Kabulski most powietrzny (1928–1929)

brytyjska ewakuacja lotnicza

Kabulski most powietrzny – operacja przeprowadzona przez Royal Air Force celem ewakuacji brytyjskiego personelu dyplomatycznego z Kabulu w okresie między 23 grudnia 1928 a 25 lutego 1929 roku[1].

Kabul Airlift
Kabulski most powietrzny
Ilustracja
Vickers Victoria J7924 70. eskadry RAF
Konflikt

wojna domowa w Afganistanie

Terytorium

Afganistan

Podmiot interweniujący
 Wielka Brytania
Przyczyny operacji
obawy o odcięcie korpusu dyplomatycznego przez siły Habibullaha Kalakaniego
Cele operacji
ewakuacja brytyjskiego i zaprzyjaźnionego personelu dyplomatycznego
Dowództwo operacji

Geoffrey Salmond

Czas operacji

23 grudnia 1928–25 lutego 1929

Miejsce operacji

Kabul

Siły przydzielone
do operacji

Royal Air Force

Rezultaty operacji
ewakuowano 586 osób

Była to pierwsza w historii ewakuacja lotnicza na dużą skalę, w trakcie której przetransportowano do Indii łącznie 586 osób jedenastu różnych narodowości[2][3][4].

Decyzję o ewakuacji podjęto po tym jak siły buntownika Habibullaha Kalakaniego skierowały się w stronę Kabulu będącego siedzibą króla Amanullaha, co wywołało u Brytyjczyków obawy, że ich poselstwo zostanie odizolowane od świata[5].

Przebieg

edytuj

Przeprowadzono ją pod kierownictwem sir Geoffreya Salmonda(inne języki) z użyciem siedmiu samolotów Vickers Victoria(inne języki) (w tym z stacjonującej w Iraku 70. eskadry RAF), jednego Handley Page Hinaidi(inne języki), dwudziestu czterech Airco DH.9A i dwóch Westland Wapiti[1]. Biorąc pod uwagę ograniczenia ówczesnych samolotów, operujących w trakcie wojny domowej, w niskich temperaturach i w górzystym terenie (przelot samolotów nad górami Hindukusz, których szczyty na wybranej trasie wznosiły się na wysokość 3000 metrów n.p.m.), operacja ta była niezwykłym wyczynem wytrzymałościowym zarówno dla lotników, jak i cywilów biorących w niej udział[6].

Ewakuacja, na którą złożyły się 84 loty[6], składała się z 4 etapów:

  • I etap – nawiązanie stabilnej łączności ze światem zewnętrznym (18–22 grudnia 1928)[1],
  • II etap – ewakuacja kobiet i dzieci z brytyjskich i zagranicznych poselstw[1],
  • III etap – ewakuacja rodziny królewskiej (2–19 stycznia 1929)[1],
  • IV etap – ewakuacja reszty personelu brytyjskiego, niemieckiego, francuskiego i włoskiego oraz obywateli innych państw[1].

Odznaczenia

edytuj

Biorący udział w operacji Sqn Ldr Reginald Maxwell(inne języki), Flt Lt D.F. Anderson i Flt Lt Ronald Ivelaw-Chapman(inne języki) oraz Fg Off L.H. Anness i C.W.L. Trusk zostali odznaczeni Krzyżem Sił Powietrznych, a Leading Aircraftman G. Donaldson otrzymał Medal Sił Powietrznych[1].

Przypisy

edytuj
  1. a b c d e f g Sir Geoffrey Salmond: Report on the Air Operations in Afghanistan Between December 12th, 1928, and February 25th, 1929. 1929.
  2. 2. Policing the empire 1923-1938. W: Michael Napier: The Royal Air Force: A Centenary of Operations. Bloomsbury Publishing, 2018, s. 54. ISBN 978-1-4728-2539-1. (ang.).
  3. AFGHANISTAN (KABUL EVACUATIONS). (Hansard, 6 March 1929). api.parliament.uk.
  4. Anne Baker: Wings Over Kabul: The First Airlift. London: William Kimber & Co. Limited, 1975, s. 15. ISBN 0-7183-0184-6. (ang.).
  5. Andrew Roe. Evacuation by Air: The All-But-Forgotten Kabul Airlift of 1928-29. „Air and Space Power Journal”. 15 (1), s. 21–38, 2012. Air University Press. ISSN 1463-6298. 
  6. a b Jeff Jefford. The bomber transport and the Baghdad air mail. „Royal Air Force Historical Society”, s. 26, 2000. Professional Book Supplies Ltd. ISSN 1361-4231.