Gniechowice
Gniechowice (niem. Gnichwitz[4], ze względu na słowiańskie pochodzenie nazwa ta została zmieniona w okresie nazistowskim, od 1937, na Altenrode N.S.[4][5]) – wieś w Polsce, położona w województwie dolnośląskim, w powiecie wrocławskim, w gminie Kąty Wrocławskie.
| wieś | |
 Pałac w Gniechowicach | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
ok. 130–145 m n.p.m. |
| Liczba ludności (31.12.2019) |
1492[2] |
| Strefa numeracyjna |
71 |
| Kod pocztowy |
55-080[3] |
| Tablice rejestracyjne |
DWR |
| SIMC |
0874940 |
Położenie na mapie gminy Kąty Wrocławskie  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu wrocławskiego  | |
 50°59′14″N 16°50′04″E/50,987222 16,834444[1]
| |
Infrastruktura
edytujPrzez Gniechowice przebiega droga krajowa nr 35, z którą krzyżuje się droga wojewódzka nr 346.
Nazwa
edytujW księdze łacińskiej Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (pol. Księga uposażeń biskupstwa wrocławskiego) spisanej za czasów biskupa Henryka z Wierzbna w latach 1295–1305 miejscowość wymieniona jest w zlatynizownej formie Gnechwitz.[6][7] W 1299 wzmiankowano plebana z Gnechowiz[8].
Po dojściu do władzy narodowych socjalistów 26 stycznia 1937 r. w miejsce nazwy Gnichwitz wprowadzono całkowicie niemiecką nazwę Yorckschwert, 27 lutego 1937 r. nadano miejscowości nazwę Altenrode (Niederschles)[4]. 12 listopada 1946 r. nadano miejscowości polską nazwę Gniechowice[5].
Historia
edytujW Gniechowicach odnaleziono oznaki osadnictwa z okresu neolitu.
W lutym 1945 r. miejscowość została zajęta przez wojska radzieckie. Po przejęciu władzy przez administrację polską ówczesną ludność wysiedlono do Niemiec.
W latach 1945–1954 miejscowość była siedzibą gminy Gniechowice. W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Gniechowice. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa wrocławskiego.
Parafia w datach
edytujZestawienie najważniejszych wydarzeń[9]
- 1299 – pierwsze wzmianki o kościele w dokumentach kanonika wrocławskiego Johannesa, proboszczem świątyni był Wilhelm;
- 1404 – zniszczenie kościoła podczas pożaru wsi wywołanego w wyniku zatargu między mieszczanami a książętami Bernardem z Niemodlina i Bolkiem z Opola
- II połowa XV w. – budowa nowego kościoła, który stoi do dziś
- 1517-1535 – przejęcie kościoła przez protestantów
- 1642 – znaczne uszkodzenie kościoła w czasie pożaru wsi, odbudowa kościoła z wykorzystaniem starych murów
- 1653 – rekatolizowanie kościoła
- 1677-1679 – wzmiankowany, jako kryty gontem z drewniana wieżyczką na sygnaturkę
- 1706 – wzmiankowany, jako kościół bez wieżyczki, sklepione prezbiterium
- I połowa XVIII w. – kościół zostaje filialną świątynią parafii w Zachowicach
- 1845 – zostaje kościołem parafialnym
- 1838-1854 – remont kościoła, zarówno wewnętrzny jak i zewnętrzny
- 1872 – 1873 – budowa wieży i dwóch przybudówek przylegających do niej
- 1935 – 1936 -gruntowny remont świątyni
Zabytki
edytujDo wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są[10]:
- zespół pałacowy, z XVIII-XIX w.:
- pałac – zakupiony przez osobę prywatną nie był remontowany, opuszczony zaczął niszczeć. Na początku XXI w. zakupiony przez kolejnego właściciela, który rozpoczął prace remontowe, ale je przerwał.
- park, na drugim brzegu rzeki Czarna Woda
- kopiec na którym wznosił się w 1582 roku dwór w postaci wieży otoczonej fosą przedtawionej na rycinie F.B.Wernera. W 1857 roku wieżę rozebrano[8].
- Kościół św. Filomeny w Gniechowicach, gotycki z XV w., otoczony kamiennym murem obronnym, odrestaurowany w połowie XIX w.; z tego okresu pochodzi neobarokowe wyposażenie.
Przypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 34019
- ↑ Spis miejscowości i statystyka ludności na dzień 2019-12-31 [online], Gmina Kąty Wrocławskie, 31 grudnia 2019 [dostęp 2020-08-29] (pol.).
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 319 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ a b c Michael Rademacher: Deutsche Verwaltungsgeschichte Schlesien, Breslau. 2006. [dostęp 2012-05-04]. (niem.).
- ↑ a b Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262).
- ↑ Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis online
- ↑ H. Markgraf, J. W. Schulte, "Codex Diplomaticus Silesiae T.14 Liber Fundationis Episcopatus Vratislaviensis", Breslau 1889
- ↑ a b Dominik Nowakowski, Zamki i dwory księstwa wrocławskiego od XIII do XVI wieku, Wrocław 2023, s. 184
- ↑ Parafia w datach. [dostęp 2016-07-28].
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 229,230. [dostęp 2012-10-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-27)].
Linki zewnętrzne
edytuj- Gnichwitz, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 621.
- Gnichwitz, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 508.