Cristóbal Halffter

Cristóbal Halffter
Imię i nazwisko	Cristóbal Halffter Jiménez-Encina
Data i miejsce urodzenia	24 marca 1930 ; Madryt
Pochodzenie	hiszpańskie
Data i miejsce śmierci	23 maja 2021 ; Villafranca del Bierzo
Gatunki	muzyka poważna, muzyka współczesna
Zawód	kompozytor
	Odznaczenia

Cristóbal Halffter Jiménez-Encina^[1] (ur. 24 marca 1930 w Madrycie^[1]^[2]^[3], zm. 23 maja 2021 w Villafranca del Bierzo^[4]) – hiszpański kompozytor.

Życiorys

Bratanek Rodolfa i Ernesta^[1]^[2]^[3]. W latach 1947–1951 studiował w konserwatorium w Madrycie u Conrado del Campo^[1]^[2]^[3], był też uczniem Aleksandra Tansmana w Paryżu (1959)^[1]^[3]. W 1952 roku nawiązał współpracę z Radio Nacional de España^[2]^[3]. Od 1955 do 1963 roku dyrygował orkiestrą im. Manuela de Falli^[3]. W latach 1961–1966 był wykładowcą Conservatorio Superior de Música, a od 1964 do 1966 roku także jego dyrektorem^[1]^[2]. W latach 1965–1966 dyrektor muzyczny orkiestry symfonicznej radia hiszpańskiego^[3]. W 1967 roku był stypendystą Berliner Künstler-Programm, a w latach 1968–1970 stypendystą Fundacji Forda^[2]. W latach 1970–1978 był docentem na Uniwersytecie Nawarry w Pampelunie^[1]^[2]. Od 1976–1978 roku kierował hiszpańską sekcją Międzynarodowego Towarzystwa Muzyki Współczesnej^[1]^[2]. Był wykładowcą Międzynarodowych Letnich Kursów Nowej Muzyki w Darmstadcie^[2]. W 1979 roku został dyrektorem artystycznym Experimentalstudio der Heinrich Strobel-Stiftung des Südwestfunks we Fryburgu Bryzgowijskim^[1]^[2]. Od 1983 roku członek Królewskiej Akademii Sztuki Pięknych^[2], także członek berlińskiej Akademie der Künste (1985) i szwedzkiej Królewskiej Akademii Muzycznej (1988)^[1].

Odznaczony Krzyżem Wielkim Orderu Cywilnego Alfonsa X Mądrego (2015)^[5].

Twórczość

Początkowo był kontynuatorem stylu narodowego w muzyce hiszpańskiej, później zaczął nawiązywać do twórczości Strawinskiego i Bartóka^[2]. Pod koniec lat 50., pod wpływem zetknięcia się z dorobkiem szkoły darmstadzkiej, przeszedł na pozycje awangardowe^[2]. Przejściowo uprawiał punktualizm w stylu postwebernowskim, z czasem zaczął interesować się sonorystyką, stosując nałożenia skomplikowanych, zagęszczonych płaszczyzn dźwiękowych i procedury aleatoryczne^[2]. Sięgał po zdobycze muzyki elektronicznej, łącząc zespół wykonawczy z taśmą magnetyczną lub stosując bezpośrednie przetworzenia brzmienia orkiestry z wielokanałową projekcją przestrzenną^[2].

Kompozycje

Na podstawie materiałów źródłowych^[1]^[2]:

Utwory orkiestrowe

Scherzo (1951)
Concertino na smyczki (1956)
Dos movimientos na kotły i smyczki (1956)
Partita na wiolonczelę i orkiestrę (1957–1958), także wersja na gitarę i orkiestrę (1973)
Rapsodia española na fortepian i orkiestrę (1959–1960)
5 mikroforma (1960)
Sinfonía para tres grupos instrumentales (1963)
Secuencias (1965)
Anillos (1968)
Requiem por la libertad imaginada (1971)
Elegías a la muerte de tres poetas españoles (1975)
Tiento (1980)
Versus (1983)
Tiento del primer tono y Batalla Imperial (1986)
Líneas y puntos na 20 instrumentów dętych i dźwięki elektroniczne (1967)
Planto por las victimas de la violencia na zespół kameralny i elektronicznie przetworzony dźwięk (1971)
Variaciones sobre la resonancia de un grito na 11 instrumentów, taśmę i elektronicznie przetworzony dźwięk (1977)
Slava da budjet mir s toboj na 15 instrumentów dętych blaszanych (1986)
Concertino na orkiestrę smyczkową (1965)
Pourquoi na orkiestrę smyczkową (1975)
Fantasia sobre una sonoridad de G.F. Händel na orkiestrę smyczkową (1981)
Fibonaciana na flet i orkiestrę (1969)
Pinturas negras na orkiestrę z koncertującymi organami (1969)
Procesional na 2 fortepiany, instrumenty dęte i perkusję (1974)
2 koncerty wiolonczelowe (I 1974, II „No queda mas que el silencio” 1984)
2 koncerty fortepianowe (I 1952–1953 zrewid. 1956, II 1987)
Koncert skrzypcowy (1979)
Sínfonia ricercata na organy i orkiestrę (1983)
Koncert podwójny na skrzypce i altówkę (1984)
Tiempo para espacios na klawesyn i smyczki (1974)
Mizar na 2 flety, smyczki i perkusję (1977)
Koncert na flet i sekstet smyczkowy (1982)
Dortmunder Variationen (1986–1987)
Preludio à Nemesis (1988–1989)
Koncert na kwartet saksofonowy (1989–1990)
Passacalle escurialense na smyczki (1992)
Mural Sonante (1993–1994)
Odradek: Hommage à Franz Kafka (1997)

Utwory kameralne

3 kwartety smyczkowe (I „Trez piezas” 1955, II „Mémoires” 1970, III 1978)
Espejos na 4 perkusje i taśmę (1963)
Antiphonismói na 7 wykonawców (1969)
Oda para felicitar a un amigo na flet altowy, klarnet basowy, altówkę, wiolonczelę i perkusję (1969)
Noche activa del espiritu na 2 fortepiany i modulatory kołowe (1973)
Mizar I na 2 flety, 3 perkusje i smyczki (1977)
Mizar II na 2 flety i elektronicznie przetworzony dźwięk (1979)
Sonata na skrzypce (1959)
Codex na gitarę (1963)
Wariacje na temat eSACHERe na wiolonczelę (1975)
Adieu na klawesyn (1978)
Debla na flet (1980)
Ricercare na organy (1981)
Cadencia na fortepian (1983)
Canción callada na skrzypce, wiolonczelę i fortepian (1988)
Con bravura y sentimiento na kwartet smyczkowy (1991)
Fractal na kwartet saksofonowy (1991)
Tinguely-Fanfare na zespół dęty (1996)
Sonata na gitarę solo (1998)

Utwory wokalno-instrumentalne

Antífona Pascual na solistów, chór i orkiestrę (1952)
Misa Ducal na chór i organy lub orkiestrę (1955–1956)
Misa de la juventud na chór i orkiestrę (1965)
In Memoriam Anaïck na recytatora dziecięcego, chór, instrumenty dęte i perkusję (1966)
Gaudium et spes na 2 chóry 16-głosowe i taśmę (1972)
Oración a Platero na chór dziecięcy, recytatora, chór mieszany i 5 perkusji (1975)
Jarchas de dolor de ausencia na 12 głosów solowych (1979)
Brecht-Lieder na głos i orkiestrę, także w wersji na głos i 2 fortepiany (1967)
Noche pasiva del sentido na sopran, 2 perkusje i 4 magnetofony z dwoma pętlami (1971)
Himno a Santa Teresa na sopran, chór, instrumenty dęte, perkusję i organy (1981)
Leyendo a Jorge Guillén na narratora, altówkę i wiolonczelę (1982)
Dona nobis pacem na chór i instrumenty (1983–1984)
Tres poemas de la lirica española na baryton i orkiestrę (1986)
In exspectatione resurrectionis Domini na baryton, chór mieszany lub 4-głosowy chór męski i orkiestrę (1965)
kantata Yes, speak out, yes na sopran, baryton, 2 chóry mieszane i 2 orkiestry z 2 dyrygentami (1968)
Symphosion na baryton, chór mieszany i orkiestrę (1968)
Officium defunctorum na chór mieszany, głos chłopięcy i orkiestrę (1977)
Canciones de Al Andalus na mezzosopran i kwartet smyczkowy (1987–1988)
Dos motetes na 3 chóry (1988)
Siete cantos de España na sopran, baryton i orkiestrę (1991–1992)
Veni creator spiritus na 2 chóry i zespół instrumentalny (1992)

Utwory sceniczne

balet Saeta (1955)
dziecięca telewizyjna opera kameralna El pastor y la estrella (1959)
environment akustyczno-operowy Le soledad sonora (...) La musica callada (1983)
opera Don Quijote (2000)

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 3 Haar–Levi. New York: Schirmer Books, 2001, s. 1420–1421. ISBN 978-0-02-865528-4.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 4. Część biograficzna hij. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1993, s. 17–18. ISBN 83-224-0453-0.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g The Harvard Biographical Dictionary of Music. Cambridge: Harvard University Press, 1996, s. 347–348. ISBN 0-674-37299-9.
↑ Muere a los 91 años el compositor y director de orquesta Cristóbal Halffter. rtve.es, 2021-05-23. [dostęp 2021-05-24]. (hiszp.).
↑ Real Decreto 918/2015, de 9 de octubre, por el que se concede la Gran Cruz de la Orden Civil de Alfonso X el Sabio a don Cristóbal Halffter Jiménez-Encina.. Agencia Estatal Boletín Oficial del Estado. [dostęp 2020-09-06]. (hiszp.).

[baker-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 3 Haar–Levi. New York: Schirmer Books, 2001, s. 1420–1421. ISBN 978-0-02-865528-4.

[encmuz-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 4. Część biograficzna hij. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1993, s. 17–18. ISBN 83-224-0453-0.

[harvard-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g The Harvard Biographical Dictionary of Music. Cambridge: Harvard University Press, 1996, s. 347–348. ISBN 0-674-37299-9.

[rtve-4] Muere a los 91 años el compositor y director de orquesta Cristóbal Halffter. rtve.es, 2021-05-23. [dostęp 2021-05-24]. (hiszp.).

[boe-5] Real Decreto 918/2015, de 9 de octubre, por el que se concede la Gran Cruz de la Orden Civil de Alfonso X el Sabio a don Cristóbal Halffter Jiménez-Encina.. Agencia Estatal Boletín Oficial del Estado. [dostęp 2020-09-06]. (hiszp.).

[1]