Galaretnica uszata

Galaretnica uszata
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	workowce
Klasa	miseczniaki
Rząd	pawężnicowce
Rodzina	galaretnicowate
Rodzaj	Lathagrium
Gatunek	galaretnica uszata
	Nazwa systematyczna
	Lathagrium auriforme (With.) Otálora, P.M. Jørg. & Wedin; Fungal Diversity 64: 287 (2014)
	Multimedia w Wikimedia Commons

Galaretnica uszata Lathagrium auriforme (With.) Otálora, P.M. Jørg. & Wedin – gatunek grzybów należący do rodziny galaretnicowatych (Collemataceae)^[1]. Ze względu na współżycie z glonami zaliczany jest do porostów^[2].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Lathagrium, Collemataceae, Peltigerales, Lecanoromycetidae, Lecanoromycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w roku 1776 W. Withering, nadając mu nazwę Riccia auriformis. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadali mu w roku 2014 Otálora, P.M. Jørg. i Wedin przenosząc go do rodzaju Lathagrium^[1].

Synonimy^[3]:

Collema auriculatum Hoffm. 1796
Collema auriculatum f. membranaceum (Kremp.) Leight.
Collema auriculatum var. granosum (Schreb.) Boistel 1903
Collema auriforme (With.) Coppins & J.R. Laundon 1984
Collema granosum (Schreb.) Rabenh. 1845
Collema granosum var. auriculatum (Hoffm.) Schaer. 1850
Collema granosum var. membranaceum Kremp. 1861
Eucollema auriculatum (Hoffm.) Horw. 1912
Eucollema granosum (Schreb.) Horw 1912
Gabura auriculata (Hoffm.) Kuntze 1891
Lichen auriculatus (Hoffm.) Ach. 1799
Lichen granosus Schreb. 1771
Parmelia auriculata (Hoffm.) Ach. 1803
Parmelia auriculata (Hoffm.) Ach. 1803 var. auriculata
Parmelia granosa (Schreb.) Steud. 1824
Parmelia granosa (Schreb.) Steud. 1824 var. granosa
Riccia auriformis With. 1776

Nazwa polska według W. Fałtynowicza^[2]. Po przeniesieniu gatunku do rodzaju Lathygrium stała się niespójna z nazwą naukową.

Morfologia

Plecha listkowata. Jest to plecha homeomeryczna, bez kory, zawierająca sinice z rodzaju Nostoc. W stanie suchym jest sztywna, w stanie wilgotnym galaretowata i nabrzmiała. Ma średnicę 4–8 cm i grubość (w stanie wilgotnym) 0,2–0,5 mm. Do podłoża przyrasta luźno, ma kształt kolisty lub nieregularny i barwę ciemną: brunatną, oliwkowozieloną do niebieskoszarej, miejscami może być żółtobrunatna. Jest głęboko powcinana, ale ma nieliczne odcinki o kształcie okrągławym lub wydłużonym, nieco pomarszczone i nieregularnie powcinane. Na powierzchni występują wąskie, siateczkowate lub równoległe prążki oraz liczne izydia o kulistym lub maczugowatym kształcie^[4].

Owocniki powstają rzadko. Są to lekanorowe apotecja o średnicy 2–3 mm, o płaskich lub nieco wypukłych tarczkach o barwie od jasno- do ciemnoczerwonej i brzeżku cienkim lub grubym. Powstają w nich bezbarwne murkowate zarodniki o wymiarach 26–36 × 8,5–13 μm. Posiadają 3–4 poprzeczne przegrody i 1–2 podłużne^[4].

Reakcje barwne: wszystkie negatywne^[5].

Występowanie i siedlisko

Galaretnica uszata w Europie i Ameryce Północnej jest szeroko rozprzestrzeniona. W Europie występuje od Hiszpanii po 68° szerokości geograficznej na Półwyspie Skandynawskim. Podano stanowiska także w Azji: w Syrii, Iranie i Malezji^[6]. W Polsce występuje głównie w górach, na niżu jest bardzo rzadka^[4]. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status NT – gatunek o bliskim zagrożeniu wyginięciem^[7].

Rośnie na wilgotnych, zacienionych i porośniętych mchami skałach wapiennych oraz u podstawy pni drzew^[4]^[5].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Index Fungorum. [dostęp 2016-08-15]. (ang.).
↑ ^a ^b Wiesław Fałtynowicz: The Lichenes, Lichenicolous and allied Fungi of Poland.Krytyczna lista porostów i grzybów naporostowych Polski. Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 2003. ISBN 83-89648-06-7.
↑ Species Fungorum. [dostęp 2017-08-15]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Hanna Wójciak: Porosty, mszaki, paprotniki. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2010. ISBN 978-83-7073-552-4.
↑ ^a ^b Irish lichens. Collema auriforme. [dostęp 2017-08-15].
↑ Discover Life Maps. [dostęp 2017-08-15].
↑ Zbigniew Mirek: Red list of plants and fungi in Poland = Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany. Polish Academy of Sciences, 2006. ISBN 83-89648-38-5.

[if-1] Index Fungorum. [dostęp 2016-08-15]. (ang.).

[faltynowicz-2] Wiesław Fałtynowicz: The Lichenes, Lichenicolous and allied Fungi of Poland.Krytyczna lista porostów i grzybów naporostowych Polski. Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 2003. ISBN 83-89648-06-7.

[sf-3] Species Fungorum. [dostęp 2017-08-15]. (ang.).

[wojciak-4] Hanna Wójciak: Porosty, mszaki, paprotniki. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2010. ISBN 978-83-7073-552-4.

[irish-5] Irish lichens. Collema auriforme. [dostęp 2017-08-15].

[6] Discover Life Maps. [dostęp 2017-08-15].

[7] Zbigniew Mirek: Red list of plants and fungi in Poland = Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany. Polish Academy of Sciences, 2006. ISBN 83-89648-38-5.

[1]