Kościół Przemienienia Pańskiego w Tarnowskich Górach-Bobrownikach Śląskich

zabytkowa świątynia w Tarnowskich Górach

Kościół Przemienienia Pańskiego w Tarnowskich Górach-Bobrownikach Śląskich – zabytkowy (figurujący w gminnej ewidencji zabytków[4]) kościół rzymskokatolicki znajdujący się na terenie dzielnicy Bobrowniki Śląskie-Piekary Rudne miasta Tarnowskie Góry, w województwie śląskim.

Kościół Przemienienia Pańskiego w Tarnowskich Górach
kościół parafialny
Ilustracja
Kościół w 2018 roku
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Miejscowość

Tarnowskie Góry (Bobrowniki Śląskie-Piekary Rudne)

Adres

ul. Księdza Wiktora Sojki 3

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Parafia

Przemienienia Pańskiego w Bobrownikach Śląskich

Wezwanie

Przemienienie Pańskie

Wspomnienie liturgiczne

6 sierpnia

Położenie na mapie Tarnowskich Gór
Mapa konturowa Tarnowskich Gór, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Kościół Przemienienia Pańskiego”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Kościół Przemienienia Pańskiego”
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Kościół Przemienienia Pańskiego”
Położenie na mapie powiatu tarnogórskiego
Mapa konturowa powiatu tarnogórskiego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Kościół Przemienienia Pańskiego”
Ziemia50°25′31,4″N 18°52′09,6″E/50,425389 18,869333

Historia

edytuj
 
Wnętrze

Mieszkańcy wsi Bobrowniki przez długie lata na nabożeństwa udawać musieli się do oddalonego o ok. 5 km kościoła w Reptach, natomiast mieszkańcy sąsiednich Piekar Rudnych pokonywali ok. 4 km do kościoła w Radzionkowie. Obie wsie – choć ściśle ze sobą związane – nie posiadały bowiem własnej parafii, co było przyczyną wielu uciążliwości[1][5].

W 1894 roku poczyniono pierwsze, początkowo nieskuteczne kroki w kierunku wybudowania nowej świątyni. W 1902 roku sołtys Bobrownik, Józef Kuhna, zwrócił się do kurii biskupiej we Wrocławiu o zezwolenie. Uzyskał je dopiero 26 maja 1910 roku, kiedy to kardynał Georg von Kopp zarządził, że w gminie Bobrowniki ma być wybudowany kościół, jednak nie parafialny czy filialny, lecz tzw. gmina kapliczna (niem. Kapellengemeinde)[1][5].

Pod budowę świątyni wraz z cmentarzem wybrano teren należący do Piotra Kuhny i Wilhelma Porwika, znajdujący się na granicy między Bobrownikami a Piekarami Rudnymi, w pobliżu terenu budowy nowej szkoły przy drodze z Tarnowskich Gór do Bytomia[5]. Pierwsze wykopy pod fundamenty kościoła wykonano w czerwcu 1910 roku, natomiast w niedzielę 10 lipca 1910 roku poświęcono i wmurowano kamień węgielny[1][5].

Po trwającej zaledwie 17 miesięcy budowie, której koszt wyniósł 250 000 marek[1], w niedzielę 19 listopada 1911 roku kościół został poświęcony za zezwoleniem biskupa wrocławskiego przez ks. dziekana Josefa Konietzko z Radzionkowa. Otrzymał wezwanie Przemienienia Pańskiego[1][5].

Dekret biskupa Koppa ustanawiający na terenie Bobrownik gminę kapliczną wszedł w życie 1 kwietnia 1912 roku[1], natomiast 28 lutego następnego roku dokument ten został zatwierdzony przez władze rejencji opolskiej[5]. Początkowo w skład nowej placówki duszpasterskiej związanej z parafią w Reptach wchodziły dwie wsie: Bobrowniki oraz Piekary Rudne, zaś od 1 sierpnia 1925 również osady górnicze: Blachówka, Lazarówka i Segiet[1]. Tego samego dnia wspólnotę w Bobrownikach (mającą wówczas status lokalii) wyniesiono do rangi samodzielnej parafii[1][5].

Architektura

edytuj
 
Portal i drzwi wejściowe do kościoła w 2021 roku

Kościół Przemienienia Pańskiego w Bobrownikach Śląskich reprezentuje styl eklektyczny z przewagą cech neoromańskich[3][5]. Jest to świątynia bazylikowa, trójnawowa, sklepiona krzyżowo w nawie głównej, murowana z kamienia obłożona z zewnątrz czerwoną cegłą klinkierową, detale architektoniczne wykonane z cegły ceramicznej oraz innych ceramicznych elementów plastycznych, nakryta dachem wielospadowym, zaś nad półkolistym prezbiterium – namiotowym[6][5]. Od strony zachodniej czworoboczna wieża o wysokości 42,25 m[6][3], z kruchtą z dwiema przylegającymi absydami, zwieńczona cebulastym neobarokowym hełmem z blachy miedzianej z szeroką gloriettą[6]. Na szczycie wieży krzyż. Sygnaturka wykonana w podobnym stylu[5]. W partii kruchty trójkątne szczyty (powtórzone w części zegarowej). Okna naw bocznych zamknięte półkoliście, w nawie głównej okna biforyjne z rozetami[6]. Główne wejście do kościoła ma postać dwuskrzydłowych drzwi drewnianych ujętych w okazały portal wykonany w cegielni artystycznej Rother z Liegnitz, pokryty barwną glazurowaną cegłą, oflankowany potrójnymi półkolumnami romańskimi ozdobionymi motywem roślinnym[6]. Po obu stronach wejścia głównego znajdują się mniejsze, jednoskrzydłowe drzwi prowadzące do naw bocznych[3].

Organy

edytuj

Organy wybudował Dominik Biernacki. Ich remont kapitalny odbył się w 2011 roku. Został przeprowadzony przez Henryka Hobera[7].

Dyspozycja instrumentu:

Manuał I Manuał II Pedał
1. Trompet 8' 1. Pryncypał Skrzypcowy 8' 1. Subbas 16'
2. Mixtura 3 ch. 2. Aeolina 8' 2. Violonbas 16'
3. Kwinta 2' 3. Vox celesta 8' 3. Oktawbas 8'
4. Flet 4' 4. Amabilis 8' 4. Fletbas 8'
5. Oktawa 4' 5. Viola 4' 5. Puzon 16'
6. Flet 8' 6. Trawersflet 4'
7. Salicet 8' 7. Pikolo 2'
8. Gamba 8'
9. Pryncypał 8'
10. Bourdon 16'

Przypisy

edytuj
  1. a b c d e f g h i j k l m Parafia rzymskokatolicka w Bobrownikach Śląskich – Utworzenie parafii rzymskokatolickiej. W: Franciszek Żurek: Historia Bobrownik Śląskich. Tarnowskie Góry: PUHW „AXON”, 2003, s. 82–84. ISBN 83-909898-7-5.
  2. Tarnowskie Góry Bobrowniki, Przemienienia Pańskiego (Dekanat Stare Tarnowice). [w:] Kuria diecezjalna w Gliwicach [on-line]. kuria.gliwice.pl. [dostęp 2018-09-19]. [zarchiwizowane z tego adresu]. (pol.).
  3. a b c d e f Parafia rzymskokatolicka w Bobrownikach Śląskich – Opis budowli świątyni. W: Franciszek Żurek: Historia Bobrownik Śląskich. Tarnowskie Góry: PUHW „AXON”, 2003, s. 85–90. ISBN 83-909898-7-5.
  4. Gminna Ewidencja Zabytków. BIP – Urząd Miejski w Tarnowskich Górach, 2021-06-01. [dostęp 2022-11-11]. (pol.).
  5. a b c d e f g h i j Historia parafii. [w:] Parafia pw. Przemienienia Pańskiego w Tarnowskich Górach – Bobrownikach Śląskich [on-line]. parafia.tgory.pl. [dostęp 2018-09-19]. (pol.).
  6. a b c d e Zofia Krzykowska, Miasto pod panowaniem pruskim i w obrębie II Rzeszy Niemieckiej (1763-1918). Zabytki architektury i sztuki, [w:] Jan Drabina (red.), Historia Tarnowskich Gór, Tarnowskie Góry: Muzeum w Tarnowskich Górach, 2000, s. 329–331, ISBN 83-911508-3-6.
  7. Tarnowskie Góry ( Kościół Przemienienia Pańskiego (Bobrowniki Śląskie)) [online], musicamsacram.pl [dostęp 2024-02-07] (pol.).