Kazimierz Kulwieć
Kazimierz Jakub Kulwieć (ur. 1 maja 1871 w Turbiszkach[1], pow. kalwaryjski, zm. 14 lutego 1943 pod Archangielskiem) – polski przyrodnik i krajoznawca. Był dziadkiem Grażyny Strumiłło-Miłosz[potrzebny przypis].
| |
| Data i miejsce urodzenia |
1 maja 1871 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
14 lutego 1943 |
| Zawód, zajęcie |
przyrodnik, krajoznawca |
Życiorys
edytujSyn Wincentego i Leonii z Pawłowskich[1]. Ojciec Kazimierza Kulwiecia posiadał majątek na Litwie, jednak za udział w powstaniu styczniowym utracił swoje dobra[potrzebny przypis]. Absolwent suwalskiego gimnazjum[1]. W 1897 roku ukończył studia przyrodnicze na Cesarskim Uniwersytecie Warszawskim ze stopniem kandydata nauk przyrodniczych[potrzebny przypis]. Rok później[potrzebny przypis] poślubił w Suwałkach[potrzebny przypis] Julię Stankiewicz[2], córkę notariusza[potrzebny przypis]. Rozpoczął pracę badacza flory i fauny, a teren jego badań był bardzo rozległy, od obszaru Morza Śródziemnego po Archangielsk. Z przyrodnikami Kazimierzem Czerwińskim i Romualdem Minkiewiczem przyjeżdżał w latach 1901–1903 nad Wigry. W 1903 dokonali oni „szeregu systematycznych pomiarów głębokości jezior należących do systematu wigierskiego”. Relacje z pobytów i wyniki badań zamieścił Kulwieć w czasopiśmie „Wszechświat” (1902 nr 21-23) i „Pamiętnik Fizjograficzny” (1904 t. XVIII)[potrzebny przypis] (obecnie Nowy Pamiętnik Fizjograficzny).
Z inicjatywy Kulwiecia oraz m.in. Aleksandra Janowskiego powstało w roku 1906 Polskie Towarzystwo Krajoznawcze[1]. W 1910 roku pod redakcją Kulwiecia zaczął wychodzić organ PTK – „Ziemia”[2]. Był członkiem Zarządu Głównego Polskiej Macierzy Szkolnej w 1908 roku[3]. W 1907 został dyrektorem siedmioklasowej Żeńskiej Szkoły Handlowej Teodory Raczkowskiej[1], gdzie uczył przyrody[4].
W 1915 roku wyjechał na badania naukowe na Polesie i Nowogródek. W latach 1915–1918 pełnił obowiązki dyrektora gimnazjum polskiego. Po powrocie do kraju utworzył gimnazjum w Warszawie[1]. Po wojnie bolszewickiej kupił majątek Rusocin (nad Świtezią, w granicach obecnej Białorusi). W latach dwudziestych XX wieku zabiegał o uruchomienie placówki krajoznawczej nad Wigrami. W 1929 oddano do użytku w Starym Folwarku schronisko PTK, którego patronem został Kazimierz Kulwieć[potrzebny przypis]. w 1927 został członkiem honorowym Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego (PTKraj.).
W 1929 zamieszkał w Toruniu przy ul. Rybaki 27/29. Od czerwca 1935 roku, przez jedną kadencję, pełnił funkcję prezesa toruńskiego Zarządu Oddziału Pomorskiego Ligi Ochrony Przyrody[5].
W 1937 otrzymał Złoty Krzyż Zasługi[6].
Po agresjji ZSRR na Polskę został w 1940 z córką Wandą Strumiłło i jej córkami deportowany do strefy przypolarnej Syberii w obwodzie archangielskim, gdzie badał florę i faunę tajgi[2].
Kazimierz Kulwieć zmarł na obczyźnie 14 lutego 1943 roku[2]. Pozostał po nim olbrzymi dorobek krajoznawczy (publikacje, fotografie) i pedagogiczny. Nie można było przewieźć go do Polski i rękopis córka Wanda z Kulwieciów-Strumiłłowa (1899–1991) musiała zniszczyć[potrzebny przypis].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f Przybyszewski 2001 ↓, s. 139.
- ↑ a b c d Przybyszewski 2001 ↓, s. 140.
- ↑ Stemler 1935 ↓, s. 86.
- ↑ Dziesięciolecie kursów handlowych Teodory Raczkowskiej, „Nowa Gazeta”, 4 (436), 1909, s. 3.
- ↑ Leńkowa 1968 ↓, s. 105.
- ↑ (https://sparrow.up.poznan.pl/pte/almanach/Noty_PDF/K/Kulwiec%20Kazimierz.pdf 1937 – Krzyż Zasługi)
Bibliografia
edytuj- Antonina Leńkowa: Dzieje Ligi Ochrony Przyrody w Polsce. Warszawa: LOP Zakład Zadrzewień i Zieleni, 1968.
- Kazimierz Przybyszewski: Kulwieć Kazimierz Jakub. W: Krzysztof Mikulski (red.): Toruński Słownik Biograficzny. T. 4. Toruń: Towarzystwo Miłośników Torunia, 2001.
- Józef Stemler: Dzieło samopomocy narodowej. Polska Macierz Szkolna 1905-1935. Warszawa: 1935.
Linki zewnętrzne
edytuj- Kazimierz Kulwieć – publikacje w bibliotece Polona
- Kazimierz Kulwieć w DBN