Karol Baliński (poeta)
Karol Baliński pseudonim „Karol z Jarosławca” (ur. 21 maja 1817 w Dzierzkowicach na Lubelszczyźnie, zm. 10 stycznia 1864 we Lwowie) – polski poeta, członek grup narodowowyzwoleńczych, np. Stowarzyszenia Ludu Polskiego.
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Narodowość | |
Język | |
Dziedzina sztuki |
Życiorys
edytujJego ojcem był Tomasz Baliński – legionista gen. Dąbrowskiego i lekarz z okresu wojen napoleońskich, a matką Maria Anna Orian – Hiszpanka urodzona w Madrycie. Ukończył szkołę elementarną w Hrubieszowie i Liceum w Warszawie. Był działaczem polistopadowych organizacji rewolucyjnych i niepodległościowych. W 1839 roku został zesłany na Sybir (początkowo skazany na karę śmierci), do leżącego wówczas na tzw. Stepach Kirgiskich, Iszymia, gdzie spotkał się z Gustawem Zielińskim i Adolfem Januszkiewiczem. Zwolniony po trzech latach w 1842 roku, zajął się intensywnie działalnością poetycko-wydawniczą (rozpoczętą jeszcze przed zesłaniem). Został ponownie aresztowany w roku 1846 i zwolniony w kwietniu 1847, na podstawie oświadczenia lekarskiego o rychłej śmierci. Potem wyjechał do Galicji, gdzie wziął aktywny udział w Wiośnie Ludów na ziemiach polskich we Lwowie. W 1849 udał się do Wielkopolski do Poznania, gdzie dalej wydawał swoje wiersze i wraz z Ewarystem Estkowskim redagował tygodnik Krzyż i miecz. W roku 1851 udał się na emigrację do Belgii i Francji, gdzie poznał osobiście Adama Mickiewicza i wszedł do koła towiańczyków. W 1863 roku przybył do kraju, by wziąć udział w powstaniu, na co jednak nie pozwolił mu stan zdrowia.
Jego „Pisma” wydane w Poznaniu w 1849 roku obejmują również okres zesłania. Duża jednak część rękopisów Balińskiego przepadła.
Zmarł we Lwowie i został pochowany na Cmentarzu Łyczakowskim, pod krzyżem na grobie umieszczono napis: Sieroctwo – więzienie, Wygnanie – tułactwo. Oto droga poety polskiego Karola Balińskiego na to miejsce ostatniego spoczynku.
Twórczość
edytuj- Kilka prac literackich Karola Balińskiego (1845)
- Nasza pieśń (1848)
- Pisma Karola Balińskiego (1849)
- Grosz wdowi. Kolęda (1851)
- Myśli serdeczne Karola Balińskiego (1854)
- Śpiewakowi Mohorta bratnie słowo (1856)
- Ustęp z pieśni do Bogarodzicy (1861)
- Głos ludu polskiego w tysiącletnią rocznicę zgonu Piasta (1861)
- Mądrość polska (1861)
- Męczeństwo Zbawiciela (1863)
- Hasło polskie (1862)
- Niewierny Tomasz jak przymierzył, to uwierzył (1911)
- Kolenda polskich bojowników
- Do piewcy
- Farys-wieszcz
- Requiem staremu światu
- wydał przekład Kochankowie nieba autorstwa Hiszpana Pedro Calderón de la Barca i planował spolszczyć 80 dramatów świętych tego autora
Bibliografia
edytuj- Korbut G.: Wiek XIX. Sto lat myśli polskiej, tom 9., Warszawa 1914
- Korpała J.: Poeta i rewolucjonista (Twórczość, 948, z. 5)
- Literackie przystanki nad Wartą (pod red. Z. Szweykowskiego), Poznań 1962, s. 325–338
- Źmichowska Narcyza, Listy, t. 1 i 3, Wrocław 1957 i 1967
- Stanisław Sławomir Nicieja, Cmentarz Łyczakowski we Lwowie w latach 1786–1986, Wrocław [etc.]: Ossolineum, 1989, ISBN 83-04-03320-8, OCLC 834678915 .
- Boberska, Felicya, Karol Baliński: odczyt, Kraków, 1882
Literatura uzupełniająca
edytuj- Michał Janik, w: Polski Słownik Biograficzny. T. 1. Kraków: Polska Akademia Umiejętności – Skład Główny w Księgarniach Gebethnera i Wolffa, 1935, s. 238–240. Reprint: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Kraków 1989, ISBN 83-04-03484-0.
Linki zewnętrzne
edytuj- Dzieła Karola Balińskiego w bibliotece Polona