Kudryńce
Kudryńce (ukr. Кудринці, Kudrynci) – miejscowość położona na Ukrainie w rejonie czortkowskim[2] w obwodzie tarnopolskim. W II Rzeczypospolitej miejscowość była siedzibą gminy wiejskiej Kudryńce w powiecie borszczowskim województwa tarnopolskiego.
 Zamek w Kudryńcach | |||
| |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Obwód | |||
| Rejon | |||
| Powierzchnia |
3,5 km² | ||
| Populacja (2001) • liczba ludności |
| ||
| Kod pocztowy |
48750 | ||
Położenie na mapie obwodu tarnopolskiego  | |||
Położenie na mapie Ukrainy  | |||
 48°36′53″N 26°17′16″E/48,614722 26,287778
| |||
Położenie
edytujMiasto położone było po prawej stronie rzeki Zbrucz w jej zakolu. Dzeliło się na Kudryńce Dolne i Górne oraz przysiółek Zawale, który leżał na południe od miasta po lewej i prawej stronie Zbrucza w zakolu rzeki.
Nad Zbruczem po lewej stronie rzeki ok. 1 km od miasta pod koniec XIX wieku leżała wieś o tej samej nazwie w pow. kamienieckim, gm. Rychta (nad rz. Zwaniec), parafia katolicka Czarnokozienice nad Zbruczem, liczyła 430 mieszkańców, własność Koziebrodzkich, dzierżawił St. Chmielowski.
Historia
edytuj
Miasto lokowane na prawie magdeburskim w roku 1518, przez Herburtów. W miejscu znajdowała się parafia rzymskokatolicka. Do 1772 roku województwo podolskie. Od roku 1772 było to miasteczko graniczne między Austro-Węgrami a Rosją. Do 1918 roku – miasto w Królestwie Galicji i Lodomerii w Cesarstwie Austriackim, w powiecie borszczowskim, starostwo powiatowe w Mielnicy nad Dniestrem. Pod koniec XIX wieku miasteczko liczyło 2315 mieszkańców. Do 1939 roku – miasto w województwie tarnopolskim.
30 kwietnia 1887 zniszczył pożar dom mieszkalny i dwa budynki na obszarze dworskim. Właścicielka Ester Bardfeld, matka 8-ga dzieci ratując klejnoty wartości około 1200 zł., została głowniami spadającymi przywaloną i pomimo rychłego ratnnku przez trzech lekarzy, zmarła wkrótce potem[3].
Od 1882 w Kudryńcach przebywał Adam Chmielowski, gościł wtedy u swojego brata Stanisława Chmielowskiego, który dzierżawił majątek Kudryńce nad Zbruczem.
W okresie międzywojennym w miejscowości stacjonowała kompania graniczna KOP „Kudryńce”[4].
Zabytki
edytujZnani
edytuj- Adam Chmielowski, św. brat Albert (1845–1916), zakonnik, założyciel zgromadzenia albertynów, powstaniec styczniowy
- Teodor Chmielowski (1892–1920), major artylerii Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari
- Maria z Chmielowskich Łunkiewicz-Rogoyska (1895–1967), malarka, członkini grupy Plastycy Nowocześni i Bloku Zaw. Artystów Plastyków,
- Fryderyk Herburt, (1470-1519) chorąży lwowski, staraniem Fryderyka Kudryńce uzyskały prawa miejskie w roku 1518
- Brunon Romiszewski (1892–1986), generał brygady Wojska Polskiego
- Stanisław Wandzilak (1917–2000), kapitan, Dywizjon 308 Wielka Brytania, Royal Air Force, dowódca na stanowiskach w Flying Training Command. Odznaczony Srebrnym Krzyżem Virtuti Militari (nr 10794), Krzyżem Walecznych, Distinguished Flying Cross, Order of the British Empire (z rąk królowej Elżbiety II) oraz Air Force Cross
Przypisy
edytuj- ↑ Liczby ludności miejscowości obwodu tarnopolskiego na podstawie spisu ludności wg stanu na dzień 5 grudnia 2001 roku. (ukr.).
- ↑ Постанова Верховної Ради України від 17 липня 2020 року № 807-IX "Про утворення та ліквідацію районів" [online], Офіційний вебпортал парламенту України [dostęp 2023-03-12] (ukr.).
- ↑ Pożar i śmierć w ogniu. „Kurjer Lwowski”. 127, s. 4, 8 maja 1887.
- ↑ Jerzy Prochwicz: Formacje Korpusu Ochrony Pogranicza w 1939 roku. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2003, s. 315. ISBN 83-88973-58-4.
- ↑ a b Aleksander Strojny, Krzysztof Bzowski, Artur Grossman: Ukraina zachodnia: tam szum Prutu, Czeremoszu.... Kraków: Wyd. Bezdroża, 2005, s. 304. ISBN 83-921981-6-6.
Bibliografia
edytuj- Księgi metrykalne rzymskokatolickie urodzeń, ślubów i zgonów, dla miasta Kudryńce i wsi Zawale 1785-1924, Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie.
Linki zewnętrzne
edytuj- zdjęcie ruin zamku
- zdjęcia z Kudryńców
- Kudryńce, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IV: Kęs – Kutno, Warszawa 1883, s. 846.