Koszary w Tarnowskich Górach
Koszary w Tarnowskich Górach – kompleksy koszarowe znajdujące się na terenie garnizonu Tarnowskie Góry.
.jpg) Budynek dawnego kasyna oficerskiego | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Typ budynku |
koszary |
| Ukończenie budowy |
1913 |
| Pierwszy właściciel | |
| Kolejni właściciele | |
| Obecny właściciel | |
Przed I wojną światową stacjonował w nich niemiecki 11 pułk jegrów konnych i 156 pułk piechoty; w okresie II Rzeczypospolitej pododdziały 3 pułku Ułanów Śląskich, a po II wojnie światowej jednostki artyleryjskie i chemiczne.
Charakterystyka
edytujul. Opolska
edytujKompleks koszarowy w Tarnowskich Górach przy ul. Opolskiej 30-36 zbudowany został przez Niemców na krótko przed wybuchem I wojny światowej. Do 1914 kwaterował w nich 11 pułk jegrów konnych[a][1]
.jpg){kind=link}
Po odzyskaniu niepodległości, koszary przejęło Wojsko Polskie. 22 lipca 1922 Koszary Samosierskie przy ul. Opolskiej zajął powracający z Zaolzia 3 pułk ułanów „Dzieci Warszawy"[b]. W 1926 wydzielono z pułku 3 szwadron i skierowano go do Koszar Obertyńskich w Pszczynie[2].
Po II wojnie światowej do koszar wróciło Wojsko Polskie. Pojemność oceniono na 600 ludzi, 800 koni, 20 wozów i 20 samochodów, a w osiedlu przykoszarowym znajdowało się 10 mieszkań podoficerskich i 15 oficerskich[3].
Początkowo w koszarach zakwaterowano 10 dywizjon artylerii pancernej i 35 pułk piechoty. Od 1950 ich miejsce zajmowały jednostki artyleryjskie. W latach 1961–1989 stacjonował w nich 8 dywizjon rakiet taktycznych, a w latach 1969–1995 kwaterował tu 39 pułk artylerii. Od 1995 w koszarach rozmieszczone są pododdziały chemiczne: początkowo 5 batalion chemiczny, a od 2010 – 5 pułk chemiczny[4].
Pod względem ilościowym kompleks zabudowy koszar zachował się niemal w całości (2019). Co prawda powojenne przebudowy zatarły część cech zabytkowych bloków koszarowych, jednak szczególnie cennym pod względem architektonicznym jest kompleks ujeżdżalni i stajni (obecnie garaże), z zachowanymi częściowo żłobami. Budynek kasyna oficerskiego został sprzedany, a na skwerze u zbiegu ulic Opolskiej i Opatowickiej stoi pomnik artylerzystów[5].
ul. Kościuszki
edytuj
Kolejny kompleks koszarowy wybudowany został przy ówczesnej ul. Helmuta Karla Bernharda von Moltke (współcześnie ul. Kościuszki) w latach 1913–1914 dla potrzeb III batalionu 156 pułku piechoty[6]. Koszary tworzyły zwarty obszar ograniczony obecnymi ulicami: Kościuszki, Mickiewicza, Bohaterów Monte Cassino, zaś od wschodu otaczały je budynki urzędnicze przy ulicy Sienkiewicza[7].
.jpg){kind=link}
Wraz z przejęciem władzy nad miastem przez stronę polską 26 czerwca 1922, istniejące przy ul. Kościuszki koszary przejęte zostały przez 11 pułk piechoty[8].
Po II wojnie światowej na terenie koszar rozlokowane były: w latach 1945–1958 – 35 pułk piechoty, w latach 1958–1961 – 8 dywizjon artylerii rakietowej, w 1961–2001 – 12 pułk kolejowy.
W budynku dawnego kasyna oficerskiego przy ul. Kościuszki 9, a następnie w dawnym budynku sztabu 12 pułku kolejowego przy ul. Mickiewicza 27, mieściła się siedziba Wojskowej Komendy Uzupełnień[9].
W 2004 część dawnych budynków wojskowych (w tym m.in. brama wjazdowa na teren koszar wraz ze schronem obserwacyjnym z lat 20. XX wieku[c][10]) zostało wyburzonych pod budowę hipermarketu sieci Carrefour[11].
Uwagi
edytuj- ↑ Niemiecki 11 pułk jegrów konnych po wojnie wrócił do swoich koszar i w 1919 został rozwiązany[1].
- ↑ 6 października 1921 Rada Narodowa Miasta Stołecznego Warszawy przyznała 3 pułkowi ułanów miano „Dzieci Warszawy”. Nazwa ta nie została oficjalnie uznana przez Ministerstwo Spraw Wojskowych. 27 października 1938 Ministerstwo Spraw Wojskowych nadało 3 pułkowi ułanów nazwę 3 „pułk ułanów śląskich”.
- ↑ Schron posiadał wykonane z cegły ściany o grubości 50 cm, strop stanowiła żelbetowa płyta o grubości 60 cm. Cztery szczeliny obserwacyjne mogły służyć także jako strzelnice broni ręcznej. Do lat 70. wykorzystywany był jako wartownia, następnie pozbawiony wyposażenia był zasypywany systematycznie ziemią i śmieciami.
Przypisy
edytuj- ↑ a b Kucharski i Tym 2019 ↓, s. 33.
- ↑ Kucharski i Tym 2019 ↓, s. 33–34.
- ↑ Kucharski i Tym 2019 ↓, s. 34.
- ↑ Kucharski i Tym 2019 ↓, s. 34–35.
- ↑ Kucharski i Tym 2019 ↓, s. 35.
- ↑ Roman Gatys. Garnizon Tarnogórski 1913 – 1920. „Montes Tarnovicensis”. Oficyna „Monos”. ISSN 1640-0216. [zarchiwizowane z adresu]. (pol.).
- ↑ Bogdan Cimała, Tarnowskie Góry w okresie międzywojennym (1718-1939), [w:] Jan Drabina (red.), Historia Tarnowskich Gór, Tarnowskie Góry: Muzeum w Tarnowskich Górach, 2000, s. 349, ISBN 83-911508-3-6.
- ↑ Bogdan Cimała, Tarnowskie Góry w okresie międzywojennym (1718-1939), [w:] Jan Drabina (red.), Historia Tarnowskich Gór, Tarnowskie Góry: Muzeum w Tarnowskich Górach, 2000, s. 354, ISBN 83-911508-3-6.
- ↑ 5 pułk chemiczny.
- ↑ Myśliwski 2018 ↓.
- ↑ Krzysztof Szendzielorz: W mieście powstają nowe centra handlowe. [w:] Dziennik Zachodni [on-line]. tarnowskiegory.naszemiasto.pl, 2006-03-24. [dostęp 2017-06-13]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (pol.).
Bibliografia
edytuj- Szymon Kucharski, Juliusz Tym: 3 pułk ułanów. T. 8. Warszawa: Edipresse Polska S.A., 2019, seria: Wielka Księga Kawalerii Polskiej 1918–1939. Odznaki kawalerii. ISBN 978-83-8164-151-7.
- Jarosław Myśliwski: Schrony, które miały chronić Tarnowskie Góry. Gwarek, 2018-03-04. [dostęp 2021-11-12]. (pol.).