Kościół św. Jana Chrzciciela w Dobczycach
Kościół Świętego Jana Chrzciciela – rzymskokatolicki kościół parafialny położony w województwie małopolskim, w powiecie myślenickim, w Dobczycach. Należy do parafii Matki Bożej Wspomożenia Wiernych w Dobczycach.
 nr rej. A-200 z 31.10.1970[1]
| |||||||||||||||
| kościół filialny | |||||||||||||||
.jpg) Widok ogólny | |||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość |
32-410 Dobczyce | ||||||||||||||
| Adres |
ul. Stare Miasto 3 | ||||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||||
| Parafia | |||||||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||||||
| Wspomnienie liturgiczne |
24 czerwca | ||||||||||||||
| |||||||||||||||
| |||||||||||||||
Położenie na mapie Dobczyc  | |||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||||
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |||||||||||||||
Położenie na mapie powiatu myślenickiego  | |||||||||||||||
Położenie na mapie gminy Dobczyce  | |||||||||||||||
 49°52′40,4″N 20°05′15,8″E/49,877889 20,087722
| |||||||||||||||
Budynek został wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego.
Historia
edytujKościół stoi na wzgórzu w północno-wschodnim narożniku lokacyjnego układu urbanistycznego Starego Miasta, w granicach średniowiecznych murów miejskich. Poprzedni budynek został zamknięty i rozebrany po 1790 roku. Obecny wybudował w latach 1828–1834 Jan Turnau (właściciel Dobczyc od 1818), a ukończył go jego syn Jakub[2][3][4].
Architektura
edytujBudynek klasycystyczny, murowany, orientowany, jednonawowy. Prezbiterium węższe od nawy, zamknięte trójbocznie. Po stronie zachodniej znajduje się wieża[3]. Część materiału budowlanego pochodzi z rozebranego zamku Dobczyckiego[4].
Wystrój
edytujWyposażenie późnoklasycystyczne z połowy XIX wieku.
- Dziecięce epitafium Sebastiana Lubomirskiego powstałe w XVI wieku. Nagrobek wykonany z białego marmuru. Jest to prostokątna płyta ujęta w profilowane ramy i nosi cechy stylu renesansowego. Marmurowa płyta jest podzielona na dwa pola. W górnym jest umieszczony relief przedstawiający leżące dziecko, podparte trupią czaszką, w lewym górnym rogu znajduje się herb Lubomirskich;
- ambona;
- pięć ołtarzy (trzy z nich wykonał Kajetan Domasiewicz w 1851 roku);
- stacje Drogi Krzyżowej wykonane w XVIII wieku[5].
Do nowego kościoła przeniesiono:
- kamienną chrzcielnicę;
- późnogotycką rzeźbę Piety.
Późnogotycka nastawa ołtarzowa z około 1500 roku została przekazana do Muzeum Narodowego w Krakowie[3] w 1898[2]. Nie zachowały się wszystkie części. Do 1939 roku w niepełnej liczbie kwater (jako tryptyk) była wystawiona w Sukiennicach w Krakowie. Od roku 1947 retabulum było eksponowane na wystawie stałej „Polska Sztuka Cechowa od XIV do XV wieku” Muzeum Narodowego w Krakowie w Oddziale w Kamienicy Szołayskich. Obecnie, wraz z oddzielnym skrzydłem ze scenami z życia św. Jana Chrzciciela, znajduje się na wystawie stałej Muzeum Narodowego w Krakowie w Pałacu Erazma Ciołka[2].
Otoczenie
edytujW otoczeniu kościoła znajduje się XIX wieczna trójarkadowa dzwonnica z trzema dzwonami. Najstarszy, gotycki, o średnicy 105 cm. odlany w 1504 roku. Na kołnierzu napis w języku niemieckim: Kto odlał ten dzwon - dobrej myśli jest on - bo Bóg da mu zbawienie - więc nie troszczy się o mienie - Dzwon ten został ulany - na cześć św. Jana oddany. Pozostałe dwa dzwony wykonane w odlewni braci Felczyńskich w Przemyślu w 1975 roku[5]. Część materiału budowlanego pochodzi z rozebranego zamku Dobczyckiego[4].
Przypisy
edytuj- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024 [dostęp 2018-01-19].
- ↑ a b c Moskal 2014 ↓.
- ↑ a b c Krasnowolski 2013 ↓, s. 43.
- ↑ a b c Zinkow 1993 ↓, s. 83.
- ↑ a b dla turystów ↓.
Bibliografia
edytuj- Julian Zinkow: Myślenice i okolice. Przewodnik monograficzny. 1993.
- Dla turystów. dobczyce.pl. [dostęp 2021-02-13].
- Bogusław Krasnowolski: Leksykon zabytków architektury Małopolski. Kraków: Arkady, 2013. ISBN 978-83-2134744-8.
- Katarzyna Moskal: Poliptyk z Dobczyc. Dzieje, ikonografia oraz próba rekonstrukcji PDF. cejsh.icm.edu.pl, 2014.