Luton

Luton
Państwo	Wielka Brytania
Kraj	Anglia
Region	East of England
Hrabstwo ceremonialne	Bedfordshire
Unitary authority	Luton
Populacja (2021); • liczba ludności	; 233 525
Nr kierunkowy	01582
Kod pocztowy	LU
	Położenie na mapie Bedfordshire Luton
	Położenie na mapie Wielkiej Brytanii Luton
	Położenie na mapie Anglii Luton
	51°54′N 0°26′W/51,900000 -0,433333
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa

Luton – miasto i dystrykt (unitary authority)^[1] w Anglii (Wielka Brytania), w hrabstwie ceremonialnym Bedfordshire, położone 50 km na północ od centrum Londynu. W 2021 roku miasto liczyło 233 525 mieszkańców^[2].

Dystrykt (unitary authority) Luton utworzony został w 1997 roku^[3]^[4]. Pierwsze osiedla ludzkie istniały tam już w okresie paleolitu. Początki Luton datowane są na VI wiek. Nad rzeką Lea powstała wówczas saksońska osada o nazwie Leatun.

We wschodniej części miasta znajduje się port lotniczy London Luton obsługujący m.in. tanie linie lotnicze.

W centrum znajduje się kampus University of Bedfordshire. W Luton znajduje się fabryka samochodów (GM Manufacturing Luton) zatrudniająca 1300 osób, w której produkowany jest model Vauxhall Vivaro. W mieście rozwinął się przemysł samochodowy, lotniczy, maszynowy, elektrotechnicznego, precyzyjny oraz odzieżowy^[5].

W mieście znajduje się zabytkowy kościół Świętej Marii, którego budowę rozpoczęto w 1121. Na przedmieściach zwiedzić można arystokratyczną posiadłość Luton Hoo a także minirezerwat przyrody. Luton jest siedzibą zespołu piłkarskiego Luton Town F.C. Klub ten zdobył Puchar Ligi Angielskiej w 1988, pokonując na Wembley Arsenal 3-2. Luton jest miastem ze stosunkowo dużą populacją ludności azjatyckiej. Każdego roku późną wiosną w Luton odbywa się karnawał. Jest to największa, jednodniowa impreza tego typu na świecie. Udział w niej biorą głównie przedstawiciele kolorowych mniejszości narodowych.

Luton zostało wspomniane w Domesday Book (1086) pod nazwą Lintone/Loitone^[6].

Demografia

W 2011 miasto liczyło 203 201 mieszkańców^[7].

Poniżej przedstawiona jest struktura etniczna, wyznaniowa i językowa miasta (dane ze spisu powszechnego w 2011).

Struktura etniczna (2011)^[8]
Grupa etniczna	Liczba ludności	% ogółu
Biali – Brytyjczycy	90 530	44,6%
Biali – pozostali	20 549	10,1%
Azjaci – Pakistańczycy	29 353	14,5%
Azjaci – Banglijczycy	13 606	6,7%
Azjaci – Hindusi	10 625	5,2%
Azjaci – pozostali	7368	3,6%
Czarni – Afrykańczycy	9169	4,5%
Czarni – Afrokaraibowie	8177	4,0%
Czarni – pozostali	2563	1,3%
Mieszani	8281	4,1%
Pozostali	2980	1,5%
Łącznie	203 201

Struktura wyznaniowa (2011)^[9]
Wyznanie	Liczba ludności	% ogółu
Chrześcijaństwo	96 271	47,4%
Islam	49 991	24,6%
Brak wyznania	33 594	16,5%
Hinduizm	6749	3,3%
Sikhizm	2347	1,2%
Pozostałe	1876	0,9%
Brak odpowiedzi	12 373	6,1%
Łącznie	203 201

Języki używane jako główne przez ludność w wieku 3+ lat (2011)^[10]
Język	Liczba ludności	% ogółu
Język angielski	153 463	79,4%
Język urdu	8567	4,4%
Język polski	8006	4,1%
Język bengalski	6337	3,3%
Język pendżabski	2203	1,1%
Pozostałe	14 619	7,6%
Łącznie	193 195

Miasta partnerskie

Przypisy

↑ Ordnance Survey linked data
↑ Figure 1: Explore population characteristics of individual BUAs [online], www.ons.gov.uk [dostęp 2023-08-18] (ang.).
↑ Bedfordshire.gov. [dostęp 2015-11-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-11-20)].
↑ Local histories
↑ Luton, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-07-23] .
↑ The Domesday Book online
↑ Office for National Statistics: Luton (Local Authority) – Key Figures for 2011 Census: Key Statistics. Neighbourhood Statistics. [dostęp 2016-05-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-11)]. (ang.).
↑ Office for National Statistics: Luton (Local Authority) – Ethnic Group, 2011. Neighbourhood Statistics. [dostęp 2016-05-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-11)]. (ang.).
↑ Office for National Statistics: Luton (Local Authority) – Religion, 2011. Neighbourhood Statistics. [dostęp 2016-05-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-11)]. (ang.).
↑ Office for National Statistics: Luton (Local Authority) – Main Language (detailed), 2011. Neighbourhood Statistics. [dostęp 2016-05-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-11)]. (ang.).

Linki zewnętrzne

Rada Miasta Luton
Portal Polacy w Luton. luton.infolinia.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-05-03)].
Portal wLuton.net

[1] Ordnance Survey linked data

[2] Figure 1: Explore population characteristics of individual BUAs [online], www.ons.gov.uk [dostęp 2023-08-18] (ang.).

[3] Bedfordshire.gov. [dostęp 2015-11-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-11-20)].

[4] Local histories

[PWN-5] Luton, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-07-23] .

[6] The Domesday Book online

[pop-7] Office for National Statistics: Luton (Local Authority) – Key Figures for 2011 Census: Key Statistics. Neighbourhood Statistics. [dostęp 2016-05-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-11)]. (ang.).

[ethnicity-8] Office for National Statistics: Luton (Local Authority) – Ethnic Group, 2011. Neighbourhood Statistics. [dostęp 2016-05-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-11)]. (ang.).

[religion-9] Office for National Statistics: Luton (Local Authority) – Religion, 2011. Neighbourhood Statistics. [dostęp 2016-05-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-11)]. (ang.).

[language-10] Office for National Statistics: Luton (Local Authority) – Main Language (detailed), 2011. Neighbourhood Statistics. [dostęp 2016-05-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-11)]. (ang.).

[1]