Jan Feliks Jakubowski

Był synem Bolesława i Walerii z Kiborttów. Po ukończeniu szkoły średniej w Rydze rozpoczął studia na wydziale Historyczno-Filologicznym Uniwersytetu Moskiewskiego. W listopadzie 1896 został aresztowany i usunięty z uniwersytetu za udział w demonstracjach studenckich. Po uzyskaniu pozwolenia na kontynuowanie studiów przeniósł się do Dorpatu, gdzie studiował prawo. Studia te ukończył w 1903 uzyskując dyplom II stopnia. W celu dalszych studiów w dziedzinie historii wyjechał do Francji i Niemiec. Jeszcze w czasie studiów ogłosił swoją pierwszą pracę naukową Zemskie privilei Velikago Knâžestva Litovskogo. Po powrocie z zagranicy do Moskwy złożył w 1904 r. na uniwersytecie egzamin uprawniający do nauczania historii w gimnazjum. Rozpoczętą pracę musiał przerwać ze względu na ciężką chorobę płuc. Na kurację udał się do Włoch. W roku 1905 lub 1906 r. ożenił się z Anną Jakubowską. W związku z powstałą po rewolucji 1905 r. możliwością wykładania w szkole polskiej zamieszkał z żoną w Warszawie, gdzie oboje pracowali jako nauczyciele. Nauczał w szkole handlowej Zgromadzenia Kupców i na kursach pedagogicznych Miłkowskiego. W latach 1907–1915 wykładał historię powszechną, historię starożytną, historię Grecji I Rzymu, dzieje wieków średnich na Wydziale Humanistycznym Towarzystwa Kursów Naukowych w Warszawie, gdzie w pierwszej połowie 1915 był także dziekanem^[1]. Podczas pobytu w Warszawie prowadził także badania naukowe. Interesował się historią Wielkiego Księstwa Litewskiego. Ogłosił w tym czasie kilka publikacji ��ródłowych: O pochodzeniu narodowości wielkorosyjskiej („Przegląd Historyczny”, T. 4, 1907), Opis księstwa trockiego z r. 1387 („Przegląd Historyczny”, T. 5, 1907), Litwa: dzieje i ustrój w XIV-XVI w. („Wielka Encyklopedia Ilustrowana”), Kroniki litewskie („Roczniki Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Wilnie” 1909), Nowe przyczynki do życiorysu Augustyna Rotunda („Litwa i Ruś” 1912), z których praca z roku 1912 Studia nad stosunkami narodowościowymi na Litwie przed Unią Lubelską („Prace Towarzystwa Naukowego Warszawskiego”) została nagrodzona przez Towarzystwo Naukowe Warszawskie. Został także zaproszony do współudziału w kontynuacji wydawnictwa Źródeł Dziejowych i wydał w tej serii, w roku 1915, wraz z Józefem Kordzikowskim tom poświęcony Inflantom.

W 1915 roku udał się wraz z żoną do Moskwy, gdzie pracował jako nauczyciel w szkołach dla Polaków. Wygłaszał także wykłady na kursach naukowych Polskiego Koła Naukowego.

W maju 1918 r. jako reprezentant polskich uczonych i nauczycieli szkół średnich w Moskwie wyjechał do Warszawy^[2]. 1 lipca 1918 r. został mianowany archiwistą w Archiwum Oświecenia Publicznego w Warszawie. Latem 1923 r. został wysłany do Moskwy w charakterze eksperta do prac związanych z rewindykacją akt należących się Polsce na podstawie traktatu ryskiego. W r. 1922 został powołany na członka Komitetu Kasy im. Mianowskiego. W r. 1928 został mianowany współpracownikiem Komisji Geograficznej PAU. W roku akademickich 1924/1925 w zastępstwie prof. Oskara Haleckiego wykładał na UW. W latach 1918–1932 był związany z państwową służbą archiwalną.

Zmarł w Warszawie 4 sierpnia 1938 r. Został pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 317-2-15)^[3].

• Złoty Krzyż Zasługi (9 listopada 1932)^[4]

• Zemskie privilei Velikago Knâžestva Litovskogo, Saint Petersburg 1903.
• Program historji polskiej, Kraków: G. Gebethner 1909.
• Czy istnieli kniaziowie nieświescy?, 1912.
• Studya nad stosunkami narodowościowemi na Litwie przed Unią Lubelską, Warszawa: Tow. Nauk. Warszawskie 1912.
• Tautiniai syntykiai Lietuvoje ligi Liublino Unijas: versta iš lenku kalbos, Vilnius: „Vilniaus” Leidinys 1921.
• Tomasz Makowski sztycharz i kartograf nieświeski: (przyczynek do dziejów sztuki i nauki na Litwie), Warszawa 1923.
• Wielkie Księstwo Litewskie w połowie XVI w.: część północna: mapa historyczna w podziałce 1:800 000 : autoreferat, Lwów: Polskie Tow. Historyczne 1926.
• Wielkie Księstwo Litewskie w połowie XVI wieku: Część północna: skala 1:1600 000, Lwów 1927.
• Mapa Wielkiego Księstwa Litewskiego w połowie XVI wieku. 1, Część północna, skala 1 : 1.600.000, Kraków: Gebethner i Wolf 1928.
• Meysztowiczowie herbu „Rawicz”: monografja genealogiczno-historyczna, pod red. Jana Jakubowskiego i Stanisława Ptaszyckiego, Warszawa 1929.
• Archiwum państwowe W. X. Litewskiego i jego losy, Warszawa 1931.
• Carte historique du district de Grodno au XVI-e siécle, Varsovie: Sociéte Polonaise d’Histoire, 1933.
• Dwie nowoodnalezione mapy polskie z XVIII w. = (Deux cartes polonaises récemment retrouvées), Wilno: Libra Nova 1933.
• Wiadomości o świeżo odzyskanym z Rosji Sumarjuszu Metryki Litewskiej z lat 1747–1751, Wilno: Libr. Nova 1933.
• Powiat grodzieński w. XVI: mapa w skali 1:400.000 (z tekstem), Kraków 1934.

• Tomasz Tomala, Jakubowski Jan Feliks, [w:] Słownik historyków polskich, red. Maria Prosińska-Jackl, Warszawa 1994, s. 196.
• Tadeusz Manteuffel, Ś.p. Jan Feliks Jakubowski (1874 † 1938), „Archeion. Czasopismo naukowe poświęcone sprawom archiwalnym” 16 (1938–1939), s. 237–240, 251.
• Tadeusz Manteuffel, Jakubowski Jan Feliks (1874–1938), [w:] „Polski Słownik Biograficzny” T. 10, Wrocław, Warszawa, Kraków 1962–1964, s. 386.
• Janina Świętosławska-Żółkiewska, Anna i Jan Feliks Jakubowscy: fragmenty ich biografii i działalności do połowy 1918 r., „Przegląd Historyczno-Oświatowy”, 1989, nr 4, s. [463]–476.

• Publikacje Jana Feliksa Jakubowskiego w bibliotece Polona