Komisariat Straży Celnej „Bogusze”
Komisariat Straży Celnej „Bogusze” – jednostka organizacyjna Straży Celnej pełniąca służbę ochronną na granicy polsko-niemieckiej w latach 1921–1928.
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie | |
| Rozformowanie | |
| Tradycje | |
| Kontynuacja | |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | |
| Formacja | |
| Podległość | |
Geneza
edytuj23 września 1920 roku w Boguszach stacjonowało dowództwo 2 szwadronu 6 pułku strzelców granicznych[1]. Z końcem roku formację Strzelców Granicznych rozwiązano, a jej miejsce zajęły bataliony wartownicze, przekształcone wiosną 1921 w Bataliony Celne[2]. W 1921 roku w Boguszach stacjonował sztab 1 kompanii 2 batalionu celnego[3].
Formowanie i zmiany organizacyjne
edytujNa wniosek Ministerstwa Skarbu, uchwałą z 10 marca 1920 roku, powołano do życia Straż Celną[4]. Od połowy 1921 roku jednostki Straży Celnej rozpoczęły przejmowanie odcinków granicy od pododdziałów Batalionów Celnych[5]. Proces tworzenia Straży Celnej trwał do końca 1922 roku[6]. Komisariat Straży Celnej „Bogusze”, wraz ze swoimi placówkami granicznymi, wszedł w podporządkowanie Inspektoratu Straży Celnej „Grajewo”[7].
1 czerwca 1921 roku w Boguszach stacjonowało jeszcze dowództwo 1 kompanii celnej 2 batalionu celnego. Posiadała ona swoje placówki w miejscowościach: Tworki, Przestrzele, Rydzewo i Bogusze[3]. Na przełomie roku 1921/1922 ochronę granicy państwowej w tym rejonie od pododdziałów 2 batalionu celnego przejęła Straż Celna[3].
W drugiej połowie 1927 roku przystąpiono do gruntownej reorganizacji Straży Celnej[8]. W praktyce skutkowało to rozwiązaniem tej formacji granicznej. Rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Ignacego Mościckiego z 22 marca 1928 roku w jej miejsce powoływano z dniem 2 kwietnia 1928 roku Straż Graniczną[9]. Rozkazem nr 1 z 12 marca 1928 roku w sprawach organizacji Mazowieckiego Inspektoratu Okręgowego, Naczelny Inspektor Straży Celnej gen. bryg. Stefan Pasławski powołał komisariat Straży Granicznej „Grajewo”, który przejął ochronę granicy od rozwiązywanego komisariatu Straży Celnej[10]. Na podstawie rozkazu Mazowieckiego Inspektora Okręgowego nr 3 z 17 kwietnia 1928, do komisariatu „Bogusze” dodano placówkę „Karwowo” i placówkę „Rydzew” z komisariatu „Tworki”[11]. Na podstawie rozkazu Mazowieckiego Inspektora Okręgowego nr 3 z 17 kwietnia 1928, komisariat „Bogusze” przesunięto do Grajewa[11].
Służba graniczna
edytuj- Sąsiednie komisariaty
Funkcjonariusze komisariatu
edytuj- Kierownicy komisariatu
Obsada personalna w 1926[14]:
- kierownik komisariatu – komisarz Mieczysław Szujecki[15]
- pomocnik kierownika komisariatu – podkomisarz Marian Wasilewski
Struktura organizacyjna
edytujOrganizacja komisariatu w 1926 roku[7]:
- komenda – Bogusze
- placówka Straży Celnej „Tarachy”[14] (Tarach[7])[a]
- placówka Straży Celnej „Kurki I” I[14] (Kruki I[7])[b]
- placówka Straży Celnej „Cyprki”[c]
- placówka Straży Celnej „Konopki”
- placówka Straży Celnej „Mirucie”[d]
- placówka Straży Celnej „Bogusze”
- placówka Straży Celnej „Kosówka”
Organizacja komisariatu w VII 1927 roku[16]
Uwagi
edytuj- ↑ Według map WIG (operacyjnej z 1932 i taktycznej z 1931) jak również obecnych chodzi o miejscowość "Tarachy".
- ↑ Według map WIG (operacyjnej z 1932 i taktycznej z 1931) jak również obecnych chodzi o miejscowość "Kurki".
- ↑ Według map WIG (operacyjnej z 1932 i taktycznej z 1931) jak również obecnych chodzi o miejscowość "Cyprki".
- ↑ Według map WIG (operacyjnej z 1932 i taktycznej z 1931) jak również obecnych chodzi o miejscowość "Mierucie".
- ↑ Według map WIG (operacyjnej z 1932 i taktycznej z 1931) jak również obecnych chodzi o miejscowość "Cyprki".
- ↑ Według map WIG (operacyjnej z 1932 i taktycznej z 1931) jak również obecnych chodzi o miejscowość "Mierucie".
Przypisy
edytuj- ↑ Dyslokacja 6 pStG ↓, s. 22-23.
- ↑ Dominiczak 1975 ↓, s. 122.
- ↑ a b c OdeB batalionów celnych ↓, s. 2bc.
- ↑ Dominiczak 1975 ↓, s. 130.
- ↑ Piekarz 2017 ↓, s. 28.
- ↑ Dominiczak 1997 ↓, s. 250.
- ↑ a b c d Kozłowski 2012 ↓, s. 26.
- ↑ Kula 1994 ↓, s. 40.
- ↑ Goryński 2012 ↓, s. 226.
- ↑ Jabłonowski i Polak 1999 ↓, s. 13.
- ↑ a b Rozkazy organizacyjne Maz. IO ↓, s. 4.
- ↑ Wykaz strażników ISC „Grajewo” ↓, s. 2.
- ↑ Rozkazy KG SG ↓, s. 1928/53.
- ↑ a b c Szematyzm Straży Celnej 1927 ↓, s. 173.
- ↑ Tchórzewski 2012 ↓, s. 73.
- ↑ Wykaz strażników ISC „Grajewo” ↓, s. 2-3.
Bibliografia
edytuj- Henryk Dominiczak: Granica polsko–niemiecka 1919–1939. Z dziejów formacji granicznych. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.
- Henryk Dominiczak: Granice państwa i ich ochrona na przestrzeni dziejów 966–1996. Warszawa: Wydawnictwo „Bellona”, 1997. ISBN 83-11-08618-4. OCLC 37244743. (pol.).
- Kalendarz z szematyzmem funkcjonariuszy Straży Celnej na rok 1927, Nakładem Zarządu Internatu imienia dra Władysława Rasińskiego dla Dzieci Funkcjonariuszy Straży Celnej, 1927.
- Piotr Kozłowski. Straż Celna zapomnianą formacją graniczną II Rzeczypospolitej – dyslokacja jednostek granicznych w 1926 roku. „Problemy Ochrony Granic”. 50, 2012. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej w Kętrzynie. ISSN 1505-1757.
- Henryk Mieczysław Kula: Polska Straż Graniczna w latach 1928-1939. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1994. ISBN 8311082671.
- Karolina Piekarz. Polskie formacje graniczne 1918 – 1924. „Mówią Wieki”. 2s, 2017. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Mówią Wieki”. ISSN 1897-8088.
- Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. T. II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999. ISBN 83-87424-77-3.
- Maciej Krzysztof Tchórzewski: Łomżyńskie formacje graniczne. Zarys dziejów. Grajewo: Towarzystwo Przyjaciół 9 PSK, 2012. ISBN 978-83-934271-3-0.
- Grzegorz Goryński: Powstanie, organizacja i funkcjonowanie straży granicznej w latach 1928–1939. 2012. [dostęp 2018-02-27].
- Materiały dotyczące dyslokacji 6 pułku Strzelców Granicznych 1920 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.21/45.)
- Ordre de Bataille batalionów celnych od numeru 1 do 19 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
- Rozkazy organizacyjne Mazowieckiego Inspektoratu Okręgowego 1928–1939 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
- Rozkazy Komendy Straży Granicznej 1928–1939 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
- Wykaz imienny strażników Inspektoratu Straży Celnej „Grajewo” w latach 1927–1928 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.