Lalka teatralna

Ten artykuł od 2016-08 wymaga zweryfikowania podanych informacji.

Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych.
Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Lalka teatralna – lalka przystosowana do występów w teatrze lalek i innych rodzajach widowisk, poruszana przez aktora-lalkarza, najwcześniej znana była w Chinach.

W Polsce popularne były lalkowe szopki bożonarodzeniowe, istniał też kukiełkowy teatr jarmarczny. Po II wojnie światowej nastąpił rozwój teatru lalkowego w Polsce, kultywuje się tradycję szopki politycznej.

Typy lalek

Wyróżnia się wiele typów lalek:

pacynki nakładane na dłoń aktora i poruszane palcami,
marionetki poruszane od góry nitkami i drucikami,
jawajki osadzone na kiju zwanym gabitem (lub też gapitem), poruszane od dołu ręką animatora oraz za pomocą drutów zwanych czempuritami^[1],
kukły osadzone na kiju i poruszane od dołu o luźno przymocowanych kończynach górnych i dolnych^[2],
lalki teatru cieni poruszane za pomocą kijów i widzialne na oświetlonym ekranie,
tintamareski, czyli technika łącząca twarz aktora z uwiązaną do szyi lalką^[2]
lalki hieratyczne dowolnie pozowane przez człowieka rzeźby o ruchomych stawach – do momentu, kiedy nie zmienimy kompozycji ich ciała, same utrzymują pozę^[2],
lalki żyworękie – animator zastępuje rękę lalki i podejmuje w ten sposób czynności manualne, jeśli wymagany jest udział obu rąk, głowa lalki montowana jest na głowie lalkarza^[2],
innym typem lalek teatralnych o odmiennym sposobie animacji jest bunraku – trzech lub czterech mężczyzn ubranych na czarno odgrywających wspólnie marionetki, które dzięki temu mogą osiągać do trzech metrów wysokości.

Zobacz też

brzuchomówstwo

Przypisy

↑ RobertR. Czajka RobertR., JarosławJ. Kilian JarosławJ., AleksandraA. Rembowska AleksandraA., Elementarz teatru lalek, Warszawa: Teatr Lalka, 2018, s. 28, ISBN 978-83-905177-5-9 [dostęp 2024-03-21] .
↑ ^a ^b ^c ^d AdamA. Walny AdamA., Teatr Przedmiotu: kulisy warsztatu, arkana rzemiosła, JadwigaJ. Opalińska (red.), Warszawa: Staromiejski Dom Kultury, 2007, s. 79 .

[1] RobertR. Czajka RobertR., JarosławJ. Kilian JarosławJ., AleksandraA. Rembowska AleksandraA., Elementarz teatru lalek, Warszawa: Teatr Lalka, 2018, s. 28, ISBN 978-83-905177-5-9 [dostęp 2024-03-21] .

[:0-2] AdamA. Walny AdamA., Teatr Przedmiotu: kulisy warsztatu, arkana rzemiosła, JadwigaJ. Opalińska (red.), Warszawa: Staromiejski Dom Kultury, 2007, s. 79 .

[1]