Maria Jarochowska

Urodziła się w rodzinie ziemiańskiej Joachima Romana Jarochowskiego h. Przerowa (1883–1950) i Marii Zofii z Wiktorów h. Brochwicz (1889–1944)^[1][2], córki Józefa, którzy byli ostatnimi właścicielami Babicy^[3]. Była siostrą późniejszej artystki Piwnicy pod Baranami – Ireny „Kiki” Szaszkiewiczowej oraz Konstantego Jarochowskiego (1920–1978)^[1], fotografa. W 1937 ukończyła Gimnazjum im. Królowej Jadwigi w Krakowie. Studiowała następnie matematykę i historię sztuki na Uniwersytecie Jagiellońskim.

Podczas II wojny światowej przebywała w Rzeszowie i w Krakowie, pracując w wypożyczalni książek, domu dziecka i szpitalu^[3]. Ukończyła historię i historię sztuki na konspiracyjnym Uniwersytecie Jagiellońskim. W czasie powstania warszawskiego pracowała w Szpitalu na Sadybie i Czerniakowie w Warszawie. Po upadku powstania wróciła do Krakowa i nawiązała kontakt z PPS^[4].

W 1945 wstąpiła do Polskiej Partii Robotniczej (PPR) i została wybrana do wojewódzkiej rady narodowej w Krakowie^[4]. W tym samym roku debiutowała recenzją książki André Malraux Nadzieja (1937) w tygodniku „Odrodzenie”^[4][3]. Była sekretarzem redakcji tygodnika „Głos Pracy” i dziennika „Echo Krakowa”. Od końca 1946 w Paryżu, gdzie była od maja 1947 sekretarzem redakcji, a od jesieni 1949 redaktorem naczelnym pisma „Gazeta Polska”^[4][3]. Wstąpiła do Francuskiej Partii Komunistycznej^[4][3]. W styczniu 1950 została, po aresztowaniu, wydalona z Francji za działalność komunistyczną^[4][3]. Po powrocie do Polski prowadziła świetlicę w spółdzielni produkcyjnej w Belnie pod Gostyninem. Od 1951 mieszkała w Warszawie. Od 1952 do 1956 była posłem na Sejm PRL. W latach 50. i 60. XX w. publikowała reportaże, recenzje, fragmenty prozy w „Życiu Literackim”, tygodniku „Świat”, „Nowej Kulturze”, „Przyjaciółce” i „Orce”. Pracowała następnie w Naczelnym Zarządzie Kinematografii.

Członkini Francuskiej Partii Komunistycznej (koniec lat 40. XX w.), Polskiej Partii Robotniczej (1945–1948) i Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (1948–1975); Związku Zawodowego Literatów Polskich (1946–1949) i Związku Literatów Polskich (1948–1975)^[3].

W 1955 otrzymała wyróżnienie Podkomitetu Literatury i Sztuki Nagrody Państwowej za powieść Dziadowska miłość^[5].

Zmarła w wieku 56 lat na skutek choroby nowotworowej, pochowana na cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera A 37-4-8^[6].

Jej syn, Łukasz Konstanty Jarochowski (ur. 1952)^[1], jest absolwentem warszawskiej AWF.

• Ludzie, którym nie stawia się pomników (reportaże; Książka 1947)
• Niemiłosierni. Buraczane liście (powieści; wstęp Jan Alfred Szczepański; Książka i Wiedza 1950; wydania oddzielne książki Niemiłosierni: Książka i Wiedza 1959, Czytelnik 1966; wydania oddzielne książki Buraczane liście: Książka i Wiedza 1951)
• Chleb i sól. Z chłopami polskimi u kołchoźników radzieckich (reportaże; Książka i Wiedza 1951, 1952)
• Niebieskie okulary. Reportaże z huty Częstochowa (Czytelnik 1952)
• Odwaga (reportaż; Nasza Księgarnia 1953; 1954)
• Ziarno (reportaże; Czytelnik 1953)
• Gniew (opowiadanie; Czytelnik 1954)
• Trudne serca (scenariusz filmowy; Filmowa Agencja Wydawnicza 1954)
• Dziadowska miłość (powieść; pierwodruk: „Twórczość” 1954 nr 5, 6 i 8, „Trybuna Wolności” 1954 nr 35–44, 46–48, 50; Państwowy Instytut Wydawniczy 1955)
• Najgorsza chwila życia (opowiadania; Czytelnik 1959)
• I pałac popłynie… (wspomnienie z Babicy i Rzeszowa; „Kultura” t. 8, nr 3, 1970, s. 6–7; przedruk w zbiorze Nie być tu, nie być tam, 1974 i w antologii Losy nie wymyślone, 1980) (online)
• Blizny (opowiadania; Wydawnictwo Łódzkie 1971)
• Nie być tu, nie być tam (opowiadania; Państwowy Instytut Wydawniczy 1974)
• Namiętności (reportaże; Iskry 1977)
• Wyrok śmierci (opowiadania; Wydawnictwo Literackie 1979, ISBN 83-08-0004-1-X)

• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (11 lipca 1955)^[7]
• Order Uśmiechu

• Wspomnienia Łukasza Jarochowskiego, [w:] Stefan Henel, Godziny zwierzeń, Wyd. Iskry, Warszawa 1983, s. 62–71, ISBN 83-207-0500-2.