Jurowce (województwo podkarpackie)
Jurowce (j. łemkowski/ ukraiński Юрівці) – wieś w Polsce, położona w województwie podkarpackim, w powiecie sanockim, w gminie Sanok[5][4], nad potokiem Różowym. Przez wieś przebiega droga wojewódzka nr 886.
| wieś | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2022) |
416[2] |
| Strefa numeracyjna |
13 |
| Kod pocztowy |
38-507[3] |
| Tablice rejestracyjne |
RSA |
| SIMC |
0359250[4] |
Położenie na mapie gminy wiejskiej Sanok  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | |
Położenie na mapie powiatu sanockiego  | |
 49°35′40″N 22°08′06″E/49,594444 22,135000[1]
| |
W latach 1954–1959 wieś należała do gromady Czerteż, po jej zniesieniu, należała i była siedzibą władz gromady Jurowce. W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do województwa krośnieńskiego.
Wieś położona jest ok. 8 km od Sanoka przy drodze wiodącej do Rzeszowa. Rozciągnięta jest na długości ok. 3 km i sąsiaduje z wsiami: Czerteż – od strony południowej; Kostarowce – od strony południowo-zachodniej; Strachocina – od strony zachodniej; Srogów Górny i Srogów Dolny – od strony północno-wschodniej.
Integralne części wsi
edytuj| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0359267 | Kolonia | część wsi |
| 0359273 | Korea | część wsi |
| 0359280 | Popiele[6] | część wsi |
Historia
edytujPrawdopodobnie wieś lokowana była przez księcia Jerzego II, jako wieś służebna grodu sanockiego. Pierwsze wiadomości na temat wsi znajdują się w dokumencie wydanym przez Kazimierza Wielkiego z dnia 25 czerwca 1361 roku. Król nadał wówczas Jurowce dwóm braciom ze Zboisk Piotrowi i Pawłowi protoplastom rodu Matiaszowiczów.
W połowie XIX wieku właścicielem posiadłości tabularnej w Jurowcach z Popielem był Antoni Jaruntowski[7]. Na przełomie XIX i XX wieku właścicielami dóbr byli Zenon Słonecki, Jan Duklan Słonecki[8], w 1905 Stanisław i Seweryna Słoneccy posiadali we wsi obszar 270,7 ha[9].
1 marca 1889 w Jurowcach otwarto urząd pocztowy[10].
Benedykt Gajewski stworzył publikację pt. Jurowce. Wieś nad Różowym (1998).
Zabytki i atrakcje turystyczne
edytuj- Dawna cerkiew greckokatolicka św. Jerzego drewniana wzniesiona w 1873 pw. św. Jerzego, w konstrukcji słupowej z trzema kopułami. Została zbudowana w stylu bizantyjskim. Teren cerkwi wydzielony jest ogrodzeniem (częściowo z siatki, częściowo kutym). Od strony południowej znajduje się plebania, od strony wschodniej sala katechetyczna, zaś od strony północnej murowana dzwonnica z 1905. Pierwotnie cerkiew składała się z nawy, babińca, prezbiterium i przedsionka. Prezbiterium zostało zbudowane na rzucie prostokąta. Od strony południowej znajduje się zakrystia a po przeciwnej kaplica kolatorska. Całość wieńczą płaskie kopuły. Pierwotne wyposażenie cerkwi było bogate. Ołtarz główny został oddzielony od nawy głównej stylowym ikonostasem i pięknie rzeźbionymi carskimi wrotami. W 1924 do prezbiterium od strony południowej dobudowano boczną kaplicę. Od 1946 kościół parafialny rzymskokatolicki pw. św. Piotra i Pawła w dekanacie Grabownica[11].
- Dwór neoklasycystyczny z I poł. XIX w. należący niegdyś do rodziny Słoneckich (przedstawicielami byli Zenon Słonecki, jego syn Jan Duklan Słonecki). Początkowo drewniany, natomiast jego kolejny właściciel na początku XX w. przebudował go na murowany. Wokół dworu znajduje się zabytkowy park, a w jego pobliżu staw. W 1988 zespół dworsko-parkowy w Jurowcach, jako przykład neoklasycznej architektury rezydencjonalnej, został wpisany do rejestru zabytków ówczesnego województwa krośnieńskiego. Obecnie na tym terenie działa RSP "Zgoda"
- Zabytki Jurowiec
-
Cerkiew św. Jerzego
-
Dwór
-
Zespół dworski
.jpg){kind=link}
Urodzeni w Jurowcach
edytuj- Feliks Maciejowski – powstaniec listopadowy, lekarz
- Julian Bartkowski – polityk, poseł
- Marian Daszyk – polityk, poseł
- Czesław Radwański – hokeista, trener
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 47735
- ↑ Raport o stanie gminy Sanok za 2022 rok [online], Biuletyn Informacji Publicznej Urząd Gminy Sanok, 22 maja 2023 [dostęp 2023-07-16] (pol.).
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 409 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b c GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ a b Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Popiele, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VIII: Perepiatycha – Pożajście, Warszawa 1887, s. 785.
- ↑ Skorowidz wszystkich miejscowości położonych w królestwie Galicyi i Lodomeryi jakoteż w wielkim księstwie Krakowskiem i księstwie Bukowińskiem, pod względem politycznej i sądowej organizacyi kraju wraz z dokładnem oznaczeniem parafii, poczt i właścicieli tabularnych, ułożony porządkiem abecadłowym. Lwów: Karol Wild, 1855, s. 80.
- ↑ Tadeusz Pilat: Skorowidz dóbr tabularnych w Galicyi z Wielkiem Ks. Krakowskiem. Lwów: 1890, s. 78.
- ↑ Alojzy Zielecki, Życie gospodarcze, W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta. Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995. s. 405.
- ↑ Nowy urząd pocztowy. „Kurjer Lwowski”. Nr 58, s. 4, 27 lutego 1889.
- ↑ Dekanat na stronie archidiecezji
Linki zewnętrzne
edytuj- Jurowce, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 636.
- Jurowce, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 33.
- Mapa katastralna wsi Jurowcez miejscowością Popiele z 1852
- Gminne Centrum Informacji. bazy.ngo.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-09-27)].
- Szlakiem architektury drewnianej. podkarpackie.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-09-28)].
- Fotografie cerkwi. bieszczady.net.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
- Fotografie cerkwi obecnie kościoła. lkgm.kedra.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-01-31)].