Józef Lipski (dyplomata)

Syn Wojciecha Antoniego (1860–1930) i Zofii z domu Lippe. Uczył się w Królewskim Gimnazjum Męskim w Ostrowie. W tym czasie był członkiem konspiracyjnej i niepodległościowej organizacji patriotycznej Towarzystwo Tomasza Zana. Maturę zdał w 1915. W czasie I wojny światowej pracował w sekcji prawnej Komitetu Narodowego Polskiego w Paryżu. W 1919 ukończył prawo na uniwersytecie w Lozannie. Przyjęty do służby dyplomatycznej Rzeczypospolitej w czerwcu 1919. Od czerwca 1919 do 1 stycznia 1922 sekretarz legacyjny poselstwa RP w Londynie, następnie pełnił tę samą funkcję w Paryżu i Berlinie. Od 1925 zastępca naczelnika Wydziału Zachodniego Departamentu Politycznego MSZ, od 1928 naczelnik tego wydziału. Od 3 lipca 1933 poseł, a po podniesieniu w 1934 szczebla przedstawicielstw dyplomatycznych od 29 października 1934 ambasador RP w Berlinie. Wraz z Konstantinem von Neurathem podpisał 26 stycznia 1934 polsko-niemiecką deklarację o niestosowaniu przemocy. W opinii komisarza Ligi Narodów w Wolnym Mieście Gdańsku Carla Jakoba Burckhardta był człowiekiem odprężenia polsko-niemieckiego, jednym z najlepiej poinformowanych ambasadorów w ówczesnym Berlinie^[1].

Po wybuchu II wojny światowej zaciągnął się jako ochotnik do Wojska Polskiego we Francji. Ukończył Szkołę Podchorążych w Camp de Coëtquidan. W czasie kampanii francuskiej walczył w szeregach 1 Dywizji Grenadierów. Mianowany podporucznikiem rezerwy piechoty. 21 listopada 1940 został przeniesiony, a 26 czerwca 1941 zatwierdzony na stanowisku referenta politycznego w Gabinecie Naczelnego Wodza i Ministra Spraw Wojskowych^[2]. Pełnił służbę u boku kolejnych Naczelnych Wodzów: Sikorskiego, Sosnkowskiego i Andersa, z którym łączyła go przyjaźń. W czasie kampanii włoskiej często „uciekał” na linię frontu i jako jeden z pierwszych wkroczył do Ankony. 19 marca 1945, jako major czasu wojny, został przeniesiony z korpusu oficerów piechoty do korpusu oficerów kawalerii^[3].

Po zakończeniu służby wojskowej był prezesem emigracyjnego Klubu Polskich Ziem Zachodnich. W 1947 wyemigrował do Stanów Zjednoczonych. Raporty z jego misji w Berlinie wydał Wacław Jędrzejewicz.

• Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (11 listopada 1937)^[4]
• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (8 listopada 1930)^[5][6]
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (2 maja 1923)^[7]
• Krzyż Walecznych
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości^[5]

• Wielki Oficer Orderu Korony (Belgia)^[5]
• Komandor Orderu Korony (Belgia)^[8]
• Komandor Orderu Legii Honorowej (Francja)^[5][8]
• Komandor Orderu Świętego Olafa (Norwegia)^[5][8]
• Komandor 1 Stopnia Orderu Danebroga (1933, Dania)^[5][9]
• Odznaka Honorowa Olimpijska I klasy (Niemcy)^[10]

Jego imię nosi Szkoła Podstawowa w Szczurach^[11].

• Jest głównym bohaterem, a zarazem narratorem powieści Piotra Kitrasiewicza pt. "Jego Ekscelencja na herbatce z Göringiem", wydanej w 2016 roku przez warszawskie wydawnictwo MG^[12] i wyróżnionej przez miesięcznik "Magazyn Literacki Książki"^[13] jako książka miesiąca września 2016 w kategorii "Proza"^[14].

• Organizacja i obsada Gabinetu NW 1939–1944, sygn. A.XII.1/47. Instytut Polski i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie.
• Józef Lipski, Wacław Jędrzejewicz, Diplomat in Berlin, 1933–1939; papers and memoirs of Józef Lipski, Ambassador of Poland, New York 1968.
• Józef Lipski, Wrześniowy kryzys czechosłowacki 1938 r. w raportach ambasadora Lipskiego, Warszawa, 1958.

• Archiwum Ambasadora Józefa Lipskiego w zbiorach Instytutu Piłsudskiego. pilsudski.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2004-01-06)].