Jezioro Wilanowskie

Jezioro Wilanowskie
	; Jezioro Wilanowskie, widok z zachodniego brzegu w stronę parku Morysin
	Położenie
Państwo	Polska
Miejscowości nadbrzeżne	Warszawa
Region	Dolina Środkowej Wisły
Wysokość lustra	82,4 m n.p.m.
	Morfometria
Powierzchnia	13,4699 ha
Wymiary; • max długość; • szerokość	; 1,6 km; 0,035-0,1 km
Głębokość; • średnia; • maksymalna	; 1,5 m ; 6,8 m
	Hydrologia
Rzeki zasilające	Potok Służewiecki
Rzeki wypływające	Kanał Sobieskiego
	Położenie na mapie Warszawy Jezioro Wilanowskie
	Położenie na mapie Polski Jezioro Wilanowskie
	Położenie na mapie województwa mazowieckiego Jezioro Wilanowskie
	52°10′04″N 21°05′33″E/52,167778 21,092500
	Multimedia w Wikimedia Commons

Jezioro Wilanowskie – starorzecze wiślane znajdujące się w dzielnicy Wilanów w Warszawie^[1].

Położenie

Jezioro od końca XVII w. jest częścią wilanowskiego założenia pałacowo-parkowego, stanowiąc wodny łącznik między ogrodem wilanowskim a parkiem Morysin.

Osobne artykuły: Ogród w Wilanowie i Rezerwat przyrody Morysin.

Jezioro jest elementem dawnego ciągu wodnego lewobrzeżnych starorzeczy wiślanych, z których obecnie zachowane są: Jezioro Powsinkowskie (połączone z Jeziorem Wilanowskim w rejonie mostu na ul. Vogla), jezioro Sielanka (obecnie zdegradowane i wysychające ze względu na odcięcie połączenia z Jeziorem Wilanowskim) i Jeziorko Czerniakowskie połączone kanałem z jeziorem Sielanka.

Częścią jeziora jest Kanał Sobieskiego o długości ok. 800 m, który łączy je z rzeką Wilanówką i za jej pośrednictwem z Wisłą. Na kanale w latach 60. XX w. wybudowano jaz, dzięki któremu jezioro jest sztucznie piętrzone.

„Program Ochrony Środowiska dla m. st. Warszawy na lata 2009–2012 z uwzględnieniem perspektywy do 2016 r.” podaje, że jezioro położone jest na terenie zalewowym, a jego powierzchnia wynosi 13,4699 ha^[2].

Według Państwowego Rejestru Nazw Geograficznych (PRNG) Kanał Sobieskiego jest częścią potoku Służewieckiego^[3]^[a].

Na jeziorze znajdują się dwie wyspy – pierwsza z nich w rejonie ujścia potoku Służewieckiego, powstała z akumulacji materiału niesionego tym ciekiem, druga – sztuczna – w północnej części jeziora, jest częścią parku wilanowskiego połączoną z lądem zabytkowym mostem Rzymskim i ozdobioną pomnikiem Bitwy Raszyńskiej w kształcie monumentalnego sarkofagu.

Jezioro Wilanowskie położone jest na terenie Warszawskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu (Dz. Urz. Woj. Maz. Nr 42/14.02.2007 r., poz. 870)^[4]^[5].

Przyroda

Jezioro charakteryzuje się bogatym i różnorodnym zespołem makrobezkręgowców bentosowych, co może świadczyć o jego dużej wartości przyrodniczej. Zbiornikowi przyznano w 2009 roku II klasę czystości wody według metody BMWP-PL. Wskaźniki dla Jeziora Wilanowskiego: liczba rodzin makrobezkręgowców: 21, wskaźnik Margalefa: 3,06; wskaźnik Simpsona: 0,79^[6]. Zgodnie z monitoringiem w ramach Natura 2000 przeprowadzonym w latach 2009-2011 jezioro wykazało zły stan barwy wody (U2)^[7].

Jezioro jest zanieczyszczone w warstwie przydennej związkami azotu, fosforu i metali ciężkich, których akumulacja nastąpiła w wyniku wieloletniego dopływu wód silnie zanieczyszczonego Potoku Służewieckiego. W miesiącach zimowych, w związku z odladzaniem miejskich ulic, w jeziorze występuje silne stężenie chlorków, przekraczające miejscowo stężenie 3 000 mg/l.

Zobacz też

Taras zalewowy Wisły w Warszawie

Uwagi

↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych (PRNG) podaje m.in. współrzędne geograficzne źródła i ujścia oraz punktów dodatkowych Potoku Służewieckiego bez nazwy Kanał Sobieskiego. Współrzędne ujścia odpowiadają jednak miejscu, w którym Kanał Sobieskiego uchodzi do Wilanówki, a nie miejscu połączenia Potoku Służewieckiego i Jeziorka Wilanowskiego. Ponadto jeden z punktów dodatkowych położony jest w miejscu, w którym Kanał Sobieskiego wypływa z Jeziorka Wilanowskiego^[3].

Przypisy

↑ Nazewnictwo geograficzne Polski. Tom 1. Hydronimy. Część 2. Wody stojące, Ewa Wolnicz-Pawłowska, Jerzy Duma, Janusz Rieger, Halina Czarnecka (oprac.), Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2006 (seria Nazewnictwo Geograficzne Polski), s. 379, ISBN 83-239-9607-5 .
↑ Rada m.st. Warszawy: ZAŁĄCZNIK TEKSTOWY I TABELARYCZNY DO PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA MIASTA STOŁECZNEGO WARSZAWY na lata 2009–2012 z uwzględnieniem perspektywy do 2016 r.. bip.warszawa.pl, 21 października 2010 r.. [dostęp 2019-08-12]. (pol.).
↑ ^a ^b Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – nazwy obiektów fizjograficznych – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 1 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 125035
↑ Dz. Urz. Woj. Maz. Nr 42/14.02.2007 r., poz. 870: Rozporządzenie Nr 3 Wojewody Mazowieckiego z dnia 13 lutego 2007 r. w sprawie Warszawskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu; Załącznik nr 43 do rozporządzenia nr 3 Wojewody Mazowieckiego z dnia 13 lutego 2007 r. Opis przebiegu granicy Warszawskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu dla m. stoł. Warszawy Dzielnicy Wilanów według mapy sygnatura Warszawa-Wilanów//WOChK/z z dnia 22 grudnia 2000r. [data dostępu: 2015-01-08]
↑ Geoserwis GDOŚ. [dostęp 2015-01-08].
↑ Julia Dobrzańska, Piotr Hewelke: Waloryzacja przyrodnicza wybranych Starorzeczy Wisły na terenie Warszawy. Polska Akademia Nauk, Oddział w Krakowie. [dostęp 2013-07-23]. (pol.).
↑ Starorzecza i naturalne eutroficzne zbiorniki wodne ze zbiorowiskami z Nympheion, Potamion. Biuro Naczelnego Architekta Miasta. [dostęp 2015-09-17]. (pol.).

Bibliografia

J. Krajowski, L. Wilkanowicz - Operat wodnoprawny na piętrzenie i pobór wody z Jez. Wilanowskiego, 1998 r. - niepublikowany - archiwum Muzeum Pałac w Wilanowie,
J. Krajowski, L. Wilkanowicz - Operat wodnoprawny na odprowadzenie wód opadowych z terenu Muzeum Pałacu w Wilanowie, 1999, - jw.

Linki zewnętrzne

Opracowanie ekofizjograficzne dla studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego m. st. Warszawy, Warszawa 2006. architektura.um.warszawa.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. o Jeziorze Wilanowskim na s. 30-31.

[uwaga1-4] Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych (PRNG) podaje m.in. współrzędne geograficzne źródła i ujścia oraz punktów dodatkowych Potoku Służewieckiego bez nazwy Kanał Sobieskiego. Współrzędne ujścia odpowiadają jednak miejscu, w którym Kanał Sobieskiego uchodzi do Wilanówki, a nie miejscu połączenia Potoku Służewieckiego i Jeziorka Wilanowskiego. Ponadto jeden z punktów dodatkowych położony jest w miejscu, w którym Kanał Sobieskiego wypływa z Jeziorka Wilanowskiego^[3].

[jpl-1] Nazewnictwo geograficzne Polski. Tom 1. Hydronimy. Część 2. Wody stojące, Ewa Wolnicz-Pawłowska, Jerzy Duma, Janusz Rieger, Halina Czarnecka (oprac.), Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2006 (seria Nazewnictwo Geograficzne Polski), s. 379, ISBN 83-239-9607-5 .

[a5-2] Rada m.st. Warszawy: ZAŁĄCZNIK TEKSTOWY I TABELARYCZNY DO PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA MIASTA STOŁECZNEGO WARSZAWY na lata 2009–2012 z uwzględnieniem perspektywy do 2016 r.. bip.warszawa.pl, 21 października 2010 r.. [dostęp 2019-08-12]. (pol.).

[PRNG_o-3] Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – nazwy obiektów fizjograficznych – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 1 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 125035

[RozpWOChK07-5] Dz. Urz. Woj. Maz. Nr 42/14.02.2007 r., poz. 870: Rozporządzenie Nr 3 Wojewody Mazowieckiego z dnia 13 lutego 2007 r. w sprawie Warszawskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu; Załącznik nr 43 do rozporządzenia nr 3 Wojewody Mazowieckiego z dnia 13 lutego 2007 r. Opis przebiegu granicy Warszawskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu dla m. stoł. Warszawy Dzielnicy Wilanów według mapy sygnatura Warszawa-Wilanów//WOChK/z z dnia 22 grudnia 2000r. [data dostępu: 2015-01-08]

[geoserwisgdosmapy-6] Geoserwis GDOŚ. [dostęp 2015-01-08].

[a1-7] Julia Dobrzańska, Piotr Hewelke: Waloryzacja przyrodnicza wybranych Starorzeczy Wisły na terenie Warszawy. Polska Akademia Nauk, Oddział w Krakowie. [dostęp 2013-07-23]. (pol.).

[8] Starorzecza i naturalne eutroficzne zbiorniki wodne ze zbiorowiskami z Nympheion, Potamion. Biuro Naczelnego Architekta Miasta. [dostęp 2015-09-17]. (pol.).

[1]