoatletycznej zaczęła uprawiać piłkę nożną, w 2009 zaczęła rozgrywki w lidze RPA, dwa lata później zaś była reprezentantką Mozambiku w piłce nożnej^[3]. W 2011 roku zaczęła też trenować reprezentantkę RPA Caster Semenyę^[20][21].

• bieg na 400 m – 51,37 (2 sierpnia 1994, Monako)
• bieg na 800 m – 1:55,19 (17 sierpnia 1994, Zurych)  
• bieg na 1500 m – 4:01,50 (12 lipca 2002, Rzym)  
• bieg na 3000 m – 9:27,37 (8 czerwca 1991, Springfield)  
• sztafeta 4 × 400 m – 3:26,84 (21 września 2002, Madryt)

Halowe

• bieg na 800 m – 1:57,06 (21 lutego 1999, Liévin)  
• bieg na 1000 m – 2:30,94 (25 lutego 1999, Sztokholm)  
• bieg na 1500 m – 4:17,93 (1 lutego 1992, Portland)  

Źródło: ^[5]

22 lutego 1998 roku wygrała bieg na 800 metrów podczas mityngu we francuskim Liévin z czasem 1:56,36 – o 0,04 sekundy lepszym od halowego rekordu świata Niemki Christine Wachtel. Wynik ten nie został jednak ratyfikowany przez IAAF z powodu naruszenia przepisów – zapisy telewizyjne pokazały, że Mutola biegła poza wyznaczonym torem na ostatnim wirażu^[22].

Została lekkoatletką roku według magazynu Track & Field News (za 2003 rok)^[23]. W 2004 roku zaś otrzymała najwyższe cywilne odznaczenie Mozambiku – Order Eduardo Mondlane'a I Klasy^[24].

• Strona Fundacji Marii Mutoli. [dostęp 2023-10-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-03-04)]. (ang.).