Ludwik Bierkowski
Ludwik Józef Bierkowski (ur. 16 sierpnia 1801 w Poznaniu, zm. 27 czerwca 1860 w Krakowie) – polski lekarz, chirurg, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, uczestnik powstania listopadowego.
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Profesor nauk medycznych | |
| Specjalność: chirurgia | |
| Alma Mater | |
| Doktorat | |
| Profesura | |
| Uczelnia | |
| Odznaczenia | |
| |
Życiorys
edytujStudiował nauki lekarskie w Berlinie, Jenie i Lipsku. Od 1831 organizował Krakowską Klinikę Chirurgiczną, w której pracował do końca życia. Prowadził wykłady z chirurgii, chorób wenerycznych, okulistyki, położnictwa. Powołał do życia pierwsze czasopismo lekarskie w Krakowie „Roczniki Kliniki Chirurgicznej”. Był członkiem towarzystw naukowych polskich i zagranicznych. Opublikował szereg prac, m.in. Wstęp do anatomii ciała ludzkiego oraz atlas anatomiczno-chirurgiczny operacji (w języku niemieckim). W 1830 otrzymał w Lipsku tytuł doktora medycyny i chirurgii. W 1831 został profesorem UJ.
Podczas powstania listopadowego udał się z początkiem 1831 do Warszawy, gdzie powierzono mu kierownictwo lazaretu wojskowego. W szpitalu tym znalazł jedynie dwa noże amputacyjne, a więc polecił sprowadzić noże kuchenne i piłki stolarskie, którymi przeprowadził wiele operacji chirurgicznych.
Za ofiarną i skuteczną pomoc udzielaną rannym powstańcom został wkrótce odznaczony Złotym Krzyżem Orderu Virtuti Militari.
Po powrocie do Krakowa kontynuował praktykę lekarską i prowadził badania naukowe[1]. Pierwszy na świecie zastosował watę jako środek opatrunkowy[2].
Jest uważany za twórcę polskiej ortopedii. W lutym 1847 wykonał pierwszy na ziemiach polskich zabieg w uśpieniu eterowym. w 1837 założył pierwszą w Krakowie Szkołę Gimnastyczną Krakowską dla chłopców. W sezonie zimowym 1837/1838 urządził na stawie w Zwierzyńcu pod Krakowem pierwsze publiczne lodowisko dostępne dla wszystkich, a w 1838 zorganizował pierwsze na ziemiach polskich zajęcia gimnastyki dla dziewcząt.
Jego instrumentarium chirurgiczne i inne pamiątki z gabinetu są częścią kolekcji Muzeum Wydziału Lekarskiego UJ.
Pochowany został na cmentarzu Rakowickim w Krakowie, w grobowcu rodzinnym, w kwaterze 11[3].
Rodzina
edytujŻoną Ludwika Bierkowskiego była Tekla z Łakomickich Bierkowska (ur. 1806). Małżeństwo miało czwórkę dzieci: dr med. Włodzimierz Fryderyk Bierkowski, inż. Kazimierz Bierkowski, Maria Łakomicka oraz Józef Bierkowski[4].
Upamiętnienie
edytujUpamiętnia go nazwa ulicy na krakowskim Bieżanowie[5].
Przypisy
edytuj- ↑ Marek Żukow-Karczewski, Całe miasto mówiło... O Bierkowskim, „Echo Krakowa”, 27,28,29 IX 1991 r., nr 188 (13500).
- ↑ Maciej Iłowiecki: Dzieje nauki polskiej. Warszawa: Wydawnictwo „Interpress”, 1981, s. 192. ISBN 83-223-1876-6.
- ↑ Karolina Grodziska-Ożóg: Cmentarz Rakowicki w Krakowie (1803-1939). Wyd. II. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1987, s. 98. ISBN 83-08-01428-3.
- ↑ Tekla Bierkowska (Łakomicka). geni.com. [dostęp 2019-12-11]. (ang.).
- ↑ Kraków.pl, Patroni krakowskich ulic. Ulica Ludwika Bierkowskiego [online], www.krakow.pl [dostęp 2024-02-04].
Bibliografia
edytuj- Józef Bogusz, Ludwik Bierkowski, w: Sylwetki chirurgów polskich (pod redakcją Józefa Bogusza i Witolda Rudowskiego), Ossolineum, Wrocław 1982
Literatura dodatkowa
edytuj- Adam Wrzosek: Bierkowski Ludwik. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 2: Beyzym Jan – Brownsford Marja. Kraków: Polska Akademia Umiejętności – Skład Główny w Księgarniach Gebethnera i Wolffa, 1936, s. 75–76. Reprint: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Kraków 1989, ISBN 83-04-03291-0.
Linki zewnętrzne
edytuj- Publikacje Ludwika Bierkowskiego w serwisie Polona.pl