Farnese – włoska rodzina arystokratyczna, panująca w księstwie Parmy w latach 1545–1731. Twórcą potęgi rodziny był Aleksander, który w latach 1534–1549 panował jako papież Paweł III.

Dzieje

edytuj

Rodzina feudałów wywodząca się z miasteczka o tej samej nazwie na pograniczu Lacjum i Toskanii. Po raz pierwszy nazwisko Farnese pojawia się w dokumentach z połowy XII wieku. Twórcą potęgi rodu był żyjący na przełomie XV i XVI w. Aleksander (wł. Alessandro). W karierze na papieskim dworze pomagała mu siostra Julia. Jako kochanka papieża Aleksandra VI Borgii uzyskała dla swego brata w 1493 kapelusz kardynała. W latach 1534–1549 Aleksander panował jako papież Paweł III. Z jego pontyfikatem wiąże się kilka ważnych dla historii kościoła wydarzeń. To on zatwierdził regułę zakonu jezuitów. W 1542 odnowił Świętą Inkwizycję. Zwołał do Trydentu sobór powszechny, który rozpoczął prace nad reformą kościoła. Mimo niewątpliwych zasług dla kościoła był typowym przedstawicielem władcy renesansu. Jako protektor Michała Anioła przyczynił się do ukończenia wspaniałego fresku Sąd Ostateczny w Kaplicy Sykstyńskiej. Nie ustrzegł się również przed nepotyzmem. Dla swego syna Piotra Alojzego (wł. Pier Luigi, ur. w 1503, gdy ojciec był już kardynałem) w 1545 z ziem Państwa Kościelnego utworzył dziedziczne księstwo Parmy i Piacenzy.

Farnese związali się z dworem hiszpańskim. Ottavio (zm. 1586) był żonaty z Małgorzatą Parmeńską, naturalną córką cesarza Karola V. Ich syn Aleksander (zm. 1592) brał udział w bitwie pod Lepanto. W latach 1578–1590 był generalnym namiestnikiem Niderlandów. W 1680 godność tę otrzymał jego prawnuk, również o imieniu Aleksander (zm. 1689). Z rodziny tej pochodziło wielu kardynałów, m.in. Aleksander (zm. 1589 – jeszcze jeden tego imienia), pierworodny syn Piotra Alojzego. Zasłynął jako wielki humanista i mecenas sztuki. Zakończył budowę wielkiego pałacu Farnese w Rzymie.

Linia książąt Parmy z rodu Farnese wygasła na Antonim Franciszku w 1731. Jego spadkobierczyni, bratanica Elżbieta Farnese od 1714 była żoną Filipa V d'Anjou, króla Hiszpanii. Od ich młodszego syna Filipa, wywodzi się linia de Bourbon-Parma, która przejęła księstwo Parmy i Piacenzy.

Książęta Parmy i Piacenzy

edytuj

Drzewo genealogiczne

edytuj

 papieże
 królowie Francji
 królowie Hiszpanii
  - książęta Parmy
  - książę Modeny i Reggio

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Paweł III
1468–1549
 
(1534)
 
Julia Farnese
1475–1524
 
Aleksander VI
1431–1503
 
(1492)
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Piotr Alojzy Farnese
1503–1547
 
(1545)
 
Gerolama Orsini
15041570
 
Karol V
1500–1558
 
(1516)
 
Konstancja Farnese
1500–1545
 
Bosio Sforza
zm. 1535
hrabia Santa Fiora
Ranuccio Farnese
1519–1528
 
Henryk II
1519–1559
 
(1547)
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Aleksander Farnese
1520–1589
kardynał
 
Oktawiusz Farnese
1524–1586
 
(1547)
 
Małgorzata Habsburg
1522–1586
 
Aleksander Farnese
1520–1589
kardynał
 
Ranuccio Farnese
1530–1565
kardynał
 
Orazio Farnese
1532–1553
książę Castro
 
Diana d'Angouleme
1538–1619
 
Wiktoria Farnese
1521–1602
 
Guidobaldo II
1514–1574
książę Urbino
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Karol Farnese
ur. i zm. 1545
 
Aleksander Farnese
1545–1592
 
(1589)
 
Maria Portugalska
1538–1577
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Ranuccio I Farnese
1569–1622
 
(1592)
 
Małgorzata Aldobrandini
1588–1646
Małgorzata Farnese
1567–1643
 
Wincenty I Gonzaga
1562–1612
książę Mantui
Edward Farnese
1573–1626
kardynał
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Oktawiusz Farnese
15981643
Maria Katarzyna Farnese
1615–1646
 
Franciszek I
1610–1658
 
(1629)
 
Wiktoria Farnese
1618–1649
Edward Farnese
1612–1646
 
(1622)
 
Małgorzata Medycejska
16121679
Franciszek Maria Farnese
1619–1647
kardynał
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Alfons IV
1634–1662
 
(1658)
Izabela d’Este
1635–1666
 
Ranuccio II Farnese
1630–1694
 
(1646)
 
Maria d’Este
1644–1684
Aleksander Farnese
1635–1689
gubernator Niderlandów
Rinaldo
1655–1737
 
(1695)
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Edward Farnese
1666–1693
 
Dorota Zofia Wittelsbach
1670–1748
Małgorzata Maria Farnese
1664–1718
 
Franciszek II
1660–1694
książę Modeny i Reggio
Franciszek Farnese
1678–1727
 
(1694)
 
Dorota Zofia Wittelsbach
1670–1748
Antoni Farnese
1679–1731
 
(1727)
 
Henryka
d’Este
1702–1777
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Aleksander Farnese
1691–1693
Elżbieta Farnese
1692–1766
 
Filip V
1683–1746
 
(1700)
 

Galeria

edytuj

Zobacz też

edytuj

Linki zewnętrzne

edytuj