John Gilbert (aktor)

Urodził się w Logan w stanie Utah, w rodzinie aktorów z firmy akcyjnej, Johna George’a Pringle’a (1865–1929) i Idy Adair Apperly Gilbert (1877–1913)^[1]; jego ojciec prowadził teatr objazdowy, a matka była w nim aktorką. Jego rodzice rozstali się niedługo po narodzinach syna, a Gilbert nigdy nie poznał swojego ojca. Matka często pozostawiała syna pod opieką członków dalszej rodziny, sama nie dbała o jego potrzeby (m.in. często chodził głodny) i edukację, którą to zakończył w wieku 14 lat. W dzieciństwie często się przeprowadzał, przez co uczęszczał do różnych szkół. Kiedy w końcu osiedlił się z rodziną w Kalifornii, uczęszczał do Akademii Wojskowej Hitchcocka w San Rafael.

Po ukończeniu szkoły pracował jako sprzedawca wyrobów gumowych w San Francisco, a następnie w 1914 występował w Baker Stock Company w Portland w stanie Oregon. Później znalazł pracę jako kierownik sceny w innej spółce giełdowej w Spokane w stanie Waszyngton, ale wkrótce stracił tę pracę, gdy firma zbankrutowała^[1]. W 1915 zadebiutował na kinowym ekranie jako gracz w dramacie Małżeństwo (Matrimony). W kolejnych latach występował w filmach najpierw jako statysta, a następnie jako epizodysta. Przełom w jego karierze nastąpił w 1919, kiedy wystąpił w roli Graya Pendletona w melodramacie Heart o’ the Hills u boku Mary Pickford^[2]. Wkrótce stał się gwiazdą, w latach 20. przeniósł się do 20th Century Fox i ugruntował swoją reputację czołowego bohatera przygód i westernu dzięki tytułowej roli idealisty Edmonda Dantèsa, marynarza nieświadomie zawikłanego w spisek polityczny, który został przez jego wrogów wykorzystany dla osiągnięcia prywatnych korzyści w ekranizacji powieści Aleksandra Dumasa Monte Christo (1922)^[3].

W 1924 poznał Irvinga Thalberga i podpisał pięcioletni kontrakt z wytwórnią Metro-Goldwyn-Mayer. W połowie dekady był idolem kinowym z kilkoma rówieśnikami, odnosząc szereg sukcesów w filmach, m.in. w dreszczowcu psychologicznym Victora Sjöströma Ten, którego biją po twarzy (He Who Gets Slapped, 1924), melodramacie Ericha von Stroheima Wesoła wdówka (1925) i dramacie wojennym Wielka parada (1925)^[4].

W 1926 po raz pierwszy spotkał się na planie filmowym z Gretą Garbo podczas kręcenia sceny na stacji kolejowej w melodramacie Clarence’a Browna Symfonia zmysłów (1926). Wkrótce pojawiły się pogłoski, że dwie gwiazdy mają romans, a kolejne filmy z ich udziałem, Anna Karenina (1927) i Władczyni miłości (1928), stały się tylko tego potwierdzeniem^[5]. Jednak po pogorszeniu się relacji Gilberta z Garbo powstał konflikt z potentatem studyjnym Louisem B. Mayerem, który doprowadził do zakończenia kariery Gilberta^[6]. Choć późniejszy upadek aktora publicznie przypisywano niezręczności jego rzekomo piskliwego głosu w filmach dźwiękowych, wtajemniczona elita z Hollywood powtarzała, że Gilbert był najsłynniejszą ofiarą znacznego bogactwa i wpływów Mayera, a jego upadek jako gwiazdy miał znacznie więcej wspólnego z polityką studia i pieniędzmi niż z dźwiękiem jego głosu na ekranie.

9 stycznia 1936 zmarł w Bel Air w dzielnicy Los Angeles w wieku 38 lat na zawał serca^[7].

8 lutego 1960 pośmiertnie otrzymał swoją gwiazdę na Hollywoodzkiej Alei Sław^[3].

• John Gilbert w bazie IMDb (ang.)
• John Gilbert w bazie Filmweb
• John Gilbert w bazie Notable Names Database (ang.)