Claudio Monteverdi

Pierwszą księgę świeckich madrygałów wydał w roku 1587. Od roku 1592 związany z dworem Gonzagów w Mantui, gdzie powstały między innymi jego opery Orfeusz (L'Orfeo, 1607) i Ariadna (L'Arianna, 1608. Do dziś zachował się tylko Lament Ariadny pochodzący z tej opery), kolejne księgi madrygałów oraz Nieszpory najświętszej Maryi Panny (Vespro della Beata Vergine z 1610 roku).

Z okresem działalności w Mantui związane jest także jego małżeństwo z Claudią de Cattaneis, z którą miał troje dzieci (jedno z nich zmarło w dzieciństwie). W roku 1607 owdowiał. Narastające po śmierci żony problemy finansowe i zdrowotne przyczyniły się do opuszczenia przez Monteverdiego dworu Gonzagów w Mantui. W roku 1613 przejął obowiązki maestro di cappella weneckiej Bazyliki Św. Marka.

W roku 1632 przyjął święcenia kapłańskie. W Wenecji powstały między innymi jego ostatnie księgi madrygałów oraz dialog dramatyczny Combattimento di Tancredi e Clorinda (oparty na Jerozolimie wyzwolonej Tassa).

Obfitą twórczość religijną z tego okresu podsumowuje zbiór Selva morale e spirituale. W roku 1640 powrócił do formy opery, tworząc Powrót Ulissesa do ojczyzny (Il ritorno d'Ulisse in patria). W rok później powstało Wesele Eneasza i Lavinii (Le nozze d'Enea con Lavinia, obecnie zaginione), podsumowaniem zaś jego doświadczeń na polu opery okazała się Koronacja Poppei (L'incoronazione di Poppea, 1643).

Uważany za jednego z najważniejszych twórców w historii muzyki. Przyczynił się do powstania stylu barokowego w muzyce. Był świadom dokonywanych zmian i wprowadził pojęcie seconda prattica na określenie nowego stylu podporządkowującego muzykę znaczeniu śpiewanego tekstu i poszukującego nowych form ekspresji. Przeciwstawiał przy tym seconda prattica dawnemu prima prattica, stylowi kojarzonemu z takimi postaciami renesansu, jak Josquin des Prés. W swym dorobku ma także dzieła związane ze stylem prima prattica, (przykładem jest Missa In illo tempore z 1610 roku, w której zastosował technikę parodii, wykorzystując motet Gomberta).

• Księga I: Madrigali a cinque voci (1587),
• Księga II: Il secondo libro de madrigali a cinque voci (1590),
• Księga III: Il terzo libro de madrigali a cinque voci (1592),
• Księga IV: Il quarto libro de madrigali a cinque voci (1603),
• Księga V: Il quinto libro de madrigali a cinque voci (1605),
• Księga VI: Il sesto libro de madrigali a cinque voci (1614),
• Księga VII: Concerto. Settimo libro di madrigali (1619),
• Księga VIII: Madrigali guerrieri, et amorosi con alcuni opuscoli in genere rappresentativo, che saranno per brevi episodi fra i canti senza gesto (1638),
• Księga IX: Madrigali e canzonette a due e tre voci (1651).

• 1607: Orfeusz, baśń muzyczna (L'Orfeo, favola in musica)
• 1608: Ariadna (L'Arianna)
• 1608: Balet pań Niewdzięcznych (Il ballo delle Ingrate)
• 1620: Andromeda
• 1624: Il combattimento di Tancredi e Clorinda, SV 153
• Armida opuszczona (Armida abbandonata, 1626–1627, utwór zaginiony)
• 1627: Udane szaleństwo Licori (La finta pazza Licori, utwór zaginiony)
• 1640: Powrót Ulissesa do ojczyzny (Il ritorno d'Ulisse in patria)
• 1641: Wesele Eneasza z Lawinią (Le nozze d'Enea con Lavinia, utwór zaginiony)
• 1642: Koronacja Poppei (L'incoronazione di Poppea)

• Missa In illo tempore (1610),
• Vespro della Beata Vergine (1610),
• Missa solenissima (1631),
• Selva morale e spirituale (1640),
• Magnificat,
• Missa a quattro voci (opublikowana pośmiertnie w roku 1650).

• E. Obniska: Monteverdi. Gdańsk: Stella Maris, 1993. (pol.). Brak numerów stron w książce
• Koronacja Poppei. Kolekcja Wielkie Opery – Gazeta Wyborcza 2009 (tekst Piotr Kamiński).
• Piotr Kamiński: Tysiąc i jedna opera. T. A–M. Kraków: PWM, 2008, s. 989–1002. ISBN 978-83-224-0971-8. (pol.).
• Encyklopedia muzyki. Andrzej Chodkowski (red.). Warszawa: PWN, 1995, s. 572–573. ISBN 83-01-11390-1. (pol.).
• The New Grove Dictionary of Music and Musicians, vol. M. Oxford University Press, 2004. ISBN 978-0-19-517067-2. (ang.). Brak numerów stron w książce

• Claudio Monteverdi – twórczość tego autora dostępna w bibliotece cyfrowej International Music Score Library Project
• Katalog dzieł Claudio Moteverdiego (SV)