Christa Wolf
Christa Wolf (ur. 18 marca 1929 w Gorzowie Wielkopolskim, zm. 1 grudnia 2011 w Berlinie[1]) – niemiecka pisarka, czołowa postać literatury NRD.
Christa Wolf (2007) | |
Data i miejsce urodzenia |
18 marca 1929 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
1 grudnia 2011 |
Narodowość |
niemiecka |
Język |
niemiecki |
Odznaczenia | |
Życiorys
edytujUrodziła się jako córka kupca Otto Ihlenfelda i uczęszczała do szkoły w Gorzowie Wielkopolskim (do 1945 miasto nosiło nazwę Landsberg an der Warthe). Uciekając przed nadciągającymi wojskami radzieckimi znalazła się w Meklemburgii. Znalazła pracę jako pomoc kancelaryjna w zarządzie wsi Gammelin koło Schwerina. Maturę zdała w 1949 w Bad Frankenhausen/Kyffhäuser i została członkiem Socjalistycznej Partii Jedności Niemiec.
W latach 1949–1953 studiowała germanistykę na uniwersytetach w Jenie i Lipsku. Jej praca dyplomowa, napisana pod kierunkiem literaturoznawcy, Hansa Mayera , dotyczyła realizmu w dziełach niemieckiego autora Hansa Fallady. W 1951 roku poślubiła pisarza Gerharda Wolfa . W 1952 roku urodziła córkę Annettę Simon, która później wyszła za mąż za czeskiego pisarza i tłumacza Jana Faktora. Wolf była zatrudniona jako pracownik naukowy w Niemieckim Związku Literatów i jako lektorka w kilku wydawnictwach.
W 1961 wydała pierwsze opowiadanie Moskauer Novelle o miłości między lekarką z Berlina Wschodniego i rosyjskim tłumaczem. Od roku 1962 publikowała jako niezależny literat. W latach 1963–1967 kandydowała na członka Komitetu Centralnego SED. W 1963 została laureatką Nagrody Heinricha Manna[2].
Była najwybitniejszą pisarką NRD, szanowaną przez władze i cieszącą się przywilejami. Mimo tego, w 1976 r. podpisała list otwarty w głośnym proteście przeciwko pozbawieniu obywatelstwa wschodnioniemieckiego dysydenta Wolfa Biermanna, wskutek czego została usunięta z zarządu berlińskiego oddziału Związku Literatów NRD.
W 1980 zdobyła nagrodę im. Georga Büchnera. W 1984 została członkiem Europejskiej Akademii Nauk i Sztuk Pięknych w Paryżu, a w 1986 Wolnej Akademii Sztuk w Hamburgu.
4 listopada 1989 wygłosiła przemówienie na manifestacji na Alexanderplatz w Berlinie. Wciąż wierzyła w możliwość dalszego trwania NRD w zreformowanej, demokratycznej postaci i opowiedziała się przeciw zjednoczeniu Niemiec[3]. W latach 1992–1993 przebywała w USA, gdzie otrzymała doktorat honorowy Uniwersytetu Stanu Ohio.
W 1993 na łamach „Berliner Zeitung” ujawniła, że w latach 1959–1962 współpracowała ze Stasi, lecz w trzech meldunkach nie obciążyła nikogo i od 1968 sama stała się przedmiotem zainteresowania służb specjalnych NRD.
Skandal literacki
edytujJej nowela Co pozostanie (Was bleibt) wywołała latem 1990 jeden z największych skandali w historii powojennej literatury niemieckiej.
Wolf ukazała w niej postać pisarki szpiegowanej przez Stasi i żyjącej w nieustannym strachu, bazując na swoich własnych doświadczeniach. Nowelę tę napisała w 1979, a z jej wydaniem – jak twierdziła – musiała się wstrzymać.
Gdyby utwór ujrzał światło dzienne przed upadkiem muru berlińskiego, Wolf okrzyknięto by oskarżycielką reżimu. Tymczasem w 1990 oskarżono ją o niemoralność i brak wyczucia wobec prześladowanych przez Stasi[4]. Dziennikarze Ulrich Greiner, Frank Schirrmacher i Marcel Reich-Ranicki ostro i zaciekle atakowali pisarkę na łamach prasy. W jej obronie stanęli nieliczni lewicowi intelektualiści, m.in. Günter Grass i Wolf Biermann.
Christa Wolf całą tę kampanię oszczerstw i próbę zniesławienia bardzo przeżyła.
Twórczość
edytuj- Moskauer Novelle, 1961
- Der geteilte Himmel. Erzählung, 1963[5]
- Nachdenken über Christa T., 1968
- Lesen und Schreiben. Aufsätze und Betrachtungen, 1972
- Till Eulenspiegel, 1972
- Unter den Linden. Drei unwahrscheinliche Geschichten, 1974
- Kindheitsmuster, 1976
- Kein Ort Nirgends, 1979
- Fortgesetzter Versuch. Aufsätze, Gespräche, Essays; 1979
- Geschlechtertausch. Drei Erzählungen, zus. m. Sarah Kirsch und Irmtraud Morgner, 1980
- Lesen und Schreiben. Neue Sammlung, 1980
- Kassandra. Erzählung, 1983
- Voraussetzungen einer Erzählung: Kassandra. Frankfurter Poetik-Vorlesungen, 1983
- Ins Ungebundene gehet eine Sehnsucht. Gesprächsraum Romantik. Prosa. Essays, razem z Gerhardem Wolfem, 1985
- Die Dimension des Autors. Essays und Aufsätze, Reden und Gespräche. 1959 – 1985, 1986
- Störfall. Nachrichten eines Tages, 1987
- Ansprachen, 1988
- Sommerstück, 1989
- Was bleibt. Erzählung, 1990
- Reden im Herbst, 1990
- Sei gegrüßt und lebe. Eine Freundschaft in Briefen, 1964-1973. Christa Wolf und Brigitte Reimann, hg. v. A. Drescher, 1993
- Auf dem Weg nach Tabou. Texte 1990–1994, 1994
- Christa Wolf und Franz Fühmann. Monsieur – wir finden uns wieder. Briefe 1968–1984, hg. v. A. Drescher, 1995
- Medea: Stimmen, 1996
- Hierzulande Andernorts. Erzählungen und andere Texte 1994–1998, 1999
- Leibhaftig. Erzählung, 2002
- Ein Tag im Jahr. 1960-2000, 2003
- Mit anderem Blick, 2005
W polskich przekładach
edytuj- Aż do trzewi, przeł. Sławomir Błaut, Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik”, 2006, ISBN 83-07-03058-7.
- Kota Maksymiliana nowe poglądy na życie: wybór opowiadań, przeł. Stefan H. Kaszyński, Maria Szematowicz, Janina Wieczerska, Poznań: Wyd. Poznańskie, 1976.
- Ni miejsca na ziemi, przeł. Sławomir Błaut, Poznań: Wyd. Poznańskie, 1982, ISBN 83-210-0361-3.
- Niebo podzielone, przeł. Zofia Rybicka, Poznań: Wyd. Poznańskie, 1980, ISBN 83-210-0041-X.
- Rozmyślania nad Christą T., przeł. Teresa Jętkiewicz, posłowie – Hubert Orłowski, Poznań: Wyd. Poznańskie, 1986, ISBN 83-210-0562-4.
- Wzorce dzieciństwa, przeł. Sławomir Błaut, Warszawa: „Czytelnik”, 1981, ISBN 83-07-00068-8.
Przypisy
edytuj- ↑ Schriftstellerin Christa Wolf ist tot. „Der Tagesspiegel”, 2011-12-01. [dostęp 2011-12-04]. (niem.).
- ↑ Heinrich Mann Prize. adk.de. [dostęp 2019-09-29]. (niem.).
- ↑ Zmarła Christa Wolf, [w:] „Gazeta Wyborcza”, 2.12.2011, s. 15.
- ↑ Günter Grass: Christa Wolf: Co pozostanie, [w:] „Gazeta Wyborcza”, 20.12.2011, s. 15.
- ↑ Fausto Cercignani, Existenz und Heldentum bei Christa Wolf. „Der geteilte Himmel” und „Kassandra”, Würzburg, Königshausen & Neumann, 1988.
Linki zewnętrzne
edytuj- Profil w Bibliotece Uniwersytetu Berlińskiego. ub.fu-berlin.de. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-01-07)].
- LeMO – Biografia Christy Wolf
- Projekt: pisarki NRD. Christa Wolf.
- ISNI: 0000000121473104, 0000000368646863
- VIAF: 109289723
- LCCN: n50014753
- GND: 118634666
- NDL: 00461296
- LIBRIS: 0xbdfdxj5nb15jq
- BnF: 11929338z
- SUDOC: 027198928
- SBN: CFIV012106
- NLA: 35597183
- NKC: jn19990009239
- BNE: XX1719581
- NTA: 068365381
- BIBSYS: 90056085
- CiNii: DA01845099
- Open Library: OL61330A
- PLWABN: 9810582424105606
- NUKAT: n96403073
- J9U: 987007270013205171
- PTBNP: 35897
- CANTIC: a16315601
- LNB: 000201224
- NSK: 000000441
- CONOR: 7347555
- BNC: 000097517
- ΕΒΕ: 75437
- BLBNB: 000386965
- KRNLK: KAC199630414
- LIH: LNB:V*144559;=BO
- RISM: people/30107603