Kolonowskie

miasto w województwie opolskim

Kolonowskie (dodatkowa nazwa w j. niem. Colonnowska, w latach 1936–1945 Grafenweiler[2], śl. Kolōnowska) – miasto na Górnym Śląsku, w województwie opolskim, w powiecie strzeleckim, położone nad Małą Panwią, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Kolonowskie. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do dawnego woj. opolskiego.

Kolonowskie
miasto w gminie miejsko-wiejskiej
Ilustracja
Kościół pw. Niepokalanego Serca Maryi
Herb
Herb
Państwo

 Polska

Województwo

 opolskie

Powiat

strzelecki

Gmina

Kolonowskie

Prawa miejskie

1973

Burmistrz

Norbert Koston

Powierzchnia

55,84 km²

Populacja (30.06.2016)
• liczba ludności
• gęstość


3343[1]
60,0 os./km²

Strefa numeracyjna

77

Kod pocztowy

47-110

Tablice rejestracyjne

OST

Położenie na mapie gminy Kolonowskie
Mapa konturowa gminy Kolonowskie, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Kolonowskie”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Kolonowskie”
Położenie na mapie województwa opolskiego
Mapa konturowa województwa opolskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Kolonowskie”
Położenie na mapie powiatu strzeleckiego
Mapa konturowa powiatu strzeleckiego, u góry znajduje się punkt z opisem „Kolonowskie”
Ziemia50°39′11″N 18°23′20″E/50,653056 18,388889
TERC (TERYT)

1611034

SIMC

0965631

Urząd miejski
ul. Księdza Czerwionki 39
47-110 Kolonowskie
Strona internetowa
BIP

Według danych z 30 czerwca 2008 miasto liczyło 3382 mieszkańców[3].

Położenie

edytuj
 
Rzeka Bziniczka – odcinek leśny w okolicach Kolonowskiego

Kolonowskie leży na Nizinie Śląskiej, blisko granicy z Wyżyną Śląską. Przez Kolonowskie przebiega droga wojewódzka nr 463 oraz linia kolejowa nr 144 Opole – Tarnowskie Góry, na której funkcjonuje przystanek Kolonowskie.

Przez miejscowość przepływa rzeka Mała Panew oraz jej dopływ Bziniczka uchodząca do Małej Panwi w Kolonowskiem.

W okresie hitlerowskiego reżimu w latach 1936–1945, miejscowość nosiła nazwę Grafenweiler[4].

Na terenie Kolonowskiego działają m.in.: ośrodek zdrowia, placówki handlowe i zakłady rzemieślnicze, biblioteka publiczna, przedszkole, szkoła podstawowa i gimnazjum, Miejsko-Gminne Centrum Kulturalno-Sportowe wraz z boiskiem, kręgielnia, klub piłkarski KS Unia Kolonowskie, jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej, koło Mniejszości Niemieckiej, orkiestra dęta, koło Polskiego Związku Wędkarskiego, koła łowieckie „Leśnik” i „Daniel”, oddział Polskiego Związku Hodowców Gołębi Pocztowych, Rodzina Kolpinga, Caritas parafialny i koło przyjaciół Hochdahl–Cergy–Kolonowskie.

Historia

edytuj

W roku 1780 właściciel ziem hrabia Filip Colonna zlecił wybudowanie huty wraz z wielkim piecem nad rzeką Brzinitzka (Bziniczka), będącej prawym dopływem rzeki Malapane (Mała Panew). Datę tę uważa się za początek istnienia Kolonowskiego[5]. Powstała osada była jedną z wielu wzdłuż biegu Małej Panwi. Innymi założonymi przez Colonnę były m.in. Haraszowskie, Spórok, Fosowskie i Świerkle[6].

Wokół huty powstała mała osada robotnicza, która w roku 1797 przyjęła nazwę Colonnowska, od nazwiska swojego założyciela. Wybudowany kanał hutniczy łączył huty w Zawadzki (Zawadzkie), Colonnowska (Kolonowskie) i Vossowska (Fosowskie). Rzeka służyła natomiast do transportu towarów do Deschowitz (Zdzieszowice), gdzie przeładowywano towar i transportowano dalej Odrą. W roku 1805 powstał drugi wielki piec. W 1854 roku otwarto linię kolejową z Opola do Tarnowskich Gór[7]. Po śmierci hrabiego majątek po nim odziedziczył Andreas Maria Graf von Renard, który przyczynił się do dalszej rozbudowy zakładów. Mimo wielkich starań zakłady w Colonnowska coraz bardziej traciły na znaczeniu. W 1921 roku zamknięto hutę, a w 1926 odlewnię[7]. Budynki huty wyburzono, pozostał jedynie budynek dawnego jej biura, istniejący do dziś[8].

W 1880 roku ruszyła nasycalnia drewna, obecnie: Kopgard Sp. z o.o. W 1907 roku, nowy właściciel ziemski, książę Christian Ernst zu Stolberg-Wernigerode wydał zlecenie na budowę fabryki kartonów (Kartonagenfabrik), istniejącej do dzisiaj pod nazwą Packprofil Sp. z o.o. J.V. Produkcja ruszyła w 1908 roku[9].

W 1933 roku została wybudowana kaplica i Kolonowskie odłączyło się od parafii Staniszcze Wielkie. W 1942 roku Kolonowskie stało się samodzielną parafią, a kościół pod wezwaniem Niepokalanego Serca Najświętszej Marii Panny został wybudowany po wojnie i konsekrowany w roku 1954[10].

W 1973 roku Kolonowskie otrzymało prawa miejskie. W granice miasta włączono wówczas osiedla Haraszowskie, Bendawice i Fosowskie[7].

Demografia

edytuj
  • Piramida wieku mieszkańców Kolonowskiego w 2014 roku[1].


 

Zabytki i muzeum

edytuj
 
Kościół ewangelicki w dzielnicy Fosowskie

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisany jest dom – biura huty, ul. Leśna 8, drewniany, z k. XVIII w.[11] W budynku tym znajduje się Izba Regionalna Historii Lokalnej w Kolonowskiem.

Ludzie związani z Kolonowskiem‎ ‎

edytuj
Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie związani z Kolonowskiem‎.

Zobacz też

edytuj

Gmina Kolonowskie

Linki zewnętrzne

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. a b Kolonowskie w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-11], liczba ludności na podstawie danych GUS.
  2. Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262)
  3. Lucyna Nowak, Joanna Stańczyk, Agnieszka Znajewska: Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 30 VI 2008 r.). Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2008. ISSN 1734-6118. (pol.).
  4. Informationsseite – DENIC eG [online], www.verwaltungsgeschichte.de [dostęp 2018-07-27] [zarchiwizowane z adresu 2017-11-14] (niem.).
  5. Kolonowskie – Urząd Miasta i Gminy Kolonowskie [online], kolonowskie.pl [dostęp 2018-05-28] (pol.).
  6. Historia – Powiat Strzelecki [online], powiatstrzelecki.pl [dostęp 2018-05-28] (pol.).
  7. a b c Program opieki nad zabytkami gminy Kolonowskie na lata 2011–2014 [online], s. 25.
  8. Józef Tomasz Juros, Historia, zabytki i ślady hutnictwa w dolinie Małej Panwi, s. 59.
  9. Super User, Historia [online], packprofil.pl [dostęp 2018-05-28] (pol.).
  10. Marcin Rozik, Parafia Kolonowskie [online], www.parafia-kolonowskie.pl [dostęp 2018-05-28].
  11. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo opolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 115.