Irena Grywińska

polska aktorka

Irena Grywińska, również Grywińska-Adwentowicz (ur. 28 października 1895 w Kaliszu[1][2], zm. 26 grudnia 1969 w Warszawie) – polska aktorka, reżyserka.

Irena Grywińska
Ilustracja
Irena Grywińska i Karol Benda w scenie przedstawienia Ponad śnieg Stefana Żeromskiego w Teatrze Kameralnym w Warszawie (1935)
Data i miejsce urodzenia

28 października 1895
Kalisz

Data i miejsce śmierci

26 grudnia 1969
Warszawa

Zawód

aktorka, reżyserka

Odznaczenia
Medal 10-lecia Polski Ludowej
Grób Ireny Grywińskiej-Adwentowicz i jej męża Karola na cmentarzu Wojskowym na Powązkach

Życiorys

edytuj

Urodziła się w rodzinie Stanisława i Franciszki Stangów (Sztangów). Szkołę średnią ukończyła w Kaliszu, studiowała języki obce w Dreźnie. Aktorstwa uczy­ła się pod kierunkiem T. Rolanda i K. Borowskiego. Debiutowała w 1923 w Teatrze Miejskim w Łodzi. W sezonie 1923/24 występowała w Teatrze im. A. Fredry w War­szawie. W lecie 1924 grała w warszawskim Teatrze Bagatela, w sezonie 1924/25 w Teatrze im. W. Bogusławskiego. Na sezon 1925/26 zaan­gażowała się do Teatru Miejskiego w Łodzi. Od 6 sierpnia 1926 grała gościnnie w Teatrze Polskim w Warszawie. Od stycznia do wrze­śnia 1927 występowała w zespole objazdowym Karola Ad­wentowicza, m.in. w Kaliszu, Kielcach, Radomiu, Zamościu, Stanisławowie, Przemyślu, Tarnowie, Drohobyczu, Częstochowie, Płocku. W latach 1927–1930 należała do zespołu Teatru Miejskiego w Łodzi. Na sezon 1930/31 została zaangażowana do Teatrów Miejskich we Lwowie (grała głównie na scenie Teatru Ma­łego). W 1931 występowała gościnnie w Teatrze Nowym w Poznaniu. Od lutego 1932 grała w Instytucie Reduty w Warszawie, a następnie w objeździe. W latach 19321939 prowadziła (wspólnie z mężem) prywatny Teatr Kameralny w Warszawie, w którym także grała (Amelię w Mazepie Juliusza Słowackiego, Norę Henryka Ibsena) i reżyserowała. W 1939 wy­stępowała też w warszawskim kabarecie Nowy Momus. W sezonie 1933/34 zagrała dwie role w Teatrze Ateneum[2].

W czasie okupacji niemieckiej do 1942 pracowała w Warszawie jako kelnerka w barze „Pod Znachorem”, potem ukrywała się w Albinowie pod Opa­towem[3].

Po wojnie, od kwietnia do września 1945 występowała w Teatrze Miejskim w Katowicach. W sezonie 1945/46 prowadziła z K. Adwen­towiczem Teatr Powszechny im. Żołnierza Polskiego w Krakowie. W sezonie 1946/47 kierowała najpierw krakowskim Okręgowym Teatrem Domu Żoł­nierza, a od grudnia Zrzeszeniem Artystów pn. Ko­media Muzyczna. W 1947 uzyskała uprawnienia reżyserskie. W sezonie 1947/48 występowała gościnnie w warszawskim Studio Teatr MO. W latach 1948–1951 należała do zespołu Teatru Powszech­nego w Łodzi (także reżyse­rowała). Następnie w Warszawie: w latach 1951–1953 należała do zespołu Teatru Nowego, w latach 1953–1955 do zespołu Teatru Powszechnego. Potem, od 1 listopada 1955 do paź­dziernika 1959, była aktorką, reżyserem, dyrektorem i kierownikiem artystycznym Teatru Ludo­wego. Potem przeniosła się do Teatru Klasycznego i pracowała jako reżyser do końca sezonu 1963/64. W tym okresie reżyserowała także gościn­nie m.in. w Teatrze Polskim w Szczecinie[2].

19 stycznia 1955 na wniosek Ministra Kultury i Sztuki została odznaczona Medalem 10-lecia Polski Ludowej[4].

Zmarła w Warszawie, pochowana na cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera B19-8-8)[5].

Życie prywatne

edytuj

Była żoną Karola Adwentowicza (ich ślub odbył się 2 lipca 1936 w kościele ewangelicko-reformowanym w Warszawie[6]).

Przypisy

edytuj
  1. Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1938, s. 236. [dostęp 2021-07-25].
  2. a b c Irena Grywińska, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2024-01-05].
  3. Irena Grywińska, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2019-09-30].
  4. M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19 stycznia 1955 r. nr 0/196 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki - wymieniona jako Adwentowicz Irena.
  5. Wyszukiwarka cmentarna --- Warszawskie cmentarze [online], www.cmentarzekomunalne.com.pl [dostęp 2021-07-25].
  6. Ślub Adwentowicza. „Gazeta Lwowska”, s. 2, Nr 151 z 5 lipca 1936. 

Bibliografia

edytuj

Linki zewnętrzne

edytuj