Fuþark starszy

Fuþark (Futhark) starszy – najstarsza forma alfabetu runicznego, o charakterze ogólnogermańskim, używana od II do VIII wieku. Zachowało się około 350 inskrypcji pisanych tą odmianą alfabetu, pochodzących głównie z terenu Półwyspu Jutlandzkiego i Skanii, ale również w Europie Środkowej m.in. na Morawach^[1]. W wyniku procesów fonetycznych zachodzących w językach germańskich został wyparty w Skandynawii przez zredukowany tzw. fuþark młodszy, a na Wyspach Brytyjskich przez 28-znakowy, a później 31-znakowy, fuþork.

Fuþark starszy składał się z 24 liter, podzielonych na trzy ośmioznakowe grupy. Każda z liter miała swoją nazwę, będącą zarazem określeniem pewnej wartości o najprawdopodobniej magicznym charakterze:

Runa	Wartość fonetyczna	Nazwa	Znaczenie
	f	*fehu(inne języki)	bogactwo
	u	*ūruz(inne języki)	tur, wół
	þ	*þurisaz(inne języki)	olbrzym, zła moc
	a	*ansuz(inne języki)	bóg
	r	*raidō(inne języki)	wyprawa
	k	*kaunan(inne języki)	choroba, rana, wrzód
	g	*gebō(inne języki)	dar
	w	*wunjō(inne języki)	powodzenie
	h	*haglaz(inne języki)	grad
	n	*naudiz(inne języki)	los
	i	*īsaz(inne języki)	lód, śmierć
	j	*jēran(inne języki)	rok, plon
	ï	*īwaz(inne języki)	cis
	p	*perþo(inne języki)	drzewo owocowe
	z	*algiz(inne języki)	łoś
	s	*sōwilō(inne języki)	słońce
	t	*tiwaz(inne języki)	Tyr
	b	*berkanan(inne języki)	brzoza
	e	*ehwaz(inne języki)	koń
	m	*mannaz(inne języki)	człowiek
	l	*laguz(inne języki)	woda
	ŋ	*ingwaz(inne języki)	fallus, płodność
	d	*dagaz(inne języki)	dzień
	o	*ōþilan/*ōþalan(inne języki)	dziedzictwo