Creepersy[1] (ang. creep - dziwny, okropny) – rodzaj butów o charakterystycznej, grubej, karbowanej podeszwie (platformie), wykonanej z gumy, najczęściej o zamszowej i skórzanej cholewce. Identyfikowane są ze stylem grunge, punk rock, goth.

Klasyczne creepersy

Historia

edytuj

Creepersy były wykorzystywane przez brytyjskich żołnierzy, a później, jak wiele wojskowych elementów garderoby, trafiły do mody codziennej. Model tych butów stał się bardziej popularny podczas II wojny światowej w północnej Afryce[2], gdzie sprawdziły się jako m.in. ochrona przed gorącym piaskiem na pustyni i zapewniały bezszelestne poruszanie się. Początkowo creepersy noszone były tylko przez mężczyzn, dodawały im wzrostu i pewności siebie. Przez lata zmieniły się rodzaje tych butów, jak również okazje, na które je zakładano.

Teddy Boys

edytuj

W 1949 roku firma George Cox Footwear[3] z siedzibą w Wielkiej Brytanii zaczęła projektować solidne buty inspirowane żołnierskimi modelami na grubej podeszwie. Jako pierwsi creepersy przyswoili sobie tzw. "Teddy Boys"[3], czyli jedna z ówczesnych powojennych subkultur. Teddy Boys pochodzili najczęściej z niższych klas społecznych i ubogich rodzin. Żyjąc w czasach o niepewnej przyszłości, pragnęli wyrażać swój bunt wobec nieprzychylnej rzeczywistości poprzez strój, a ozdobne, masywne creepersy idealnie komponowały się z długą marynarką, wąskimi spodniami i zaczesanymi włosami. Schyłek subkultury Teddy Boysów nastąpił dość szybko, głównie z powodu powiązań z miejskimi gangami, przestępczością i ogólnym konfliktem z prawem. Poza tym do głosu coraz bardziej zaczęła dochodzić subkultura modsów chodząca w sztybletach.  Na jakiś czas creepersy kojarzone z buntem straciły na popularności. Nie trwało to jednak długo, za sprawą Vivienne Westwood królowej punku, która wraz z Malcolmem McLarenem w 1971 roku otworzyła w Londynie butik "Let it Rock" przy King's Road. Ich oferta początkowo skierowana była do zapomnianych już Teddy Boysów, jednak wraz z kilkukrotną zmianą szyldu poprzez "Too Fast to Live Too Young to Die" aż po "Seditionaries", w butiku zaczęli ubierać się pierwsi punkowcy. Buty przetrwały dzięki swojemu buntowniczemu wizerunkowi i stanowiły alternatywę dla martensów.

Lata 80 i 90 XX wieku

edytuj

W latach osiemdziesiątych[2] kreatorzy mody zmienili grubość podeszwy, dając im łagodniejszy charakter i zestawiali je nawet z sukienkami, ale też w formie klasycznej. Natomiast w latach dziewięćdziesiątych wycofano całkowicie kauczukową podeszwę butów.

Rozwój creepersów w XXI wieku

edytuj
 
Rihanna – pomysłodawczyni kolekcji Puma z wykorzystaniem creepersów

Obecnie oferta jest dużo bardziej urozmaicona i szersza. Buty są lżejsze, wykonywane z różnorodnych materiałów, posiadają wiele dodatków, jak na przykład: ćwieki, wstążki, futra, brokat oraz są w różnej kolorystyce i wzorach, czego nie było we wcześniejszych latach. Są promowane i noszone przez celebrytów, takich jak: Rita Ora, Jessie J czy Rihanna[4].

Rihanna i jej kolekcja Puma x FENTY

edytuj

Rihanna we współpracy z marką Puma zaprojektowała buty wzorowane na creepersach, na podwyższonej platformie w trzech kolorach: beżowym, czarnym oraz czarnym z białym paskiem. W 2017 roku Rihanna powtórzyła projekt z Pumą, ale rozszerzono kolekcje o buty wykonane z innych materiałów, np. lakierowana skóra. Tym samym Rihanna przyczyniła się do ponownego wzrostu zainteresowania tym modelem butów, jakim są creepersy[5].

Przypisy

edytuj
  1. MUST HAVE: creepersy [online], Joy.pl [dostęp 2019-03-27] [zarchiwizowane z adresu 2019-03-27] (pol.).
  2. a b ADMIN, Krótka historia creepersów [online], CityMag.pl, 22 lutego 2018 [dostęp 2019-03-27] (pol.).
  3. a b Emily Spivack, Where’d You Get Those Creepers? [online], Smithsonian [dostęp 2019-03-27] (ang.).
  4. Polski sklep z creepersami [online], creepers.pl [dostęp 2019-03-27] [zarchiwizowane z adresu 2019-03-27].
  5. Amy Sciarretto, There Is A Huge Change To Rihanna's New Puma Creepers [online], Bustle [dostęp 2019-03-27] (ang.).