Jan Cudek
Jan Ludwik Cudek (ur. 19 września 1890 w Krakowie, zm. 16 października 1942 w Auschwitz-Birkenau[1]) – podpułkownik artylerii Wojska Polskiego i działacz sportowy.
 podpułkownik artylerii
| |
| Data i miejsce urodzenia |
19 września 1890 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
16 października 1942 |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki |
5 Pułk Artylerii Ciężkiej |
| Stanowiska |
kwatermistrz pułku |
| Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa |
| Odznaczenia | |
 
| |
.png){kind=small}
Życiorys
edytujUrodził się 19 września 1890[2][3] w Krakowie, w rodzinie Macieja i Wiktorii z domu Sadkiewicz[4]. W czasie nauki w krakowskim Cesarsko-Królewskim Gimnazjum św. Jacka (1906–1910) występował jako napastnik i lewy łącznik w pierwszej sekcji piłkarskiej drużyny Wisła Kraków[3]. Po maturze wstąpił na Wydział Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, nadal występował także jako piłkarz, tym razem w drużynie AZS Kraków[4].
W czasie I wojny światowej zmobilizowany do cesarskiej i królewskiej armii. Walczył na froncie włoskim, gdzie dostał się do niewoli[4]. Po zakończeniu działań wojennych przedostał się do Francji, gdzie wstąpił do Błękitnej Armii. Wraz z nią wrócił do kraju. Jako oficer artylerii walczył na wojnie z bolszewikami[4].
3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu kapitana ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku i 248. lokatą w korpusie oficerów artylerii, a jego oddziałem macierzystym był 2 pułk artylerii ciężkiej w Chełmie[5][6]. W 1924 roku został przeniesiony do 5 pułku artylerii ciężkiej w Krakowie[7]. 3 maja 1926 roku został mianowany majorem ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1925 roku i 30. lokatą w korpusie oficerów artylerii[8]. Od 1926 był dowódcą II dywizjonu 2 pułku artylerii polowej Legionów w Kielcach[2]. W kwietniu 1928 został przesunięty ze stanowiska dowódcy III dywizjonu na stanowisko kwatermistrza[9], a w marcu 1931 ponownie przesunięty na stanowisko dowódcy dywizjonu[10][11]. W związku z przeniesieniem w stan spoczynku został mianowany podpułkownikiem ze starszeństwem z 1 sierpnia 1938 i 1. lokatą w korpusie oficerów artylerii (tzw. awans emerytalny)[12].
Jako oficer był oceniany przez przełożonych jako przeciętny, choć sumienny, pracowity i dobry jako żołnierz[13].
Równocześnie w okresie międzywojennym był prezesem Okręgowego Związku Piłki Nożnej w Kielcach[2] oraz kierownikiem sekcji ogólno-organizacyjnej Wojewódzkiego Komitetu Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego[14]. Udzielał się także w ramach WKS Kielce[4]. Jako działacz sportowy przyczynił się do ufundowania wielu obiektów sportowych na terenie Kielc i okolic, m.in. kieleckiego stadionu[4].
Zmobilizowany w 1939, podczas kampanii wrześniowej (od 4 września) dowodził II dywizjonem 40 pułku artylerii lekkiej, a po jego rozbiciu dołączył do Grupy Operacyjnej „Dubno”, w której został dowódcą artylerii[4]. Po kapitulacji wzięty do niewoli jako oficer rezerwy, został jednak zwolniony z obozu jenieckiego w Bochni w wyniku starań żony[3][4]. Wrócił do Kielc i włączył się w działalność konspiracyjną[4], został aresztowany 13 czerwca 1942 i wysłany do Auschwitz-Birkenau, gdzie zmarł 16 października 1942 roku[3][4]. Jako oficjalną przyczynę śmierci podano atak serca[4].
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Walecznych (dwukrotnie, „za czyny męstwa i odwagi wykazane w bojach toczonych w latach 1918–1921”)[15]
- Złoty Krzyż Zasługi (11 listopada 1937)[16]
Przypisy
edytuj- ↑ Informacja o więźniach / Muzeum / Auschwitz-Birkenau [online], auschwitz.org [dostęp 2019-09-25].
- ↑ a b c Elżbieta Słoń, Wojewódzka Biblioteka Publiczna (Kielce) Dział Informacji i Bibliografii Regionalnej (autor korporatywny), Rocznice 2015, Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Kielcach, 2014 [dostęp 2016-10-17].
- ↑ a b c d Stanisław Chemicz, Piłka nożna w okupowanym Krakowie, Cracoviana., Seria II,, Ludzie i wydarzenia., Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1982, s. 184, 203, ISBN 83-08-00775-9, OCLC 27829040 (pol.).
- ↑ a b c d e f g h i j k Bruno Wojtasik: Cudek Jan. Ośrodek Myśli Patriotycznej i Obywatelskiej w Kielcach, 2016-01-15. [dostęp 2019-02-23].
- ↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 196.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 781, 818.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 706, 742.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 18 z 3 maja 1926 roku, s. 126.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 26 kwietnia 1928 roku, s. 175.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 26 marca 1931 roku, s. 119.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 180, 670.
- ↑ Rybka i Stepan 2003 ↓, s. XXXII, 682.
- ↑ Aleksander Osiński, Generalny Inspektor Sił Zbrojnych Samodzielny Referat Personalny (autor korporatywny), Opinie z kursów o oficerach, [w:] Instytut Piłsudskiego, 1931–1935.
- ↑ Władysław Piotrowski (red.), Kielecki okręgowy zw. bokserski?, „Gazeta Kielecka”, R.70, nr 34, 30 kwietnia 1939, s. 4 [dostęp 2016-10-17].
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 180.
- ↑ M.P. z 1937 r. nr 260, poz. 411 „za zasługi w służbie wojskowej”.
Bibliografia
edytuj- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2019-02-09].
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935–1939. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2003. ISBN 83-7188-691-8.