Mój księżycowy pech
Mój księżycowy pech – młodzieżowa powieść fantastycznonaukowa autorstwa Jerzego Broszkiewicza, wydana w 1970 roku przez wydawnictwo Nasza Księgarnia w serii Klub Siedmiu Przygód i ponownie w 1976 w kolekcji Biblioteka Młodych.
Autor | |
---|---|
Typ utworu | |
Wydanie oryginalne | |
Miejsce wydania | |
Język | |
Data wydania | |
Wydawca |
Fabuła
edytujOsią powieści są przygody czternastoletniego chłopca (Polaka, Pawła Kostala z Jaśmin), który leci na Księżyc własnym pojazdem i bierze udział w rajdzie oraz akcji ratowniczej; powieść zawiera też wątek romantyczny (Paweł poznaje dziewczynę podczas rajdu)[1][2][3].
Wydania i tłumaczenia
edytujPowieść doczekała się dwóch wydań (1970, 1975) i tłumaczeń na język niemiecki (Mein Pech mit der Mondreise, 1978[4]) i język słowacki (Vesmírne dobrodružstvá, 1978 – wydanie łączne z Ci z Dziesiątego Tysiąca)[5]. Ilustracje i okładkę pierwszego polskiego wydania zaprojektował Włodzimierz Terechowicz[6].
Odbiór i analiza
edytujW „Poradniku Bibliotekarza” z 1971 roku Izabela Stachelska pozytywnie wyraziła się o książce, pisząc, że jest to pozycja „literacko bardzo dobra, interesująca, dowcipna, i wbrew tytułowi, bardzo optymistyczna”. Zwróciła uwagę na wątek wykorzystania technologii przyszłości w celu odbudowy środowiska naturalnego naszej planety i zarekomendowała pozycję dla dzieci w wieku 12–14 lat[2].
W „Nowych Książkach” z 1975 r. Bożena Zaborowska zauważyła, że fantastyka Broszkiewicza nie koncentruje się na „cudach przyszłej techniki” czy „niezwykłości i sensacyjności”, przedstawia codzienne życie młodych bohaterów w przyszłości. To bohaterowie są najważniejsi w jego utworach, a w jego fantastyce młodzieżowej są nimi postacie, z którymi czytelnicy – młodzież w podobnym wieku – może się identyfikować. Recenzentka zwróciła uwagę na walory wychowawcze, w tym brak idealizacji młodzieżowych bohaterów. Książkę określiła jako „optymistyczny moralitet”, podkreślając także pozytywną wizję przedstawionej tam przyszłości, co uznała za rzadkie podejście w fantastyce, która jest zwykle bardziej pesymistyczna lub przynajmniej „pełna obaw o losy ludzkości i świata”[7].
W 1979 r. Stanisław Frycie zauważył, że powieść jest „optymistycznym moralitetem”, a dla autora ważniejsze od „olśniewania czytelników cudami techniki” są „walory moralne” głównego bohatera, takie jak „odwaga i pasja poznawcza”[1][8].
Według Andrzeja Niewiadowskiego i Antoniego Smuszkiewicza, piszących na początku lat 90. powieść ma „klasyczny schemat przygód”[9]. Według Niewiadomskiego, bohater powieści wykazuje się „odwagą, sprytem i zapobiegliwością”, a powieść wpisuje się w typową dla autora pochwałę dzieci i młodzieży, pozytywnie skontrastowanych z dorosłymi[10].
W 2012 r. Marek Wróblewski zwrócił uwagę na moralny i technologiczny postęp cywilizacji ukazany w książce – akcja dzieje się „250 lat po zawarciu ogólnoświatowego pokoju”, a postęp techniczny doprowadził do skurczenia się przestrzeni – dla bohatera, nominalnie Polaka mieszkającego „pomiędzy Krakowem a Wrocławiem”, rzeczą normalną są „spacery” w Afryce czy „wycieczki szkolne na Księżyc”. Wróblewski zasugerował, że książka, pokazująca krajobraz Księżyca jako monotonny, ale równocześnie uroczy, jest formą „popularyzacji księżycowej turystyki”[3].
Przypisy
edytuj- ↑ a b Stanisław Frycie , Broszkiewicz, Jerzy, [w:] Krystyna Kuliczkowska, Barbara Tylicka, Nowy słownik literatury dla dzieci i młodzieży: pisarze, książki, serie, ilustratorzy, przegląd bibliograficzny, Wiedza Powszechna, 1979, s. 53, ISBN 978-83-214-0018-1 (pol.).
- ↑ a b Izabela Stachielska , Nowe książki dla dzieci i młodzieży. Przegląd miesięczny, „Poradnik Bibliotekarza”, XXIII (1–2 (255–256)), 1971, s. 57–58 .
- ↑ a b Maciej Wróblewski , Obraz Kosmosu w powieściach science fiction Jerzego Broszkiewicza, [w:] Rafał Kochanowicz, Dorota Mrozek, Beata Stefaniak, Fantastyka w obliczu przemian, Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, 2012, s. 118–119, 123, ISBN 978-83-7654-142-6 [dostęp 2024-05-24] (pol.).
- ↑ Mein Pech mit der Mondreise [online], search.worldcat.org [dostęp 2024-12-19] .
- ↑ Jadwiga Czachowska (red.), Współcześni polscy pisarze i badacze literatury. Słownik biobibliograficzny. T. 1, A – B, Alicja Szałagan (red.), 2003, s. 292 .
- ↑ Mój księżycowy pech – Jerzy Broszkiewicz – ebook + audiobook [online], www.legimi.pl [dostęp 2024-07-16] .
- ↑ Bożena Zaborowska , Nowy wspaniały świat Broszkiewicza, „Nowe Książki” (13/609), 1975, s. 60-61 .
- ↑ Stanisław Frycie , Leksykon literatury dla dzieci i młodzieży, Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 2007, s. 87–88, ISBN 978-83-89935-24-3 (pol.).
- ↑ Andrzej Niewiadowski , Antoni Smuszkiewicz , Leksykon polskiej literatury fantastycznonaukowej, Wyd. Poznańskie, 1990, s. 47, ISBN 978-83-210-0892-9 [dostęp 2023-10-12] (pol.).
- ↑ Andrzej Niewiadowski , Literatura fantastycznonaukowa, Wyd. Naukowe PWN, 1992, s. 129–130, ISBN 978-83-01-10122-0 (pol.).